των Γρηγόρη Γεροτζιάφα – Γιάννη Τζιάλλα*
Εδώ και ένα μήνα η Γαλλία συγκλονίζεται από μια κοινωνική αναταραχή που παίρνει χαρακτηριστικά εξέγερσης. To κίνημα των κίτρινων γιλέκων εμφανίστηκε στο προσκήνιο ξαφνικά, ως αποτέλεσμα μιας διαδικτυακά συντονισμένης διαμαρτυρίας ενάντια στην εφαρμογή του “οικολογικού” φόρου που θα οδηγούσε σε σημαντική αύξηση της τιμής του πετρελαίου (κίνησης και θέρμανσης). Οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις που συνόδευσαν την πρώτη δημόσια εμφάνιση του κινήματος ξεπερνούσαν κατά πολύ τις κλασσικές μορφές διαμαρτυρίας και αντίστασης που χρησιμοποιούνται συνήθως από τα συνδικάτα, τα κόμματα ή τα διάφορα κοινωνικά (ριζοσπαστικά ή μη) κινήματα. Δεν είδαμε κλασσικές πορείες, πικετοφορίες ή συμβολικoύς “ακτιβισμούς” όπως η κατάληψη των πλατειών. Αντίθετα, τα “κίτρινα γιλέκα” ήδη από την πρώτη δημόσια εμφάνισή τους προχώρησαν σε συγκρουσιακού χαρακτήρα παρεμβάσεις σταματώντας ή εμποδίζοντας ένα σημαντικό μοχλό της παραγωγικής διαδικασίας : τις οδικές μεταφορές σε εθνικό επίπεδο.
Οι κινητοποιήσεις των κίτρινων γιλέκων έχουν τα εξής χαρακτηριστικά
1. Αποκεντρωμένες δράσεις. Από την πρώτη δημόσια εκδήλωση του κινήματος (17 Νοέμβρη 2018) μέχρι και σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές η δράση των κίτρινων γιλέκων απλώνεται σε ολόκληρη την γαλλική επικράτεια: από την “βαθειά επαρχία” και τα μικρά χωριά έως τις μεγάλες επαρχιακές πόλεις.
2. Συγκεκριμένος τακτικός στόχος με οικονομικές συνέπειες. Τα κίτρινα γιλέκα στοχεύουν στην παρακώλυση ή το μπλοκάρισμα της λειτουργίας σημαντικών σε κάθε περιοχή οδικών αξόνων και διασταυρώσεων, κυρίως εκείνων που εξυπηρετούν μεγάλα εμπορικά κέντρα ή κέντρα διακομιστικού εμπορίου και τροφοδοσίας. Η άμεση συνέπεια των δράσεων αυτών είναι η σημαντική διαταραχή της οικονομικής διαδικασίας σε επίπεδο επιχείρησης, σε επίπεδο περιοχής άλλα και σε εθνικό επίπεδο. Η γαλλική εθνική οικονομία μετρά σήμερα αρκετά δισεκατομμύρια ζημιών από την δράση των κίτρινων γιλέκων.
3. Καθημερινή δράση προσαρμοσμένη στις συνθήκες. Το κίνημα των κίτρινων γιλέκων έχει καθημερινή δράση παρά την τηλεοπτική (ψευδή) εικόνα που δείχνει τις κινητοποιήσεις του Σαββάτου κυρίως στο Παρίσι. Το κίνημα δεν υπάρχει μια φορά την εβδομάδα για να ταξιδέψει στο Παρίσι και να συγκρουστεί με την αστυνομία. Τα κίτρινα γιλέκα σε καθημερινή βάση νυχθημερόν και με διαλείποντα τρόπο καταλαμβάνουν διασταυρώσεις, μπλοκάρουν οδικούς άξονες παρακωλύουν της κυκλοφορία κατά τις ώρες τροφοδοσίας των επιχειρήσεων σε ολόκληρη των χώρα, επιδεικνύοντας μια εντυπωσιακή ευελιξία στην επιλογή στόχων και αξιοσημείωτη ταχύτητα στην μεταφορά της δράσης τους σε διάφορες περιοχές όταν υπάρχει σύγκρουση με την αστυνομία
4. Μαζική συμμετοχή. Αν και δεν έχουμε προς το παρόν ακριβή εκτίμηση για τον αριθμό των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στο κίνημα, παίρνοντας υπόψην το γεωγραφικό εύρος των κινητοποιήσεων καθώς και την οργάνωσή τους σε καθημερινή και συχνά σε 24ωρη βάση συμπεραίνουμε ότι ο αριθμός τους πρέπει να βρίσκεται στο επίπεδο των εκατοντάδων χιλιάδων (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αστυνομίας περίπου 120000 είναι οι διαδηλωτές που συμμετέχουν στις συγκρούσεις του Σαββάτου σε όλη την χώρα). Πέραν του αριθμού, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που συμμετέχουν στο κίνημα έχουν ενδιαφέρον. Στην πραγματικότητα είναι άνθρωποι που προέρχονται από τις λαϊκές τάξεις, ξεκινώντας από τους άνεργους μέχρι τους μικρομεσαίους ελεύθερους επαγγελματίες ή βιοτέχνες και φτάνοντας μέχρι τους συνταξιούχους. Επιπλέον εκτιμάται ότι περίπου 70% των ανθρώπων που συμμετέχουν στο κίνημα δεν έχουν παρει μέρος ποτέ σε καμία δημόσια εκδήλωση διαμαρτυρίας ενώ ένα σημαντικό ποσοστό απέχει συστηματικά από τις εκλογές.
