Για να νικήσουμε πρέπει να ενωθούμε

Δ. Καλιαμπάκος

πηγη aristeroblog

Το κείμενο αυτό γράφηκε δυο μέρες μετά τις αντιδράσεις του λαού στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου. Ο πρόλογος αυτός γράφεται μέσα στον ορυμαγδό των εξελίξεων. Πέφτει ή δεν πέφτει ο Παπανδρέου; Τι παίχτηκε με το δημοψήφισμα; Ήταν «συνεννοημένο», πολιτική γκάφα, δάχτυλος των Αμερικάνων; Και κάπου ανάμεσα σε αυτά η Αριστερά (και καθένας από μας, καρφωμένοι στις τηλεοράσεις) να προσπαθεί να μαντέψει κινήσεις, να διαλέξει τη γραμμή με τα λιγότερα προβλήματα, να επιβιώσει από «συντριπτικά διλήμματα». Πόσος χαμένος χρόνος… Πόσο χαμένος προσανατολισμός…

Άραγε, τι πιστεύουμε; Ότι με διαθέσιμο υλικό τουλάχιστον τα δυο μεγάλα κόμματα (και τις παραφυάδες τους) δεν θα μπορέσουν αργά ή γρήγορα να οικοδομήσουν πολιτική λύση; Ότι από ανικανότητα ή τύχη (για μας) θα «μπερδευτούν» τόσο πολύ που θα καταρρεύσουν και ως δια μαγείας θα ανοίξει ο δρόμος υπέρ του λαού;  Αστεία πράγματα…

Όσο εμείς, όλοι εμείς που θέλουμε μια άλλη πορεία για το τόπο, είμαστε ανίκανοι να στήσουμε ένα αποτελεσματικό και εν δυνάμει νικηφόρο πολιτικό αντι- πόλο, οι λύσεις τους δεν κινδυνεύουν. Ούτε από τις εκλογές, ούτε από τα δημοψηφίσματα. Ούτε από τους αγώνες από μόνους τους, ούτε καν από τα ξεσπάσματα μιας αβυσσαλέας κοινωνικής οργής.

Αλλά εμείς αφήνουμε πολύτιμο χρόνο να κυλάει. Αντί να χάνουμε χρόνο με το τι κάνει ο αντίπαλος, πρέπει να κάνουμε στροφή 180ο, και δυναμώσουμε τις προσπάθειες να φτιάξουμε ΤΩΡΑ έναν αποτελεσματικό αντίπαλο.

Και για να γίνει αυτό πρέπει να δούμε το θέμα της ενότητας της αριστεράς ξανά, διαφορετικά και με επείγοντα πολιτικό χαρακτήρα.

Ένα «πολιτικό δεδομένο» που πρέπει να ανατραπεί

Έχει καταντήσει σχεδόν ανέκδοτο. Αριστερά, ίσον διάσπαση. Αριστερά και ενότητα δεν πάνε μαζί.

Την ίδια στιγμή οι κρατούντες, βλέποντας το ΠΑΣΟΚ να καταρρέει με ραγδαίους ρυθμούς και το πολιτικό σύστημα  να κλονίζεται συθέμελα, προετοιμάζουν ήδη την εναλλακτική λύση. Όπως δήλωσε ανοιχτά στη τηλεόραση στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει τις εκκωφαντικές στο μήνυμα που έστελναν αντιδράσεις του λαού στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου (οι οποίες, παρεμπιπτόντως, στραπατσάρισαν σαν κουρελόχαρτο, μέσα σε λίγες ώρες, την αίσθηση ευφορίας που προσπάθησε να δημιουργήσει η κυβέρνηση για το «κούρεμα»), η λύση είναι «να συνεννοηθούν τα δυο μεγάλα κόμματα, οι επιχειρηματίες και τα ΜΜΕ». Το μεταφέρω αυτολεξεί. Η δύναμη πυρός μιας τέτοιας ανοιχτής συμμαχίας δεν πρέπει να υποτιμηθεί.

Από την άλλη πλευρά, οι διαδικασίες συγκρότησης ενός ισχυρού αντι- πόλου, ικανού να εμπνεύσει και να καθοδηγήσει τη χώρα σε μια φιλολαϊκή έξοδο από την κρίση καθυστερεί απαράδεκτα. Σαν να έχουμε όλο το χρόνο μπροστά μας να το σκεφτούμε και να το ξανασκεφτούμε.  Ενώ η άρχουσα τάξη, μπροστά στο φόβο της αδυσώπητης κρίσης, βρίσκει τον τρόπο να γεφυρώνει τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων εκπροσώπων της, οι διαφορές μεταξύ των διαφόρων συνιστωσών της αριστεράς φαίνονται αβυσσαλέες, αγεφύρωτες. Τι κι αν διάφορες δημοσκοπήσεις δείχνουν ένα διάχυτο αριστερό δυναμικό να αγγίζει πρωτοφανή επίπεδα; Η ανικανότητα της αριστεράς να ενωθεί θεωρείται δεδομένη, ενσωματωμένη στο DNA της. Ως εκ τούτου και η πολιτική της αποτελεσματικότητα θεωρείται περιορισμένη, προβλέψιμη και «εντός ορίων».

