Γράφει ο Γιώργος Σ.
Με το ξεκίνημα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης παρατηρείται μία απότομη άνοδο των κοινωνικών αγώνων και συγκρούσεωνσε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με την Γαλλική «Le Monde» το 2010 οι εργατικές κινητοποιήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Πλέον οικαπιταλιστές ξέρουν, πως δεν μπορούν, να ελπίζουν σε μια αύξηση του ποσοστού κέρδους, εάν ακολουθήσουν μια πολιτική αποδοχής έστω μερικών εργατικών διεκδικήσεων. Τα ψυχούλα που είχαν την πολυτέλεια να δώσουν στους εργάτες, κατά την μεταπολεμική περίοδο, όπου υπήρξε, εξαιτίας της ανοικοδόμησης της Ευρώπης, μία αξιόλογη οικονομική ανάπτυξη, τώρα όχι μόνο τους είναι απαραίτητα, άλλα είναι και το λιγότερο που μπορούν να κάνουν για την επιβίωση του καπιταλιστικού συστήματος. Παρακάτω υποστηρίζω ότι η υπερχρέωση είναι το επόμενο στάδιο για την επιβίωση του καπιταλισμού.
Η πτώση του ποσοστού κέρδους απασχόλησε ήδη από την δεκαετία του 70΄ τους καπιταλιστές. Η σύνοδος κορυφής των πέντε σημαντικότερων οικονομιών του πλανήτη το 1979 στο Τόκιο ήταν το επιστέγασμα για την παραπέρα ανάπτυξη του συστήματος. Η νέα επικρατούσα οικονομική αντίληψη έθεσε ως πρωταρχικό στόχο της οικονομικής πολιτικής τον έλεγχο του πληθωρισμού, ενώ η πτώση του ποσοστού κέρδους, οφειλόταν -κατά τους καπιταλιστές- στην πτώση του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας εργασίας.
Την επόμενη δεκαετία ο καπιταλισμός πήρε ποιο επιθετική μορφή. Μέσα από την διεύρυνση των διεθνικών οργανισμών προσπάθησε να αποκρυσταλλώσει τόσο τις ταξικές του κατακτήσεις, όσο και τον ενδοκαπιταλιστικό συσχετισμό δύναμης, ενώ στις αρχές του 90΄ βρήκε νέες αγορές για επενδύσεις και φυσικά νέα εργατική μάζα για εκμετάλλευση.
Στα τέλη του 20ου αιώνα, σε αντίθεση με προηγούμενες περιόδους που υπήρχε μία παγκόσμια αγορά εμπορευμάτων, έχει επιπλέον δημιουργηθεί ένα παγκόσμιο δίκτυο στενά διασυνδεδεμένων παραγωγικών μονάδων. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις μετατράπηκαν σε κέντρα οργάνωσης και ελέγχου της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής. Επιλεγμένοι κλάδοι παραγωγής ή επιλεγμένες φάσεις στη μεταποίηση ενός προϊόντος, ανατίθενται σε κάθε χώρα ανάλογα με το «συγκριτικό πλεονέκτημα» της (φορολογία, πρώτες ύλες, μισθοί κ.α.). Αυτό που ξεκίνησε ήδη από την δεκαετία του 80, δηλαδή η διάχυση της βιομηχανικής παραγωγής σε ολόκληροτον κόσμο, έφερε σε αποβιομηχανοποίηση την δύση. Έτσι ενώ το 1990 οι επενδύσεις αυτές στα κέντρα του καπιταλισμού αντιπροσώπευαν το 88% των παγκόσμιων άμεσων επενδύσεων το 1997 έπεσαν στο 59%. Αντίστροφα, στις περιφερειακές χώρες οι επενδύσεις αυτές αντιπροσώπευαν το 1990 το 12% των παγκόσμιων άμεσων επενδύσεων και έφτασαν στο 41% το 1997.
Το σύστημα όμως έπρεπε να καλύψει με κάποιον τρόπο το κενό της αποβιομηχάνισης. Μάλιστα βλέποντας την κατάσταση αυτή ως μια ευκαιρία για κέρδος άρχισε να πουλάει το… τίποτα, η ακριβέστερα …αέρα. Η ικανότητα των φυτών να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, σήμερα μπορεί να αποτιμηθεί σε χρήμα και να αποφέρει μεγάλα κέρδη. Μια καινούρια χρηματιστηριακή αγορά, η Αγορά του Άνθρακα, έχει ήδη γεννηθεί! Η Αγορά του Άνθρακα υπολογίζεται ότι μέχρι το 2020 θα αγγίξει τα 3 τρις δολάρια. Έτσι το άνοιγμα των χρηματιστηριακών αγορών και η ανάπτυξή τους έδωσε τον απαραίτητο “αέρα” για τα επόμενα χρόνια, στο μεγάλωμα της καπιταλιστικής φούσκας. Πλέον η αγορά ομολόγων έχει αξία μεγαλύτερη κατά 4 φορές του παγκόσμιου ΑΕΠ και η αγορά παραγώγων κατά 10 φορές!. Τα διαθέσιμα δανείσιμα… εικονικά κεφάλαια σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν φτάσει στο 1 τετράκις εκατομμύριο δολάρια, όταν το παγκόσμιο ΑΕΠ κινείται γύρω στα 60 τρισ. δολ.!. Για να αξιοποιηθεί αυτό το κεφάλαιο θα πρέπει να δανείζονται και να ξαναδανείζονται οι πάντες και ίσως φτάσουμε και στο σημείο που… τα λόγια “πληρώνω ακόμη και τον αέρα που αναπνέω” δεν θα ναι… του αέρα!
Αφήστε μια απάντηση