11/9: Τα όρια του μέινστριμ λόγου και η εναλλακτική βιβλιογραφία

Του Κώστα Γούση

Ένα εναλλακτικό ταξίδι στην 11η Σεπτεμβρίου προσφέρει το πολύ ενδιαφέρον blog της Verso. Ξεκινάει με μια σημαντική διαπίστωση! Παρά τις χιλιάδες ομιλίες που έχουν γίνει για το θέμα, παρά τα νέα συνθήματα που σημάδεψαν το τέλος της αθωότητας, παρά τα αισθήματα τρόμου, οργής, αβεβαιότητας – και για ορισμένους ίσως και χαράς – για την καταστροφή, τα λεξιλόγια για να περιγράψει κανείς τα γεγονότα και όσα ακολούθησαν αυτών παραμένουν εξαιρετικά περιορισμένα, τουλάχιστον στο επίπεδο του μέινστριμ λόγου. Απαντώντας λοιπόν στην πρόκληση αυτού του εναλλακτικού ταξιδιού με αφορμή την επέτειο των δέκα χρόνων από την επίθεση, η Verso κάνει μια αναδρομή στους συγγραφείς που προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τη φιλοσοφική, ιστορική, (γεω)πολιτική και οικονομική πλευρά των γεγονότων.

Αρχίζει με το βιβλίο του Tariq Ali Clash of Fundamentalisms, το οποίο δίνει μια ιστορική οπτική των γεγονότων που οδήγησαν στην 11η Σεπτεμβρίου του 2001. Ο Ταρικ Αλί ξεκινάει μάλιστα από το 17ο αιώνα και δε φτάνει στις 9/11 παρά στο κεφάλαιο 21, θέλοντας να μην αφήσει καμιά υποψία ότι αυτό που συνέβη στις 9/11 ξεκίνησε στις 9/11. Το βιβλίο έχει εκδοθεί στα ελληνικά με τον τίτλο “Η σύγκρουση των φονταμενταλισμών. Σταυροφορίες, τζιχάντ και νεωτερικότητα” από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση Σάββα Μιχαήλ.

Έπειτα, στην πρώτη επέτειο από τις επιθέσεις, η Verso εξέδωσε μια σειρά από τρία βιβλία επιφανών Ευρωπαίων διανοουμένων δίνοντας τις δικές τους απαντήσεις στο πλαίσιο της νέας κατάστασης που δρομολογήθηκε μετά τις 9/11. Η σειρά αποτελούνταν από τα βιβλία του Jean Baudrillard – The Spirit of Terrorism, του Paul Virilo – Ground Zero και του Slavoj Žižek –  Welcome to the Desert of the Real. Στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει του Jean Baudrillardμε τον τίτλο “Το πνεύμα της τρομοκρατίας” από τις εκδόσεις Κριτική σε μετάφραση Πάρη Μπουρλάκη και του Slavoj Zizek με τίτλο “Καλωσορίσατε στην έρημο του πραγματικού! Πέντε δοκίμια για την 11η Σεπτεμβρίου και για άλλες συναφείς ημερομηνίες” από τις εκδόσεις Scripta σε μετάφραση της Βίκυς Ιακώβου.

Η Judith Butler στο βιβλίο της Precarious Life αναστοχάζεται τη σημασιοδότητση των θανάτων της 11ης Σεπτεμβρίου και γράφει για το νόημα των διαφορετικών προσλήψεων του ποιος αξίζει να είναι αντικείμενο πένθους και ποιος όχι και το πως το πένθος και η βία μπορεί να γεννήσουν την αλληλεγγύη. Στα ελληνικά έχει εκδοθεί με τον τίτλο “Ευάλωτη ζωή. Οι δυνάμεις του πένθους και της βίας” από τις εκδόσεις Νήσος σε μετάφραση των Κώστα Αθανασίου και Μιχάλη Λαλιώτη.

Η Retort, μία συλλογικότητα της αμερικανικής αντισυστημικής Αριστεράς εξέδωσε το Afflicted Powers στο οποίο μεταξύ άλλων, παρουσιάζονται οι αντιλήψεις του Ντεμπόρ και των καταστασιακών ως πλαίσιο κατανόησης των γεγονότων. Στα ελληνικά εκδόθηκε με τον τίτλο “Καταπονημένες Δυνάμεις. Κεφάλαιο και θέαμα στη νέα εποχή του πολέμου” από τις Εκδόσεις των Ξένων.

Η Susan Buck – Morss στο Thinking Past Terror αναζητά τους όρους μιας παγκόσμιας δημόσιας σφαίρας που να εχει χώρο για τον Ισλαμισμό. Στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει με τον τίτλο “Πέρα από τον τρόμο Ισλάμ, κριτική θεωρία και αριστερά” από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια σε μετάφραση Φώτη Τερζάκη. Η Jacqueline Rose πραγματεύεται το κακό στο “The Body of Evil: Arendt, Coetzee and 9/11,” σαν κομμάτι του Last Resistance.