Τι από αυτά είναι αλήθεια, όμως, και τι από αυτά μπορεί ή καλύτερα πρέπει να ανατραπεί.

Είναι αλήθεια ότι η ενότητα της αριστεράς προσκρούει σε ισχυρά εμπόδια, τα περισσότερα με τη μορφή υφάλων:

  •  Τα κόμματα, σχήματα, παρατάξεις κλπ. της αριστεράς είναι κατά βάση συλλογικότητες ιδεολογικής βάσης- όχι μοιράσματος εξουσίας. Τους αστικούς μηχανισμούς δεν τους ενώνει μόνο το άμεσο πολιτικό καθήκον της διαχείρισης της εξουσίας, τους «συγκολλά» και η νομή της, η οποία έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ισχυρό συγκολλητικό. Από την άλλη πλευρά, οι ιδεολογικές διαφοροποιήσεις μπορούν να έχουν άπειρες παραλλαγές, και στο βαθμό που δεν υπάρχει ενιαίος πολιτικός στόχος (και μάλιστα ισχυρός, πραγματικός) τότε η πολυδιάσπαση είναι φυσιολογική, μην πω νομοτελειακή, συνέπεια.
  • Υπάρχει στις γραμμές μας μια βαθειά καλλιεργημένη αντίληψη ενάντια στην ενότητα. Μάλιστα, συμβατικά μιλώντας, όσο «πιο αριστερά» κινείται κανείς εντός του αριστερού πολιτικού φάσματος τόσο περισσότερο υποτιμημένη είναι η σημασία της ενότητας. Με φωτεινές εξαιρέσεις, βέβαια. Η τάση για ενότητα ταυτίζεται από πρωτοπόρους μάλιστα αγωνιστές  με την αυθόρμητη στάση της «μάζας», η οποία «υπερεκτιμά» τη σημασία της ενότητας, υποτιμώντας την κομβική σημασία της στρατηγικής και των προγραμμάτων. Πιο απλά: Είναι «μαγκιά» εντός των γραμμών μας η θωράκιση απέναντι στα «ενωτικά φληναφήματα». Τι κι αν όποτε η αριστερά έκανε κάτι σημαντικό ήταν αποτέλεσμα μια επιτυχημένης γραμμής συμμαχιών;
  • Κάθε οργανισμός που βρίσκεται σε άμυνα (και ολόκληρη η αριστερά βρίσκεται σε άμυνα, αφού βρίσκεται σε ένα αντίπαλο κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό) αναπτύσσει συγκεκριμένους μηχανισμούς επιβίωσης. Ένας από αυτούς είναι ο κομματικός σωβινισμός, ο «οπαδισμός», η ανάπτυξη του οποίου προϋποθέτει τη διαρκή αντιπαράθεση με ένα άλλο, κατά προτίμηση συγγενή, «οπαδισμό».
  • Η πιο σημαντική αιτία, πάντως, κατά τη γνώμη μου είναι η καρικατούρα μιας λενινιστικής θέσης «για ξεκαθάρισμα των γραμμών μας», ως προϋπόθεση «για αποτελεσματική μάχη με τον αντίπαλο». Η επίδραση της οκτωβριανής επανάστασης σε όλα τα ρεύματα της αριστεράς (ακόμα και στον αναρχικό/ αντιεξουσιαστικό χώρο) είναι ορατή και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.  Ορισμένα μάλιστα στοιχεία πολιτικής που γεννήθηκαν σε αυτή, μετατράπηκαν σε καθοριστικά στοιχεία πολιτικής συμπεριφοράς σε όλους τους χώρους της αριστεράς. Ένα από τα πλέον κοινά χαρακτηριστικά είναι η βιαιότητα των αντιθέσεων, σύμφωνα με τον κανόνα του αντίστροφου τετραγώνου της απόστασης. Όσο πιο κοντά πολιτικά, τόσο πιο βίαιη η αντιπαράθεση.

