Από τον “Ιο” της “Ελευθεροτυπίας”
Μια παράπλευρη απώλεια της τρέχουσας συζήτησης για το χρηματισμό κάποιων πολιτικών (και των κομμάτων εξουσίας) από τη Ζίμενς αφορά τη δημόσια εικόνα των τελευταίων δεκαετιών.
Με μια απίστευτη ελαφρότητα, τα σχετικά ρεπορτάζ παρουσιάζουν όλη τη Μεταπολίτευση σαν μια εποχή εκφυλισμού και πρωτόγνωρης ασυδοσίας στο δημόσιο βίο.
Ας μας επιτραπεί να διαφωνήσουμε κάθετα μ’ αυτό το -καθόλου αθώο- σχήμα. Η τελευταία 35ετία δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η μόνη περίοδος της νεοελληνικής Ιστορίας που γνώρισε παρόμοιες ατασθαλίες. Τα ίδια ακριβώς φαινόμενα συναντάμε σε όλη τη διαδρομή από το 1821 μέχρι τις μέρες μας. Για να περιοριστούμε στον τελευταίο αιώνα:
* Η κυβέρνηση Βενιζέλου έπεσε το 1932 υπό την ιαχή «κάτω οι κλέφτες».
* Επί Εμφυλίου, ένα μέρος της αμερικανικής βοήθειας διοχετεύθηκε σε προσωπικούς λογαριασμούς επώνυμων εθνικοφρόνων πολιτικών σε υπερατλαντικές τράπεζες.
* Η κυβέρνηση Παπάγου-Μαρκεζίνη διασπάστηκε το 1954 εξαιτίας της σκανδαλώδους ανάθεσης του εκσυγχρονισμού του ΟΤΕ στη …Ζίμενς.
* Το «αναπτυξιακό θαύμα» Καραμανλή (1955-63) οικοδομήθηκε πάνω σε σωρεία σκανδάλων: από τα σοβαρά (επενδύσεις ΔΕΗ, προνομιακή μεταχείριση Πεσινέ, κ.λπ.) και τις συνήθεις υπερβάσεις προς όφελος των εργολάβων, μέχρι τους σκανδαλιάρηδες «κουμπάρους» και τα προσωπικά σκάνδαλα του «εθνάρχη» («βραχώδη οικόπεδα» της Φιλοθέης). Στις 5/2/1965 η Βουλή ψήφισε την παραπομπή στο Ειδικό Δικαστήριο των Καραμανλή, Μάρτη και Παπαληγούρα, ενώ στις 13/4/1965 συστήθηκε εξεταστική επιτροπή για όλα τα δημόσια έργα της ΕΡΕ. Το ζήτημα κουκουλώθηκε μόνο χάρη στην εξωθεσμική επικράτηση των «εθνικοφρόνων» το 1965-67.
* Προκλητική υπήρξε η διασπάθιση του δημόσιου χρήματος και επί χούντας. Η λογοκρισία του Τύπου και η πλήρης απουσία ελευθεριών καθιστούσαν βέβαια αδιανόητη κάθε σχετική δημόσια συζήτηση μεταξύ 1967 και 1974, ενώ ο μεταγενέστερος ορυμαγδός των σχετικών αποκαλύψεων επισκιάστηκε, όπως ήταν φυσικό, από τα -απείρως σημαντικότερα- ζητήματα του εκδημοκρατισμού και των αναπροσανατολισμών στην εξωτερική πολιτική.
Αν η Μεταπολίτευση δεν πρωτοτύπησε στη σχέση των δημόσιων αρχόντων με το δημόσιο χρήμα, δεν παύει ν’ αποτελεί θετικότατη τομή στη νεοελληνική Ιστορία. Για πρώτη φορά εμπεδώθηκε μια στοιχειώδης πολιτική δημοκρατία, με το αποτέλεσμα της κάλπης σεβαστό απ’ όλους και το σχηματισμό ή τη μακροημέρευση των κυβερνήσεων να μην εξαρτάται από τα χούγια των καραβανάδων και των μυστικών υπηρεσιών. Το κυριότερο: για πρώτη και τελευταία φορά, τα λαϊκά στρώματα παρενέβησαν ενεργά στο πολιτικό σκηνικό, άλλοτε μέσω των (δαιμονοποιημένων σήμερα) κομμάτων και συνδικάτων κι άλλοτε με την «κινηματική» υπέρβασή τους, με αποτέλεσμα οι διαθέσεις κι οι ανάγκες τους να λαμβάνονται -έστω και εν μέρει- υπόψη κατά το σχεδιασμό της κρατικής πολιτικής.
Με το πέρασμα του χρόνου η παρέμβαση αυτή υποχώρησε βέβαια αισθητά, προς όφελος μιας «συναινετικής» και «τεχνοκρατικής» διαχείρισης που τα παπαγαλάκια της εξουσίας χαιρέτισαν σαν «Δεύτερη Μεταπολίτευση». Ηταν ακριβώς αυτή η «τομή» του 1996 που, με τη σταδιακή μετατροπή των κυβερνήσεων Σημίτη και Καραμανλή σε ιδιότυπες «Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα», προσέφερε τη βάση για όσα σήμερα παρελαύνουν ενώπιον των εξεταστικών επιτροπών – όπως και για όσα, για προφανείς λόγους, δεν πρόκειται να μάθουμε ποτέ…
Το δημόσιο χρέος γίνεται ένας από τους πιο δραστικούς μοχλούς της πρωταρχικής συσσώρεσης.
Σαν με μαγικό ραβδί προικίζει το μη παραγωγικό χρήμα με παραγωγική δύναμη και το μετατρέπει έτσι σε κεφάλαιο, χωρίς νάναι υποχρεωμένο να εκτεθεί στους κόπους και στους κινδύνους που είναι αχώριστοι από τη βιομηχανική μα ακόμη κι από την τοκογλυφική τοποθέτηση. Οι πιστωτές του δημοσίου στην πραγματικότητα δε δίνουν τίποτα, γιατί το ποσό που δανείζουν μετατρέπεται σε κρατικά ευκολομεταβίβαστα χρεώγραφα που στα χέρια τους εξακολουθούν να λειτουργούν, όπως θα λειτουργουσαν αν ήταν ισόποσο μετρητό χρήμα. Άσχετα όμως κι από την τάξη των αργόσχολων εισοδηματιών που δημιουργιέται μ' αυτό τον τρόπο και τον αυτοσχέδιο πλούτο των χρηματιστών που παίζουν το ρόλο του μεσίτη ανάμεσα στην κυβέρνηση και στο έθνος -καθώς και των φοροενοικιαστών, των εμπόρων, των ιδιωτικών εργοστασιαρχών, που μια καλή μερίδα του κάθε κρατικού δανείου τους προσφέρει την υπηρεσία ενός κεφαλαίου πεσμένου από τον ουρανό- το δημόσιο χρέος έχει δημιουργήσει τις μετοχικές εταιρίες,το εμπόριο με συναλλάξιμες αξία όλων των ειδών, την επικαταλλαγή (σ.σ. κερδοσκοπία πάνω στην αγοραπωλησία συναλλάγματος), με δυο λόγια: το παιχνίδι στο χρηματιστήριο και τη σύγχρονη τραπεζοκρατία.
-Μαρξ, "Το κεφάλαιο"