Σαν σήμερα, πριν από μισό αιώνα, ξεκίνησε το τριήμερο «Ειρήνης και Μουσικής» στο Woodstock της Νέας Υόρκης. Πάμε να θυμηθούμε το ομότιτλο τραγούδι – ύμνο του φεστιβάλ που έγραψε η Joni Mitchell και που διασκευάστηκε από πολλούς καλλιτέχνες της «Γενιάς των Λουλουδιών».
Ήταν Δεκαπενταύγουστος του 1969, όταν οι δρόμοι για το Woodstock της Νέας Υόρκης, έκλεισαν από μισό εκατομμύριο νεολαίους που συνέρρεαν σαν σε λαϊκό προσκύνημα προς τη φάρμα του Max Yasgur για να παρακολουθήσουν τους μεγαλύτερους rock αστέρες επί σκηνής, διαδηλώνοντας ταυτόχρονα για τον πόλεμο του Βιετνάμ και εκφράζοντας το, πάντα γοητευτικό, τρίπτυχο του «sex, drugs & rock’ n’ roll». Έχει σημασία να τονιστεί ο αντιπολεμικός – αντιμιλιταριστικός χαρακτήρας του φεστιβάλ. Φέτος, βλέπεις, με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από το Woodstock, διαβάσαμε σε διάφορα sites ολόκληρες απόπειρες υποτίμησης του ως «ένα φεστιβάλ – πάρτι ναρκωτικών και τίποτα περισσότερο» κλπ. Είναι φανερό πως αυτοί που τα γράφουν όλα αυτά, όχι τυχαία σίγουρα, θα αγνοούν τη διαβόητη φράση του τότε Προέδρου των ΗΠΑ, Richard Nixon: «Να ρίξουμε μια ατομική βόμβα πάνω απ’ το Woodstock για να απαλλαγούμε μια και καλή από τους χίπηδες». Θα αγνοούν, ακόμη, εκείνους τους συγκλονιστικούς στίχους από το τραγούδι «I-feel-like-I’m-fixin’-to-die-rag», που τραγούδησε ο Country Joe McDonald ξεσηκώνοντας τα πλήθη: «Εμπρός, μανάδες όλης της χώρας, στείλτε πακέτο τα παιδιά σας στο Βιετνάμ/ Εμπρός, πατεράδες, μην διστάζετε, στείλτε τους γιους σας πριν είναι πολύ αργά/ Να είστε οι πρώτοι στη γειτονιά σας που θα πάρετε πίσω τα παιδιά σας μέσα σ’ ένα κουτί»…
Με αφορμή την 50η επέτειο από το Φεστιβάλ «Three days of Peace & Music» (15-16-17/ 08/ 1969), ας θυμηθούμε την ιστορία του τραγουδιού «Woodstock», που μαζί με το ομότιτλο ντοκιμαντέρ – μαμούθ του Michael Wadleigh, συνέβαλε στη διατήρηση ενός μύθου, ο οποίος αποδείχτηκε διαχρονικότατος. Ούτε το τραγούδι αυτό παίχτηκε στο Woodstock, ούτε καν η δημιουργός του εμφανίστηκε εκεί. Και τα πράγματα έχουν κάπως έτσι:
Η Καναδή τραγουδοποιός Joni Mitchell συνέθεσε το «Woodstock» μεσ’ στο δωμάτιο ενός Νεοϋρκέζικου ξενοδοχείου, παρακολουθώντας τα ρεπορτάζ από την τηλεόραση. Θα είχε σκάσει ασυζητητί που προτίμησε, αντί να βρίσκεται κι εκείνη εκεί, να ακούσει τον μάνατζερ της, ο οποίος την είχε πείσει πως μεγαλύτερη σημασία θα είχε για την καριέρα της η εμφάνιση της στο τηλεοπτικό Dick Cavett Show παρά σε ένα ακόμη μουσικό φεστιβάλ. Ταυτόχρονα, μάθαινε όλα τα νέα από τηλεφωνικές συνομιλίες με το τότε αγόρι της, τον Βρετανό μουσικό Graham Nash, μέλος των Crosby – Stills – Nash & Young, που εμφανίστηκαν στο φεστιβάλ. Αυτό το συναίσθημα απογοήτευσης για την απουσία της από ένα τόσο σημαντικό event, ώθησε την υπερταλαντούχα τραγουδοποιό να συνθέσει τη μπαλάντα, που έμελλε να γίνει ύμνος την επόμενη χρονιά, αλλά και τα υπόλοιπα χρόνια. Η ίδια το τραγούδησε για πρώτη φορά ένα μήνα αργότερα, τον Σεπτέμβρη του 1969, κατά την εμφάνιση της στο καλιφορνέζικο Big Sur Folk Festival, ενώ ακόμη λίγο αργότερα, τον Ιούλιο του 1970, το ενέταξε στο τρίτο προσωπικό της άλμπουμ, το «Ladies of the Canyon». Το τραγούδι είχε αρχίσει να παίρνει το δρόμο του…
Σ’ αυτό συνέβαλε πολύ η εκτέλεση των Crosby – Stills – Nash & Young, η πρώτη θα λέγαμε, εφόσον η κυκλοφορία του άλμπουμ τους με τίτλο «Déjà Vu», τον Μάρτιο του 1970, είχε προηγηθεί αυτής του «Ladies of the Canyon». Επίσης, η Joni Mitchell ήταν ζευγάρι, όπως είπαμε ήδη, με τον Graham Nash, επομένως είναι βέβαιο πως και τα άλλα μέλη του γκρουπ θα είχαν μάθει το τραγούδι κατευθείαν από τη δημιουργό του.