5. Συγκρουσιακή τακτική και μαχητικότητα. Τα κίτρινα γιλέκα εφάρμοσαν μεθοδολογία σύγκρουσης σε τοπικό και εθνικό επίπεδο τόσο απέναντι σε πολίτες που διαμαρτυρόταν εναντίον τους για την παρακώλυση των συγκοινωνιών όσο και απέναντι στο κράτος και τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του. Η συνέπεια είναι το κίνημα να μετρά τουλάχιστον έναν νεκρό και πολλούς τραυματίες που προκλήθηκαν από αγανακτισμένους αυτοκινητιστές (ήδη από την πρώτη ημέρα των κινητοποιήσεων) και έναν μεγάλο αριθμό σοβαρά τραυματισμένων από τις συγκρούσεις με την αστυνομία στο Παρίσι και τα μεγάλα αστικά κέντρα.
6. Πολιτικός στόχος. Σύμφωνα με τις δημόσιες τοποθετήσεις των κίτρινων γιλέκων το κίνημα είναι “ακομμάτιστο”, “απολίτικο” και μακρυά από τα συνδικάτα. Όμως, η λίστα των 42 αιτημάτων που διαμορφώθηκε μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο των κινητοποιήσεων, το αίτημα να παραιτηθεί ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, να διαλυθεί η εθνοσυνέλευση, να γίνουν εκλογές με απλή αναλογική καθώς επίσης η επιλογή να κορυφωθεί η σύγκρουση με το κράτος μέσα στο 16ο διαμέρισμα της πρωτεύουσας, εκεί δηλαδή όπου τόσο συμβολικά όσο και ουσιαστικά βρίσκεται ο πυρήνας της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας της γαλλικής αστικής τάξης και των πολυεθνικών επιχειρήσεων είναι δείγματα βαθιάς πολιτικοποίησης του κινήματος
7. Συμμαχία λαϊκών και μικρομεσαίων στρωμάτων. Είναι γεγονός ότι στην αρχή υπήρχε η εκτίμηση οτι το κίνημα των κίτρινων γιλέκων ήταν μια έκφραση δυναμικής διαμαρτυρίας των μικροαστών που δεν αντέχουν άλλους φόρους (με κορύφωση τον “οικολογικό” φόρο για το πετρέλαιο). Πολύ γρήγορα, μετά την πρώτη εβδομάδα των κινητοποιήσεων, το κίνημα έβαλε στο πλαίσιό του την υπεράσπιση του κράτους πρόνοιας, το ζήτημα των μισθών, των συντάξεων και του κόστους ζωής, της κατοικίας, την εθνικοποίηση των αυτοκινητοδρόμων, την ανακατανομή του πλούτου κλπ. Παράλληλα με την διεύρυνση του πλαισίου διεκδικήσεων κινήθηκαν και ενώ εξαπλωνόταν το όργιο κρατικής βίας καταστολής και παραπληροφόρησης από τους τηλεοπτικούς σταθμούς, το κίνημα διευρύνθηκε με της συμμετοχή των συνδικάτων (CGT και SUD) κυρίως σε τοπικό, περιφερειακό και κλαδικό επίπεδο αλλά και σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο (προκήρυξη εθνικής γενικής απεργίας στις 14 Δεκέμβρη). Απ΄την πρώτη του εμφάνιση το κίνημα των κίτρινων γιλέκων απευθύνθηκε στο προσωπικό των σωμάτων ασφαλείας και πυροσβεστικής καλώντας τους να προτάξουν το γεγονός ότι είναι χαμηλά αμειβόμενοι εργαζόμενοι. Έτσι εκτός από τις εικόνες ασύλληπτης αστυνομικής βίας που είδαμε στις οθόνες κατά την διάρκεια των μεγάλων διαδηλώσεων στο Παρίσι, είδαμε εικόνες συναδέλφωσης αστυνομικών και διαδηλωτών, εικόνες πυροσβεστών να στρέφουν την πλάτη στους επίσημους κατά την διάρκεια τοπικών εορταστικών εκδηλώσεων. Μέχρι σήμερα η λίστα των κοινωνικών ομάδων και στρωμάτων που συλλογικά εντάσσονται στο κίνημα περιλαμβάνει τους μαθητές λυκείου, φοιτητές, δημόσιους υπαλλήλους και αγρότες.
