Του Παύλου Κλαυδιανού – “Εφημερίδα των Συντακτών”
Γρήγορα φάνηκε πως το Πατριωτικό Μέτωπο Νέων, με παιδιά προερχόμενα κυρίως από τη Νεολαία Λαμπράκη, ήταν τελικά ένα πολύ στενό πλαίσιο. Χρειαζόταν κάτι άλλο. Οπότε έγινε αναγκαιότητα η δημιουργία μιας οργάνωσης που θα απευθυνόταν σε σπουδαστές και ευρύτερα σε αριστερούς. Ετσι, μετά από διαβουλεύσεις, ιδρύθηκε ο «Ρήγας Φεραίος».
Η ονομασία σχετίζεται με το γεγονός ότι ο Ρήγας Φεραίος είναι μια προσωπικότητα με ιδιαίτερη αίγλη στην Αριστερά, επειδή ακριβώς εξέφραζε μια πιο διεθνική αντίληψη, είχε αγωνιστεί για τα δικαιώματα με τη Χάρτα του ο «Ρήγας Φεραίος» και φυσικά είχε τραγικό θάνατο.
Ηταν φοιτητική οργάνωση στο πλαίσιο του μαζικού φοιτητικού κινήματος, όπου συζητούνταν θέματα δημοκρατίας, δικαιωμάτων κ.λπ., και αποτελούσε πρόσφορο έδαφος για τη δημιουργία αντίστασης κατά της χούντας. Αφού θα οργανωνόταν από την αρχή, έγινε ένα ευρύτερο άνοιγμα, ακόμα και σε στελέχη από τον χώρο του Κέντρου, όπως ο Μανώλης Συμβουλάκης, που δυστυχώς σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα (1944-1969)·
Τα κείμενα του «Ρήγα» είχαν μια ευρύτητα, μια ευλυγισία. Οι μορφές πάλης ήταν κλασικές: προπαγάνδα με προκηρύξεις, συνθήματα στους τοίχους, τοποθέτηση μαγνητοφώνων στις αίθουσες διδασκαλίας, ώστε κατά την ώρα του μαθήματος ν’ ακούγονται αντιδικτατορικά συνθήματα και ομιλίες.
Είχαν προηγηθεί δράσεις, βέβαια, και άλλες έγιναν μετά, όπως αυτή στην πλατεία Συντάγματος, που τοποθετήθηκαν κροτίδες σε ένα αντικομμουνιστικό περίπτερο που λειτουργούσε εκεί και παρουσίαζε υλικό, φωτογραφίες και κείμενα για τη δήθεν «επικίνδυνη» δράση των κομμουνιστών.
Οι αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις των φοιτητών ήταν πάντα πολύ θετικές. Των δε καθηγητών, ανάλογα με την περίπτωση. Φυσικά όλες αυτές οι δράσεις είχαν πρωταρχικό στόχο να δείξουν ότι υπάρχει μια αντίσταση, ότι ο κόσμος δεν το έβαλε κάτω και ότι βρίσκει τρόπο να αντιδρά. Πως παρ’ όλη τη μεγάλη καταστολή, τις συλλήψεις και τα βασανιστήρια, υπάρχουν ομάδες και κινήσεις που αντιστέκονται. Αυτό, από μόνο του, έδινε κουράγιο και θάρρος.
Πώς οργανώθηκαν
Υπήρχε το τριαδικό σύστημα: ήμασταν χωρισμένοι σε ομάδες των τριών και ο καθένας ήξερε μόνο δύο ακόμη. Επομένως, αν κάποιος συλλαμβανόταν, δεν ήξερε πολλά άτομα από την οργάνωση. Γενικά, προσπαθούσαμε να πάρουμε όσες περισσότερες προφυλάξεις μπορούσαμε, αν και αυτά δεν τα τηρούσαμε πάντα. Γιατί και νέοι ήμασταν αλλά, κυρίως, ήμασταν και γνωστοί στους ασφαλίτες από τα προηγούμενα χρόνια… Εγώ δεν γνώριζα το πραγματικό όνομα του καθοδηγητή μου – με καθοδηγούσε ο Αλέκος Φλαμπουράρης κι εγώ νόμιζα ότι τον λένε «Στάθη». Ή ο Νίκος Κιάος, που ακόμα δεν τον ήξερα. Είχαμε ψευδώνυμα, ως μέτρο προφύλαξης. Το δικό μου ήταν «Διονύσης».
Ούτε πόσα μέλη είχαμε στον «Ρήγα» ξέραμε. Οχι, τέτοιες πληροφορίες δεν μπορούσαμε να έχουμε. Ούτε μπορούσαμε να ψηφίσουμε για το ποιος θα είναι σε ποια θέση. Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως ήμασταν στην παρανομία, και σ’ αυτές τις συνθήκες όλα γίνονται με διαφορετικές διαδικασίες και, κυρίως, στη βάση της εμπιστοσύνης.