Η δική τους βερσιόν, παρόλα αυτά, κινούταν σε hard rock δρόμους και διέφερε αρκετά απ’ το «κλίμα» της Mitchell. Μάλιστα, επειδή το ντοκιμαντέρ του Michael Wadleigh έπρεπε να βγει στις αίθουσες μεσ’ στους πρώτους μήνες του 1970, οι Crosby – Stills – Nash & Young παρέδωσαν μιαν άλλη ηχογράφηση του «Woodstock», ενόσω βρίσκονταν στο στούντιο για το άλμπουμ τους, η οποία ακούστηκε τελικά στους τίτλους τέλους της ταινίας. Ηλεκτρική κιθάρα έπαιζε ο Neil Young, μπάσο ο Greg Reeves, ενώ η βασική φωνή ήταν του Stephen Stills με διφωνίες από τους David Crosby – Graham Nash. Χωρίς να προδίδεται το πνεύμα και το νόημα του τραγουδιού, ορισμένοι στίχοι είχαν ελαφρώς αλλαχτεί, με την άδεια – εννοείται – της Mitchell. Το, κατά Crosby – Stills – Nash & Young, «Woodstock» μπορεί να μη γνώρισε τη μεγάλη απήχηση στην Ευρώπη, σκαρφάλωσε όμως μέχρι το Νο 3 του Billboard Hits 100 στον Καναδά. Χρόνια αργότερα, ο David Crosby θα δήλωνε το εξής μπροστά στην κάμερα ενός ντοκιμαντέρ για τη Joni Mitchell: «Απέδωσε το feeling και τη σημαντικότητα του φεστιβάλ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, που ήταν εκεί»!
Την επιτυχία στην Ευρώπη, σε πανευρωπαϊκό μάλιστα επίπεδο, από τη Γερμανία και τη Δανία μέχρι τη Σουηδία και την Πολωνία, το τραγούδι γνώρισε μέσω ενός 24χρονου τότε μουσικού, του Iain Matthews, με το συγκρότημα του, τους Matthews Southern Comfort. Ούτε στα όνειρα του δεν θα τη φανταζόταν τέτοια επιτυχία ο Matthews, που ίσαμε τότε, το πιο σημαντικό που είχε κάνει ήταν η θητεία του σε ένα, ομολογουμένως εξαιρετικό συγκρότημα, τους Fairport Convention. Τον Ιούλιο του 1970 είχε προσκληθεί να τραγουδήσει σε ένα ραδιοφωνικού show του BBC. Μία εβδομάδα πριν από την εκπομπή, έτυχε να ακούσει το άλμπουμ «Ladies of the Canyon» της Joni Mitchell. Ξεχώρισε το «Woodstock», αποφάσισε να το διασκευάσει και να το παίξει εκεί για πρώτη φορά.
Είχε τόση απήχηση η μετάδοση του τραγουδιού, ώστε την επόμενη κιόλας μέρα το BBC επικοινώνησε με την εταιρεία και εν συνεχεία με τον μάνατζερ του Iain Matthews. Αποτέλεσμα ήταν το, κατά Matthews Southern Comfort, «Woodstock» να κυκλοφορήσει ως επτάιντσο single στα τέλη Ιουλίου του 1970 στην Αγγλία και να σαρώσει κυριολεκτικά! Σύμφωνα με μαρτυρία του ίδιου του Matthews, όταν ο γνωστός Άγγλος παραγωγός και DJ, Tony Blackburn, μετάδωσε το κομμάτι από την εκπομπή του ως δίσκο της εβδομάδας, πούλησε 30.000 κόπιες μέσα σ’ ένα 24ωρο! Αντικειμενικά, η συγκεκριμένη εκτέλεση ήταν πιο λυρική, αλλά και η πιο διαφοροποιημένη από την πρωτότυπη σύνθεση της Joni Mitchell, καθώς ο Matthews άλλαξε τη μελωδία, αδυνατώντας να πιάσει τις ψηλές νότες της φωνής της δημιουργού. Όταν, πάντως, συναντήθηκαν κάποια στιγμή με τη Mitchell και ένιωσε την ανάγκη να της απολογηθεί, εκείνη του απάντησε πως προτιμά τη δική του εκδοχή!
