Ο προβοκάτορας Σαουδική Αραβία

Πηγή: Λεωνίδας Βατικιώτης – «Επίκαιρα»

Φωτιά στην πιο ήσυχη -σχετικά πάντα- γωνιά της Μέσης Ανατολής απειλεί να βάλει η Σαουδική Αραβία μετά τον αποκεφαλισμό το Σάββατο 2 Ιανουάριου τεσσάρων σιιτών κληρικών, μεταξύ των οποίων και ο Νιμρ αλ Νιμρ, σημαίνουσα μορφή του σιιτικού κινήματος στη χώρα. Ο σιίτης κληρικός καταδικάστηκε κατηγορούμενος για τρομοκρατία στην εσχάτη των ποινών για τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στα ανατολικά της χώρας, όπου κατοικεί το 10% των σιιτών και όπου βρίσκονται τα σημαντικότερα ενεργειακά αποθέματα, οι οποίες συγκλόνισαν το Βασίλειο των Σαούντ το 2011, στα απόνερα της «αραβικής άνοιξης». Να σημειωθεί ότι όλα τα ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου περιγράφουν τον αποκεφαλισθέντα σιίτη ως αμετακίνητο στις απόψεις του μεν, μετριοπαθή ωστόσο!

Η έφοδος αγανακτισμένων Ιρανών και ο εμπρησμός που ακολούθησε στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη έδωσαν την αφορμή στο Ριάντ να κλιμακώσει περαιτέρω τη στάση του, διακόπτοντας τις διπλωματικές σχέσεις με το Ιράν. Στα χνάρια του Βασιλείου των Σαούντ, το Σουδάν απέλασε τον Ιρανό διπλωμάτη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ζήτησαν από την Τεχεράνη να μειώσει τον αριθμό της διπλωματικής της αποστολής, σε μια προσπάθεια υποβάθμισης των διπλωματικών τους σχέσεων. Έτσι, με μια καλά υπολογισμένη κίνηση, το Ιράν βρέθηκε στη θέση του απολογούμενου, εμφανιζόμενο ως δύναμη αποσταθεροποίησης, κι η Σαουδική Αραβία από θύτης εμφανίζεται ως θύμα!

Με βάση όλες τις ενδείξεις, δύο είναι οι σημαντικότερες αιτίες που οδήγησαν τη Σαουική Αραβία συνειδητά και προσχεδιασμένα να ρίξει το αναμμένο σπίρτο στην πυριτιδαποθήκη του Κόλπου. Η μία είναι εσωτερική κι η άλλη εξωτερική.

Εμπόδια στην επιστροφή του Ιράν

Η σημαντικότερη αιτία σχετίζεται με τις ραγδαίες αλλαγές που κυοφορούνται στην ευρύτερη περιοχή και, συγκεκριμένα, με την επάνοδο του Ιράν στη διεθνή πολιτική, με τον τερματισμό της δεκαετούς τουλάχιστον απομόνωσής του. Τις πρώτες εβδομάδες του νέου έτους αναμένεται να ολοκληρωθεί η εφαρμογή της συμφωνίας που υπέγραψε η Τεχεράνη στις 14 Ιουλίου 2015, με τον πρωταγωνιστικό ρόλο να ανήκει στον ενδοτικό πρόεδρο Χασάν Ρουχανί, που εξελέγη το 2013. Στην άλλη μεριά του τραπεζιού κάθονταν οι διπλωματικές αντιπροσωπείες έξι χωρών: ΗΠΑ, Ρωσίας, Γαλλίας, Κίνας, Βρετανίας και Γερμανίας. Ήταν δε η πρώτη φορά που κάθισαν στο ίδιο τραπέζι οι διπλωματικές αντιπροσωπείες ΗΠΑ και Ιράν, σηματοδοτώντας τον σταδιακό τερματισμό των εχθρικών σχέσεων των δύο χωρών. Δηλωτικές επίσης της αλλαγής του κλίματος μεταξύ των δύο χωρών ήταν και οι ανακοινώσεις του Μπαρόκ Ομπάμα, βάσει των οποίων θα έθετε βέτο σε οποιαδήποτε προσπάθεια των Ρεπουμπλικάνων να ακυρώσουν με νομοθετική τους παρέμβαση την εφαρμογή της συμφωνίας.

Οι σημαντικότεροι, ωστόσο, πολέμιοι της συμφωνίας με την Τεχεράνη, που υπεγράφη έπειτα από συνεχείς διαπραγματεύσεις δύο ετών και προβλέπει την ακύρωση του πυρηνικού της προγράμματος, όπως και την αποστολή επιθεωρητών που θα επιτηρούν τα εργαστήρια, ακόμη κι όσα βρίσκονται σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ήταν στη Μέση Ανατολή. Ειδικότερα, πρόκειται για τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, που πλέον θα χάσουν μέρος τουλάχιστον της αξίας χρήσης τους για τις ΗΠΑ, από τη στιγμή που το «απόλυτο κακό» που αντιπροσώπευε το Ιράν αποδεικνύεται πλέον εγγράφως απόλυτα χειρίσιμο και ελέγξιμο απ’ όσους έχουν αναλάβει τον ρόλο του διεθνούς χωροφύλακα. Αυτή ακριβώς την εικόνα θέλησε να ανασκευάσει και να ανατρέψει το Ριάντ προχωρώντας στον αποκεφαλισμό του σιίτη κληρικού, που σηματοδοτεί την απόλυτη προβοκάτσια στη Μέση Ανατολή. «Αν πιστεύετε ότι ο μετριοπαθής Σιιτισμός έχει πλέον το πάνω χέρι στο Ιράν, ξεχάστε το» φάνηκε να διαμηνύει το Ριάντ σε ολόκληρο τον κόσμο…

