Σαν σήμερα, 12 Νοέμβρη 1989, σταμάτησε να χτυπά η καρδιά της Ντολόρες Ιμπαρούρι, της θρυλικής «Πασιονάρια», της γυναίκας που με το σύνθημα «No pasarán!» — «Δεν θα περάσουν!» — έγινε σύμβολο της αντιφασιστικής πάλης, της εργατικής τάξης και της αλύγιστης πίστης στον κομμουνισμό.
Η ζωή και ο θάνατός της δεν είναι απλώς ένα ιστορικό γεγονός· είναι ένα κομμάτι της συλλογικής μνήμης των λαών που πάλεψαν και παλεύουν για λευτεριά, δικαιοσύνη και σοσιαλισμό.
Η κόρη των ανθρακωρύχων που έγινε η φωνή των καταπιεσμένων
Η Ντολόρες Ιμπαρούρι γεννήθηκε το 1895 στη Βισκάγια, στα βόρεια της Ισπανίας, σε μια φτωχή οικογένεια μεταλλωρύχων. Από μικρή γνώρισε τη σκληρότητα της ταξικής κοινωνίας, τη φτώχεια, την εκμετάλλευση, την ανισότητα.
Όταν ήρθε σε επαφή με το σοσιαλιστικό κίνημα, η νεαρή Ντολόρες βρήκε το νόημα της ζωής της και λίγο αργότερα, όταν εντάχθηκε στις γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος Ισπανίας (PCE), βρήκε και τον δρόμο που ήθελε να τραβήξει την κατοπινή της πορεία.
Στις σελίδες του εργατικού Τύπου υπέγραφε τα πρώτα της άρθρα με το ψευδώνυμο “La Pasionaria” — η «παθιασμένη».
Δεν ήταν όνομα, ήταν προφητεία. Από τότε η φωνή της αντήχησε σαν κραυγή για ολόκληρη την εργατική τάξη.
Ο Ισπανικός Εμφύλιος και το “No pasarán”
Το 1936, όταν η Ισπανία βρέθηκε στο κατώφλι του πολέμου ανάμεσα στη Δημοκρατία και τους φασίστες του Φράνκο, η Πασιονάρια ήταν ήδη από τα ηγετικά στελέχη του ΚΚ Ισπανίας και βουλευτής.
Από τα μικρόφωνα της Μαδρίτης ακουγόταν δυνατά η φωνή της, ηλεκτρίζοντας το λαό:
«Είναι καλύτερα να πεθάνουμε όρθιοι, παρά να ζήσουμε γονατιστοί!»
«No pasarán!» — Δεν θα περάσουν!
Αυτό το σύνθημα δεν ήταν απλώς λόγια. Ήταν όρκος. Ήταν κραυγή μάχης. Ήταν η ψυχή της αντιφασιστικής Ισπανίας που πολεμούσε, με το όπλο στο χέρι και την καρδιά γεμάτη ελπίδα.
Όταν οι φασίστες τελικά επικράτησαν, η Πασιονάρια βρέθηκε στην εξορία, αλλά ούτε στιγμή δεν εγκατέλειψε τον αγώνα. Έζησε δεκαετίες μακριά από την πατρίδα της, από τη Μόσχα ως το Παρίσι, πάντα στην πρώτη γραμμή του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Η γυναίκα-σύμβολο του 20ού αιώνα
Η Πασιονάρια δεν ήταν μόνο μια επαναστάτρια, ήταν και μια γυναίκα που άνοιξε δρόμους.
Σε μια εποχή όπου η πολιτική ήταν σχεδόν αποκλειστικά αντρική υπόθεση, εκείνη στάθηκε μπροστά στα πλήθη, στην ηγεσία ενός κόμματος, στο βήμα των διεθνών συνεδρίων.
Ήταν η ζωντανή απόδειξη ότι ο σοσιαλισμός δεν αφορά μόνο την τάξη, αλλά και το φύλο, ότι ο αγώνας για την κοινωνική απελευθέρωση είναι ταυτόχρονα και αγώνας για τη γυναικεία χειραφέτηση.
Η επιστροφή και το τέλος
Μετά τον θάνατο του Φράνκο, η Πασιονάρια γύρισε στην Ισπανία.
Γερασμένη πια, αλλά με τη φλόγα αλώβητη. Έγινε ξανά βουλευτής, μα περισσότερο απ’ όλα έγινε σύμβολο της Ιστορίας που δεν νικιέται.
Πέθανε στις 12 Νοέμβρη 1989, σε ηλικία 94 ετών, έχοντας δώσει όλη της τη ζωή στην υπόθεση της εργατικής τάξης.
Στην κηδεία της, δεκάδες χιλιάδες Ισπανοί συνέρρευσαν στους δρόμους της Μαδρίτης. Οι σημαίες του PCE και τα κόκκινα γαρύφαλλα σκέπασαν το φέρετρό της. Οι άνθρωποι ψιθύριζαν μόνο δύο λέξεις: “Gracias, Pasionaria”.
Η Πασιονάρια μέσα μας
Για εμάς, για κάθε άνθρωπο που πιστεύει ότι ο κόσμος μπορεί και πρέπει να αλλάξει, η Πασιονάρια δεν είναι μια φιγούρα του παρελθόντος.
Είναι φάρος. Είναι φλόγα. Είναι υπόμνηση ότι καμιά ήττα δεν είναι οριστική, όσο υπάρχουν άνθρωποι που σηκώνουν κεφάλι, που δεν λυγίζουν, που κρατούν όρθια τη σημαία της αξιοπρέπειας.
Το «Δεν θα περάσουν» της Πασιονάριας δεν ανήκει στο 1936.
Ανήκει σε κάθε εποχή που ο φασισμός σηκώνει κεφάλι, που η αδικία ντύνεται εξουσία, που ο άνθρωπος παλεύει να σταθεί όρθιος απέναντι στην εκμετάλλευση.
Διαβάστε επίσης: Σαν σήμερα το 1989 χάνει την ζωή της η θρυλική Ντολόρες Ιμπαρούρι, ή αλλιώς «Πασιονάρια».
Αφήστε μια απάντηση