Τα αμέσως επόμενα χρόνια το «Woodstock» ακουγόταν με διάφορους τρόπους σε συναυλίες καλλιτεχνών: Οι Led Zeppelin, λόγου χάριν, συνήθιζαν να εντάσσουν μερικούς από τους στίχους του μέσα στο δικό τους, «Dazed and confused», σε συναυλίες τους των μέσων του ’70. Επειδή, όμως, ως γνωστόν, τα πάντα έφταναν και στη χώρα μας με μια μικρή καθυστέρηση, το «Woodstock» γνώρισε και την ελληνική διασκευή του με το συγκρότημα Αγάπανθος το 1976. Επρόκειτο για το τραγούδι με τίτλο «Το ταξίδι της ζωής» μέσα από το ντεμπούτο άλμπουμ των Αγάπανθος, που τότε ήταν τρίο, αποτελούμενο από τον Θοδωρή Τρύφωνα, τον Στέφανο Δεκεριάν και τον Ντόριαν Κόκα – ο τελευταίος είχε γράψει και τους ελληνικούς στίχους. Για την ακρίβεια, η απόπειρα των Αγάπανθος αποτελούσε εξελληνισμό της διασκευής των Matthews Southern Comfort. που είχε επίσης σημειώσει επιτυχία και στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Πάντως, από στιχουργικής άποψης δεν είχε καμία σχέση με το φεστιβάλ του Woodstock. Τι σχέση νά’χε; Το ΄76 στην Ελλάδα υπήρχε η Μεταπολίτευση, το πολιτικό τραγούδι με τους θούριους του κυριαρχούσε, επομένως δεν είχε νόημα να έβγαινε εφτά χρόνια μετά ένα κομμάτι που θα μίλαγε για το συγκεκριμένο event. Έτσι, μπορεί η Joni Mitchell να έμπλεξε στους στίχους της τη φάρμα του Max Yasgur, το αντιπολεμικό κίνημα και κάποιες μεταφυσικές – ποιητικές ανησυχίες της, το είχε κάνει όμως στο σωστό timing. Εδώ οι Αγάπανθος δια του στιχουργού Ντόριαν Κόκα αναλώθηκαν σε αφελείς χίπικες κοινοτοπίες για το «ταξίδι της ζωής που μας περιμένει, στον καιρό μας γεννημένοι». Σήμερα, πάντως, κατά την ταπεινή μου γνώμη, το τραγούδι των Αγάπανθος μαζί με κάποια κομμάτια των προγενέστερων Poll μετέφεραν στο ακέραιο όλη την ηδύτητα του «hippy» ιδεώδους. Με μια χρονική καθυστέρηση, βέβαια…
Ας κλείσουμε με ένα άλλο τραγούδι που δεν είχε καμία σχέση με το «Woodstock» της Joni Mitchell και με τις διασκευές του, η δημιουργία του όμως αντλήθηκε εξίσου από το, κοσμοϊστορικής σημασίας, φεστιβάλ του 1969. Αναφέρομαι στο «Woodstock Nation» του, ολότελα αγνώστου και ξεχασμένου, Αμερικανού Cosmic Michael. Ο Cosmic Michael, για τον οποίο ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε, είχε βγάλει το πρώτο του άλμπουμ εκείνη τη χρονιά, όταν βρέθηκε στο φεστιβάλ ως ακροατής – μέγας φαν των Jefferson Airplane, των Grateful Dead και της ψυχεδελικής σκηνής του Σαν Φρανσίσκο. Ένα χρόνο αργότερα, το 1970, έβγαλε το δεύτερο άλμπουμ του με τίτλο «After a while», το οποίο άνοιγε με το «Woodstock Nation», τον δικό του ύμνο για το φεστιβάλ του Woodstock. Δεν έχω καμία εικόνα του εν λόγω, «φρικαρισμένου» μάλλον, τραγουδοποιού, τον φαντάζομαι όμως κάπως σαν τον δικό μας Νικόλα Άσιμο, που ηχογραφούσε με έναν εντελώς naive τρόπο το υλικό του. Αυτό μαρτυρά η ακρόαση ολόκληρου του «After a while» με τα τραγούδια του Cosmic Michael παιγμένα και ενορχηστρωμένα άτεχνα, ερασιτεχνικά σχεδόν, για φωνή, κιθάρα και kazoo.
Στο YouTube κατατοπιστικό είναι το μοναδικό σχόλιο κάτω από το βίντεο του τραγουδιού: Κάποιος συνάντησε τον Cosmic Michael το 1975 να πουλάει τους δίσκους του έξω από έναν συναυλιακό χώρο που μέσα έπαιζαν οι ZZ Top, οι J. Geils Band και οι Kiss. Πουλούσε, λέει, τους δίσκους του για ένα κομμάτι ψωμί, τρία δολάρια τον καθένα, αλλά έλαβε ένα πεντοδόλαρο από τον πελάτη του, καθώς δεν είχε να του δώσει ρέστα. Άντε τώρα ο φουκαράς ο τραγουδοποιός να φανταζόταν ποτέ ότι οι δίσκοι του θα επανεκδίδονταν τον 21ο αιώνα σε ψηφιακή μορφή από την εταιρεία «Radioactive» και θα αποκτούσαν καρασυλλεκτικό χαρακτήρα. Νά’ναι καλά ο άνθρωπος, εν ζωή, και να έχει εισπράξει ήδη κάποια δικαιώματα.
Αφήστε μια απάντηση