Αν τα παραπάνω αιτιολογούν την κατάσταση, σίγουρα δεν τη δικαιολογούν. Η ενότητα της αριστεράς είναι μια αναγκαιότητα, κάτι παραπάνω από ζωτικής σημασίας σήμερα. Αυτό που παίζεται στη χώρα μας σήμερα είναι η συνολική ανατροπή των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών που ακόμα διατηρούν τα χαρακτηριστικά της μεταπολίτευσης, είναι η βύθιση της ελληνικής κοινωνίας σε μια πρωτοφανή βαρβαρότητα. Αυτό για να συμβεί προϋποθέτει και μια συνολική ήττα, για να μην πω εκχέρσωση της αριστεράς, τύπου Αμερικής στην εποχή του μακαρθισμού. Έχουμε την πολυτέλεια σε αυτές τις συνθήκες, να σκεφτόμαστε και να δρούμε «όπως παλιά»; Και από την άλλη, για πρώτη φορά μετά από καιρό η αστική πολιτική έχει να υποσχεθεί μόνο θυσίες και βάσανα για τη συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου. Και δεν περνάει. Σποραδικά οι μεγάλες απεργίες, οι διαδηλώσεις, οι πλατείες, τα αυθόρμητα ξεσπάσματα υπενθυμίζουν στους κρατούντες ότι παίζουν με τη φωτιά. Αλλά, από μόνα τους δεν φτάνουν. Η αριστερά τι θα κάνει; Θα αντιμετωπίσει αυτή την ιστορική ευκαιρία «όπως παλιά»;

Δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Η ενότητα της αριστεράς είναι αναγκαία. Με κριτήριο την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των αναγκών του λαού, η συγκρότηση ενός ισχυρού πόλου, που να είναι ικανός να δώσει τη μάχη και να νικήσει, είναι μονόδρομος .

Είναι η ενότητα της αριστεράς εφικτή;

  • Αριστερά σημαίνει ταξικότητα στην ανάλυση. Γι αυτό, αν και πάντα μειοψηφική μέσα σε ένα αντίπαλο σύστημα, απευθύνεται στους εργαζόμενους με εμπιστοσύνη ότι ανεξάρτητα των τωρινών πολιτικών ή ιδεολογικών τους απόψεων, η ταξική θέση τους θα τους σπρώξει σε μια ενιαία συνδικαλιστική και αργότερα πολιτική δράση. Είναι δυνατόν αυτή η δύναμη ενότητας να αδρανοποιείται, να αχρηστεύεται, όταν αφορά στο πολιτικά πιο προωθημένο κομμάτι των εργαζομένων, την αριστερά;
  • Η βιαιότητα της επίθεσης μας κάνει να σοβαρεύουμε όλοι. Ακόμα και αν ο πολιτικός λόγος εντός αριστεράς δεν έχει συντονισθεί ακόμη με τη δραματικότητα της περιόδου, ο κόσμος της αριστεράς αρχίζει να θεωρεί απαράδεκτη πολυτέλεια τις «εμφύλιες διαμάχες» και το κάλεσμα για μια ενιαία και κοινή απάντηση είναι πολύ ισχυρό για να αγνοηθεί. Επίσης, μπορεί να διακρίνει κανείς κάποιες πολιτικές κινήσεις που δείχνουν ότι «κάτι αλλάζει». Έχουν, όμως, προς το παρόν μόνο παραδειγματικό χαρακτήρα, δεν συγκροτούν πολιτική τάση και σίγουρα είναι αναντίστοιχες των απαιτήσεων.
  • Η αριστερά έχει επιδείξει σιδερένια αντοχή στις ήττες. Είναι συνεχώς παρούσα, παρά τα αρνητικά αποτελέσματα. Όμως, μοιάζει πολλές φορές να αρκείται στο να δίνει τον πολιτικό και αξιακό αγώνα της, αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα. Σαν «να κάνει το καθήκον της» σε μια προδιαγεγραμμένη πορεία ήττας, είτε αυτό ομολογείται είτε όχι.  Αυτό πρέπει να αλλάξει. Το «πώς θα νικήσουμε», πρέπει να ξαναγεννηθεί στη συζήτησή μας, όχι ως μακρινό και θεωρητικό ενδεχόμενο αλλά ως χειροπιαστός και άμεσος πολιτικός στόχος, συνδεδεμένος με μια συγκεκριμένη πορεία. Αυτό, μπορεί να αλλάξει την οπτική γωνία σε πολλά πράγματα. Έτσι, ενώ μπορεί να χάσουμε, για μια ακόμη φορά, για πολλούς λόγους, για να νικήσουμε πρέπει να ενωθούμε. Ή, αντίστροφα, αν δεν ενωθούμε θα ηττηθούμε σίγουρα. Τόσο απλά.