Σε ένα μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα μέλη από την Αριστερά, κρατήθηκε η δομή που υπήρχε από τη Νεολαία Λαμπράκη. Το Κεντρικό Συμβούλιο, όμως, φτιάχτηκε και με μέλη πριν από τη Νεολαία Λαμπράκη. Για το πώς έφτανε στις Σχολές, και εκεί χρησιμοποιήθηκε η δομή της Νεολαίας Λαμπράκη, όπου αναζητήθηκαν τα στελέχη που δραστηριοποιούνταν στην κάθε Σχολή (αν δεν είχαν ήδη συλληφθεί).
Οι επαφές γίνονταν σε σπίτια, κάποιες φορές μέσω τηλεφώνου, μέσω γνωριμιών. Ετσι, μέσα σε πολύ μικρό διάστημα στήθηκε ο ιστός, με πολλές όμως απώλειες, λόγω συλλήψεων και λόγω αδυναμίας να εντοπίσουμε κάποιους άλλους, καινούργιους ή και εξαιτίας της άρνησης κάποιων τρίτων να ενταχθούν, κυρίως για λόγους προσωπικούς, οικογενειακούς.
Τα θέματα που μας είχαν απασχολήσει ήταν δύο κατηγοριών. Πρώτον, οι μορφές πάλης, όπου κατ’ αρχάς όλοι συμφωνούσαμε ότι πρέπει να είναι τέτοιες, ώστε να μην υπάρχουν ανθρώπινα θύματα. Το ζήτημα που έμπαινε εκεί ήταν ότι κάποιες φορές αυτό δεν μπορεί να ελεγχθεί απόλυτα. Ενα δεύτερο θέμα, αφορούσε τη θέση που πρέσβευε ο κόσμος της Αριστεράς, ότι δηλαδή οι δράσεις θα έπρεπε να αποσκοπούν όχι στον εντυπωσιασμό, αλλά στη μαζικοποίηση του αντιδικτατορικού κινήματος. Εκεί υπήρχε η άποψη ότι, επειδή έχουμε απέναντι μας μια στυγνή δικτατορία, πρέπει να υπάρχουν και τέτοιες δράσεις ώστε να ξεθαρρέψει ο κόσμος και να συμβάλει στη δημιουργία μαζικού κινήματος. Αυτές ήταν δύο απόψεις που συγκρούστηκαν για μεγάλο διάστημα. Οι νεότεροι κυρίως είχαν τη δεύτερη άποψη. Οι παλαιότεροι υποστήριζαν την πρώτη.
Η σύλληψη – τα βασανιστήρια
Με συνέλαβαν ημέρα δίσεκτη, 29 Φεβρουάριου του 1968. Εστριψα σε ένα στενό και έπεσα πάνω σε ασφαλίτες που με γνώριζαν από τη Σχολή. Με συνέλαβαν επί τόπου και με οδήγησαν στην Ασφάλεια. Αλλοι σύντροφοι συνελήφθησαν μετά από παρακολούθηση. Αν εντόπιζαν κάποιον, δεν το συνελάμβαναν αμέσως. Τον παρακολουθούσαν, θέλοντας να καταγράψουν τις κινήσεις και τις επαφές του, οπότε έβρισκαν κι άλλους… Είχε κι η Ασφάλεια τους τρόπους της.
Στην Ασφάλεια, σε είχαν μπροστά τους, σε έβριζαν, μιλούσαν μεταξύ τους απαξιωτικά, ήθελαν να τους ακούς να γελάνε. Μου έλεγαν: «Εδώ είσαι εσύ κι εμείς. Ο ουρανός βλέπει μόνο». Μας χτυπούσαν από τη στιγμή που μας έπιαναν, για. να μη χαθεί το αίσθημα του πανικού. «Μίλα, τα ξέρουμε όλα» έλεγαν. Στην Ασφάλεια δεν φοβόσουν πως θα σε σκοτώσουν, παρά τα σκληρά βασανιστήρια. Στον Διόνυσο όμως, ναι. Γιατί κανείς δεν θα το μάθαινε… Για τα βασανιστήρια κανείς δεν είναι εύκολο να μιλάει.
Τοποθετηθήκαμε ενεργά απέναντι στη χούντα. Και σωστά αναλάβαμε τις όποιες δράσεις, με το όποιο τίμημα, το οποίο και πληρώσαμε. Κάθε ιστορική περίοδος έχει και τις ανάλογες μορφές αγώνα. Και τότε υπήρχε φόβος, ξέραμε το τι μας περιμένει, βασανιστήρια και εκτελέσεις, αλλά κρίναμε ότι έτσι έπρεπε να κάνουμε.
Τότε υπήρχε μια ιδεολογική σύγκρουση, η οποία σήμερα απουσιάζει. Τα οράματα εν πολλοίς έχουν θολώσει και έχει χάσει την αξία της η συλλογικότητα. Και αυτό συνιστά ήττα της Αριστεράς – δηλαδή, έχει εκλείψει η αρχή ότι πολλοί μαζί είναι καλύτερα απ’ ό,τι ο καθένας μόνος του. Αυτό είναι που πρέπει να προσπαθήσουμε ν’ αλλάξουμε.
Σήμερα, η ατομικότητα κυριαρχεί. Γι’ αυτό ίσως οι νέοι πρέπει να σκεφτούν νέες μορφές συλλογικότητας, ικανές να αναπτυχθούν και να ανθήσουν στις σημερινές συνθήκες.
Αφήστε μια απάντηση