Η παράσταση νίκης, ένας τεχνητός δημοσκοπικός όρος, δηλώνει την εντύπωση που έχει ο ερωτώμενος για το ποιος θα είναι ο νικητής των εκλογών ανεξάρτητα-υποτίθεται- από το τι ο ίδιος θα ψηφίσει. Αφήνουμε κατά μέρος τις όποιες ενστάσεις για την γλωσσική ορθότητα του όρου ή την αξιοπιστία που έχει η απάντηση.
Συχνά στο παρελθόν έχουν προκύψει ευτράπελα ‘ευρήματα’, όπως π.χ. ότι το 4,6% δηλώνει πως πιστεύει ότι πρώτο κόμμα θα είναι το ΛΑΟΣ! Άλλωστε, από μόνη της η λέξη «παράσταση»συνειρμικά παραπέμπει στο ‘θέατρο’.
Ας περιοριστούμε σε μερικές παρατηρήσεις για την δημοκοπική χρήση του δημοσκοπικού αυτού όρου.
Λέγεται πως δεν πρέπει να κοιτάμε ποιος λέει κάτι αλλά να επικεντρώνουμε στην ορθότητα ή μη της άποψης που αυτός εκφέρει. Πώς όμως να συγκρατήσεις τους συνειρμούς, όταν ακούς ότι σύμφωνα με κρυφές δημοσκοπήσεις η ΝΔ είναι πρώτο κόμμα με διαφορά, και αυτό το λέει ο Στέφανος Μάνος, υποψήφιος με τη Δράση-Τζήμερος -Ξανά;
Ή όταν διαβάζεις σε μπλογκ ότι «η ΝΔ είναι αναμφισβήτητα πρώτη την ίδια ώρα που το ΛΑΟΣ παλεύει να μπει στη βουλή»; Καθώς μάλιστα τέτοιες παραπλανητικές ‘ενημερώσεις’ είναι μεταξύ άλλων και παράνομες, αυθόρμητα το μυαλό πηγαίνει στο πρώτο πράγμα που υποδεικνύει η αστυνομική λογοτεχνία: στο κίνητρο…
Αν σε σταματήσει κάποιος στο δρόμο και σε ρωτήσει αν ο Σωκράτης ήταν Γάλλος, Ελβετός ή Έλληνας, ξέρεις πως δεν το κάνει για να ελέγξει τις γνώσεις σου παρά για να σου πουλήσει μια εγκυκλοπαίδεια. Ακόμη πιο ξεκάθαρο βέβαια είναι πως εκείνος που παραμονές εκλογών σου ‘εμπιστεύεται’ από το μπλογκ ή την εφημερίδα του τι λένε οι ‘κρυφές δημοσκοπήσεις’, δεν το κάνει για να σε ενημερώσει αλλά για να επηρεάσει-θετικά ή αρνητικά, άμεσα ή έμμεσα- την εκλογική σου στάση.
Δεν είναι όμως μόνον ο έμμεσος αυτός τρόπος που η υποτιθέμενη παράσταση νίκης επηρεάζει την ψήφο. Είναι γνωστό ότι πάντα υπάρχει μια κρίσιμη μάζα που περιμένει να δει πού θα γείρει η πλάστιγγα για να πάει με τον νικητή.
Και βέβαια στην ελληνική κοινωνία, αυτό δεν εξηγείται μόνον με όρους ψυχολογίας του νικητή και του χαμένου αλλά με πολύ πιο υλικά κριτήρια. Το είδαμε στο παρελθόν με τις μάχες μεταξύ των άλλοτε μονομάχων του δικομματισμού για το ποιος θα κερδίσει στην παράσταση νίκης.
Το βλέπουμε και τώρα με το εκ πρώτης όψεως παράδοξο φαινόμενο της αντοχής της ΔΗΜΑΡ στις πιέσεις, εξηγήσιμο όμως καθώς από παντού προβάλλεται σαν σίγουρη κυβερνητική εταίρα. Προβλέπεται νέος δημοσκοπικός νεολογισμός: ‘Παράσταση κυβερνησιμότητας’…
Όποιος έχει την παράσταση νίκης λοιπόν, καρπώνεται και δυναμική σε ψήφους. Αυτή είναι η κύρια αξία χρήσης της.
Κάπως έτσι ο Τσίπρας προβάλλεται σαν «ήρεμη δύναμη», όπως ο Αντρέας το ’81, που με τη σειρά του αντέγραψε την εικόνα που είχε στήσει ο Σεγκελά για τον προηγούμενο Φρανσουά, τον Μιτεράν. Έτσι είναι, η ζωή μας κύκλους κάνει. Ο κλέψας του κλέψαντος.