Η έκδοση των ίδιων των κειμένων του Οσάμα Μπιν Λάντεν “Messages to the World: The Statements of Osama bin Laden” έδωσε στη Verso μεγάλη δημοσιότητα καθώς συζητήθηκε σε συντηρητικές ραδιοφωνικές εκπομπές με τον Chuck Morse να  δηλώνει ότι η Verso έδωσε στο Μπιν Λάντεν την εικόνα ενός κομμουνιστή με τα όλα του! Στο What Happened Here ο Eliot Wieinberger αναφέρει μεταξύ άλλων το τί έγινε στη Νέα Υόρκη, όπου ζει, μετά την επίθεση στα κεφάλαια “Νέα Υόρκη: Μία μέρα μετά”, “Νέα Υόρκη: Τρείς βδομάδες μετά”, “Νέα Υόρκη: Τέσσερις βδομάδες μετά”, “Νέα Υόρκη: Ένα χρόνο μετά”, “Νέα Υόρκη: Δεκάξι μήνες μετά”. Στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει μόνο το κομμάτι του βιβλίου αυτού που αναφέρεται στο Ιράκ “Τι άκουσα για το Ιράκ” από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση Βέργου Σπύρου.

Κι ενώ πολλοί σχολιαστές βιάστηκαν να συγκρίνουν την 11η Σεπτεμβρίου με την Ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, ο John Berger στο Hold Everything Dear συγκρίνει με τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου του 1945. Η σύγκριση δεν έγκειται στον αριθμό των θυμάτων αλλά περισσότερο στο εξής:
“Οι βόμβες που ρίχτηκαν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι σηματοδότησαν την παγκόσμια στρατιωτική ηγεμονία των ΗΠΑ. Η επίθεση στις 11 Σεπτεμβρίου σηματοδότησε το τέλος του άτρωτου αυτής της υπερδύναμης στην ίδια της τη χώρα. Τα δύο γεγονότα ορίζουν την αρχή και το τέλος μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου. “

Ο Michael Sorkin σε διάφορα κείμενα του, που συγκεντρώνονται στο All Over the Map, αναφέρεται στα υπολείμματα που θυμίζουν τα γεγονότα και τα οποία έχει ανακαλύψει στο αστικό τοπίο της Νέας Υόρκης.

Στο Cities Under Siege, ο Stephen Graham αναλύει την επίθεση με τους όρους αυτού που αποκαλεί “the new military urbanism”:
“Τουλάχιστον εκατό διαφορετικές εθνικότητες μπορούν να εντοπιστούν στη λίστα όσων έχασαν τη ζωή τους εκείνη τη μέρα, και πολλοί απ’ αυτούς ήταν “παράνομοι μετανάστες” που δούλευαν στη Νέα Υόρκη. Μετά θάνατον, τους δόθηκε η αμερικανική υπηκκότητα με το έτσι – θέλω καθώς επαναπροσδιορίστηκε η ταυτότητά τους ως ηρώων αμερικανών πολιτών που στη μνήμη τους θα ακολουθούσε ένας παγκόσμιος πόλεμος (…) Αυτό είναι τουλάχιστον ειρωνικό, για να το θέσει κανείς ευγενικά, αν αναλογιστούμε ότι πολλοί απ’ αυτούς πάλευαν σκληρά για μια αναγνώριση από το αμερικάνικο κράτος, όταν ζούσαν ως “παράνομοι και ξένοι”.

Ο Tom Engelhardt, ιδρυτής ενός από τα πιο δημοφιλή πολιτικά blogs των ΗΠΑ, όπου συγκεντρώνονται πολλές αναλύσεις για την κατάσταση που διαμορφώθηκε στη μετά 11/9 εποχή γράφει για τα γεγονότα στο The World According to Tomdispatch . Ο Tom Engelhardt δίνει βαρύτητα στο γεγονός ότι στη διαμόρφωση της μνήμης προσπαθούν έντεχνα να διαγράψουν την επίθεση στο Πεντάγωνο.

Τέλος η αναδρομή της Verso στα βιβλία που γράφηκαν κλείνει με την άλλη 11η Σεπτεμβρίου. Αυτή που αναφέρεται στη χούντα του Πινοσετ και την ανατροπή του Αλιέντε που έγινε στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973.

Οι τίτλοι της Verso που αναφέρονται σ’ αυτή την περίοδο περιλαμβάνουν το he Nixon Administration and the Death of Allende’s Chile του Jonathan Haslam, Pinochet and Me του Marc Cooper, The Trial of Henry Kissinger του Christopher Hitchens (το 2001 πριν την 11/9) και το υπό έκδοση The New Mole: Paths of the Latin American Left του Emir Sader.

Πηγή: http://ilesxi.wordpress.com

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Current ye@r *