Βλέποντας τα παραπάνω βασικά χαρακτηριστικά του κινήματος των κίτρινων γιλέκων μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε ότι ο φόρος για το πετρέλαιο δεν ήταν παρά ο πυροδότης μιας κοινωνικής έκρηξης που σοβεί, εντείνεται και εξαπλώνεται σε λαϊκά στρώματα εργαζόμενους του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα, αυτοαπασχολούμενους, μικροεπιχειρηματίες, φοιτητές, μαθητές και αγρότες.
Οι αιτίες δημιουργίας του κινήματος των κίτρινων γιλέκων εστιάζονται στην ενορχηστρωμένη επίθεση που δέχονται οι πολίτες από το σύνολο των γαλλικών κυβερνήσεων της τελευταίας δεκαετίας και εντάσσονται στο γνωστό και στην Ελλάδα πρόγραμμα νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής ανασυγκρότησης με την μεθοδολογία του δόγματος του σοκ σε κάθε πλευρά της ζωής (εργασιακά, περικοπές σε υγεία, παιδεία, κοινωνικά επιδόματα κ.α.) Κινήματα τα οποία προηγήθηκαν χρονικά, οι μεγάλες απεργίες ενάντια στην εργασιακή μεταρρύθμιση, οι μαζικές καταλήψεις στο μαθητικό κ φοιτητικό χώρο, η απεργία ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων κλπ, αφήνουν πίσω τους μια μαγιά για το μέλλον και μια «παράδοση» οργάνωσης και έκφρασης πολυποίκιλη, μέρος της οποίας είναι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία δεν είναι πια μόνο ένα δίκτυο ενημέρωσης και συντονισμού δράσεων, αλλά ταυτόχρονα μια «δεξαμενή ανάδειξης προσωπικοτήτων» που εμφανίζονται λιγότερο ή περισσότερο ως εμπνευστές, διοργανωτές και εκπρόσωποι διαφόρων δράσεων, ακόμα και του ίδιου του κινήματος.
Εντέλει μιλάμε για ένα κίνημα αυθόρμητο στη γέννησή του, ταξικό στα χαρακτηριστικά του που έρχεται ως συλλογική απάντηση σε σκληρά προβλήματα της καθημερινότητας, και βασίζεται σε μια σχετικά νέα διαδικασία οργάνωσης κ ανάπτυξης κινημάτων, με πολιτικές στοχεύσεις μη ομοιογενείς και ενδεχομένως αντιφατικές. Η τελική έκβαση της σημερινής φάσης της ταξικής πάλης στην Γαλλία είναι το επίδικο των επόμενων μηνών. Η “προεξεγερσιακή” κατάσταση, οι μορφές οργάνωσης, η συγκρουσιακή τακτική και ο “παλλαϊκός” χαρακτήρας του κινήματος εγγράφει τα κίτρινα γιλέκα στην ιστορική συνέχεια των μεγάλων λαϊκών κινημάτων κοινωνικής χειραφέτησης και εγγράφει την εκδήλωση της ταξικής διεθνιστικής αλληλεγγύης ως πρώτο καθήκον των ελληνικών ταξικών δυνάμεων της αριστεράς.
*
Ο Γρηγόρης Γεροτζιάφας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Pierre et Marie Curie (Paris VI), στο Παρίσι.
Ο Γιάννης Τζιάλλας είναι μουσικός, ζει και εργάζεται από το 2010 στο Παρίσι.
Πηγή: Αντίσταση στις γειτονιές
Αφήστε μια απάντηση