Η αλήθεια είναι ότι στην πράξη η σαουδαραβική προβοκάτσια παρεμβαίνει αποτελεσματικότατα στη διαμάχη μεταξύ των ενδοτικών και των μαχητικών πτερύγων του ισλαμικού καθεστώτος, που δεν επιθυμούν την επιστροφή του Ιράν στη διεθνή κονίστρα υπ’ αυτούς τους όρους, δηλαδή τον συμβιβασμό. Γίνεται αυτό, μάλιστα, λόγω της πολύ κρίσιμης πολιτικής συγκυρίας που διανύει το Ιράν, ενόψει των κοινοβουλευτικών εκλογών της 26ης Φεβρουάριου 2016. Οι συγκεκριμένες εκλογές έχουν ξεχωριστή σημασία, γιατί θα αναδείξουν τη σύνθεση όχι μόνο της Βουλής, αλλά και της συνέλευσης των ειδικών, που αποφασίζει για τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη τα επόμενα χρόνια. Δεδομένου δε ότι ο τωρινός ηγέτης είναι 76 ετών, θεωρείται πιθανό ότι αυτό το Σώμα θα κρίνει ποιος θα είναι ο διάδοχος του Αλί Χαμενεΐ. Σε αυτό το πλαίσιο, η επίθεση που δέχεται από το σουνιτικό καθεστώς των Σαούντ η σιιτική πτέρυγα του Ισλάμ ενισχύει τις πιο αδιάλλακτες πτέρυγες του ιρανικού καθεστώτος, μια και ο αποκεφαλισμός του Νιμρ αλ Νιμρ φαίνεται ως το τίμημα των διαπραγματεύσεων και της εξομάλυνσης των σχέσεων του Ιράν με τη διεθνή κοινότητα.

Το ζητούμενο, συμπερασματικά, από τη μεριά του σαουδαραβικού Βασιλείου είναι η διαιώνιση του μέχρι πρότινος status, που, εκτός των προαναφερθέντων, ακυρώνει τα μεγαλεπήβολα σχέδια οικονομικής διείσδυσης στο Ιράν των δυτικών πετρελαϊκών εταιρειών, οι οποίες θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν το αφάνταστα χαμηλό κόστος εξόρυξης στο Ιράν, το οποίο δεν υπερβαίνει τα 10 δολάρια το βαρέλι. Με βάση, μάλιστα, δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, το υπουργείο Πετρελαίου του Ιράν, στο οποίο ανήκουν και οι τέσσερις εταιρείες που ελέγχουν όλες τις εκμεταλλεύσεις, έχει έτοιμα για εκμετάλλευση πενήντα σχέδια που αναζητούν επενδυτές! Η συμφωνία επίσης θα ξεπαγώσει περιουσιακά στοιχεία του Ιράν ύψους 100 δις δολαρίων. Πρόκειται για μια προοπτική που θα περιορίσει τη λάμψη της Σαουδικής Αραβίας. Γιατί, λοιπόν, να την αφήσει να συμβεί;…

Λιτότητα στο εσωτερικό

Η τεχνητή κρίση στο εξωτερικό ήταν για το Ριάντ και ένας εύσχημος τρόπος προκειμένου να διαχειριστεί την οικονομική κρίση που σοβεί στο εσωτερικό λόγω της πτώσης της τιμής του πετρελαίου, που έχει οδηγήσει σε ναυάγιο τον κρατικό προϋπολογισμό του. Ενδεικτικά, μόνο το δημοσιονομικό του έλλειμμα για το 2015 ανήλθε στο αστρονομικό ποσό των 98 δις δολαρίων ή 15% του ΑΕΠ, όταν το 2012 είχε πλεόνασμα ύψους 12% του ΑΕΠ. Το χειρότερο, ωστόσο, είναι ότι, στη βάση προβλέψεων που αποκλείουν μια ταχεία επιστροφή της τιμής του πετρελαίου στα προηγούμενα ύψη, ο νέος προϋπολογισμός ισοδυναμεί με θεραπεία-σοκ, καθώς για πρώτη φορά προβλέπει μειώσεις δημοσίων δαπανών ύψους 10%, αυξήσεις στα τιμολόγια του ηλεκτρικού για τους μεγάλους καταναλωτές, άνοδο της τιμής των καυσίμων και ιδιωτικοποιήσεις, σε μια προσπάθεια να μειωθούν σημαντικά οι κρατικές επιδοτήσεις στην ενέργεια, που ανέρχονταν στο 13% του ΑΕΠ. Συζητείται ακόμη σε συνεργασία με τα γειτονικά καθεστώτα η εισαγωγή ΦΠΑ και η αύξηση της φορολογίας στα είδη καπνού και τα αναψυκτικά.

Το Ριάντ, ακόμη κι αν δεν υπήρχε, έπρεπε να κατασκευάσει έναν εχθρό για να εξάψει τα θρησκευτικά πάθη και να στρέψει την προσοχή των πολιτών του πέραν των συνόρων, έτσι ώστε τα αντιλαϊκά μέτρα που για πρώτη σχεδόν φορά εφαρμόζει στο εσωτερικό της να περάσουν με τις μικρότερες δυνατές αντιδράσεις. Ωστόσο, το εμπρηστικό σχέδιο της Σαουδικής Αραβίας, όσο κι αν αποκλείει την πολεμική αναμέτρηση με το Ιράν, που είναι οι δύο υπερδυνάμεις της περιοχής, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα καταλήξει, δεδομένου ότι ήδη η περιοχή είναι «στο κόκκινο», με το Ριάντ, μάλιστα, να φέρει τεράστια ευθύνη, λόγω της στήριξης που παρείχε στους τζιχαντιστές. Και τώρα ανάβει νέα φωτιά…