Ξέρω την αντίδραση. Εντάξει, να ενωθούμε, αλλά σε ποιο περιεχόμενο, με ποιους στόχους; Το ερώτημα αυτό είναι πραγματικό και θέλει επί της ουσίας απάντηση. Σχεδόν όλοι οι πολιτικοί χώροι της αριστεράς έχουν διαμορφώσει τις δικές τους «προτάσεις ενότητας». Στόχος της παρέμβασης αυτής δεν είναι να προσθέσει ακόμη μία. Όμως, θα κερδίσουμε λίγο χρόνο (από αυτόν που κάθε μέρα που περνάει εξαντλείται επικίνδυνα) σκεφτόμενοι πως:

  • Οι διαφορές στο περιεχόμενο της ενότητας ίσως δεν είναι τόσο σοβαρές όσο πιστεύουμε, τουλάχιστον για ένα μεγάλο φάσμα της αριστεράς.  Από την άλλη πλευρά, είναι σίγουρο ότι επιμέρους διαφορές χρησιμοποιήθηκαν πάμπολλες φορές στο παρελθόν ως πρόσχημα εναντίον της. Όποιος δε θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει. Πολλές φορές οι προγραμματικές διαφορές υπερτονίσθηκαν για να περιχαρακωθούν χώροι και να «ιδεολογικοποιηθούν» αντιπάθειες που η οξύτατη εσωτερική αντιπαράθεση και οι δεκάδες διασπάσεις γεννούσαν. Εδώ φτάσαμε μέχρι και η κοινή δράση, στην οποία θεωρητικά δεν έχει κανείς αντίρρηση, να είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ας μην κάνουμε το ίδιο λάθος. Δεν έχουμε την πολυτέλεια.
  •  Είναι τέτοια η βιαιότητα της επίθεσης, ώστε ο ειλικρινής και συνεπής αγώνας για την απόκρουσή της φέρνει πολύ κοντά τις γραμμές πολλών συνιστωσών της αριστεράς, τουλάχιστον όσον αφορά στους άμεσους στόχους. Αυτό μια στοιχειωδώς αντικειμενική προσέγγιση μπορεί να το διακρίνει. Και να μη βιαστούμε να πούμε ότι αυτό δεν αρκεί. Η ενότητα στη δράση αποκτά άλλη πολιτική σημασία, όταν αυτά που διακυβεύονται αφορούν στον πυρήνα του συστήματος.

Οι καιροί δεν περιμένουν. Εγκυμονούν και το καλύτερο και το χειρότερο. Αν δε θέλουμε να περιμένουμε απλά τη μοίρα μας, αν επιθυμούμε να έχουμε την ευκαιρία «να παίξουμε τη ζαριά μας» τότε η ανάγκη ενότητας και κοινής πορείας της αριστεράς πρέπει να γίνει επιτακτική πολιτική απαίτηση προς όλους τους χώρους της αριστεράς. Τώρα, και απ’ τον καθένα μας.

Αλλά και πάλι δεν είμαι σίγουρος αν πέρασα το μήνυμα που θέλω. Αυτό που θέλω να πω είναι:

Αριστεροί, μην υπεκφεύγετε! Υπάρχει από εδώ λαός και από εκεί κυβέρνηση, ΕΕ, κεφάλαιο, μνημόνιο. Αν είστε αριστερά υποχρεούστε: ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΩΡΑ!

Έχετε προγραμματικές διαφορές και θέλετε να τις τιμήσετε; αυτό είναι θαυμάσιο! Είναι υγεία! Θεωρείτε, όμως, ότι κατέχετε την απόλυτη αλήθεια και ο λαός απλά δεν σας καταλαβαίνει; Δεν είναι κανείς πια τόσο στενόμυαλος… Αν το αρνείστε, δεχτείτε την ανάγκη οι προγραμματικές σας διαφορές (και ο διάλογος και οι αντιπαραθέσεις για αυτές) να βρεθούν και να αναμετρηθούν σε μια ενιαία ζωντανή κοίτη όλου του μαχόμενου κόσμου, που θα οικοδομεί συντροφικούς δεσμούς, ξεφεύγοντας από τον αυτισμό των παράλογων μονολόγων, δίνοντας ελπίδα και προοπτική απελευθέρωσης στην κοινωνία που στενάζει.

0 απαντήσεις στο “Για να νικήσουμε πρέπει να ενωθούμε”

  1. Συμφωνώ απόλυτα…

    κυρίως ώς προς το ότι ο χρόνος που μας μένει εξαντλείται ταχύτατα..

Γράψτε απάντηση στο thanos Ακύρωση απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Current ye@r *