Δεν είμαστε σε θέση να ξέρουμε αν θα του βγει σε καλό του ΣΥΡΙΖΑ το ξεπατίκωμα του ΠΑΣΟΚ του ’81.
Σε κάθε περίπτωση το μάρκετινγκ, μπορεί να σχηματοποιήσει και να πριμοδοτήσει ένα ρεύμα, μπορεί ίσως να γείρει σε μια καθοριστική στιγμή την πλάστιγγα, δεν μπορεί όμως να προκαλέσει παρθενογένεση.
Το αμυντικό σύνθημα του ’89: «Το ΠΑΣΟΚ είναι ΕΔΩ!», σηματοδότησε την αντιστροφή της εικόνας επικείμενης κατάρρευσης. Ποιος διαφημιστής θα μπορούσε σήμερα να πετύχει κάτι ανάλογο για τον αξιολύπητο Βενιζέλο; Σίγουρα πάντως όχι αυτός που εμπνεύστηκε το κεντρικό του σλόγκαν: «ΤΩΡΑ, ασφαλώς ΠΑΣΟΚ»…
Ας μη διαφεύγει από κανέναν, ότι η συντριπτική ήττα του δικομματισμού στις 6 Μάη, το νέο χαστούκι που θα φάει το μνημονιακό μπλοκ την Κυριακή, όσο και το εκλογικά νικηφόρο ρεύμα που κατέκτησε ο ΣΥΡΙΖΑ, αντανακλούν και οφείλονται στους μεγάλους κοινωνικούς αγώνες της περιόδου που προηγήθηκε και όχι στο κακό ή καλύτερο μάρκετινγκ.
Στους αγώνες που έδωσε με τις μαχητικές διαδηλώσεις, τις συγκρούσεις και τις απεργίες στους δρόμους, τις πλατείες και τα εργοστάσια ο κόσμος της εργασίας που οδηγήθηκε στη συντριβή απ’ το κεφάλαιο, ανεξάρτητα από το τι –και από το αν – στη συνέχεια ψήφισε.
Οι εκλογές, ανεξάρτητα από την πολιτική βαρύτητα που βεβαίως έχουν, δεν παύουν να είναι μια μάχη ‘στο πεδίο του αντίπαλου’, καθώς εκ των πραγμάτων κατακερματίζουν τις κοινωνικές τάξεις και τα συλλογικά υποκείμενα σε ένα πλήθος ατομικοτήτων που ‘ισότιμα’ βαδίζουν προς την κορυφαία πράξη της μυσταγωγίας του παραβάν, την επιλογή του ψηφοδέλτιου.
Και είναι βεβαίως άλλο πράγμα να διαμορφώνει ο ίδιος ο κόσμος της εργασίας τους πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς συλλογικά στο δρόμο ‘εκπέμποντας’ συνθήματα, και άλλο να καταναλώνει παθητικά και κατά μόνας εκπομπές, βιντεοκλίπ και σλόγκαν.
Άλλωστε, οι διαφημιστές που διαμορφώνουν τα σλόγκαν, στην ευρηματικότητα των συνθημάτων του γαλλικού Μάη προσφεύγουν ακόμη και στην υπόλοιπη επαγγελματική τους δραστηριότητα.
Για να επανέλθουμε όμως στην «παράσταση νίκης», ο Αντρέας στις εκλογές του ’81 δημιούργησε στην τελευταία τηλεοπτική του συνέντευξη την εικόνα του ήδη πρωθυπουργού με εκφράσεις του είδους: «Αναλαμβάνουμε τη διακυβέρνηση της χώρας σε μια περίοδο που…» κτλ. Σας θυμίζει κάτι;
Αντίστοιχα ο Σαμαράς, όπως σπεύδουν να μας ενημερώσουν ραδιόφωνα ιστότοποι και εφημερίδες, ‘’διαμορφώνει ήδη τη νέα κυβέρνηση’’ και θα τηλεφωνήσει αμέσως σε Βενιζέλο – Κουβέλη να συνεννοηθούν για τη σύνθεσή της «ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος»…
Βέβαια, αυτά όλα είναι όνειρα θερινής νυκτός των μνημονιακών, το μαύρο μέτωπο δεν έχει καμία τύχη. Την Κυριακή το βράδυ θα βγει ακόμη πιο μαυρισμένο από την ψήφο της λαϊκής αγανάκτησης.
Φυσικά, η αυθεντική «παράσταση νίκης» του εργατικού κινήματος θα δοθεί στους δρόμους της Αθήνας και στις πλατείες όλης της χώρας στους κρίσιμους αγώνες της επόμενης μέρας που ξημερώνει.
kokkiniotis
Αφήστε μια απάντηση