Προστατευτισμός: “Οι ΗΠΑ και η Κίνα μάχονται για την εμπορική πολιτική που δεν τολμούν να πουν το όνομά της”

Η Telegraph αναρωτιέται σε ένα αρκετά καλό άρθρο της, το οποίο και μεταφράζουμε): Το Σινικό Τείχος είναι μια ανάμνηση του παρελθόντος, τι γίνεται όμως με τους δασμούς; Αυτοί ίσως και να επανέλθουν…Αφού δύο είναι τα “ειρηνικά” όπλα (πέρα από τον πόλεμο) ενός κράτους απέναντι στο άλλο σε οικονομικό επίπεδο: Η νομισματική πολιτική, και οι δασμοί. Αφού οι ΗΠΑ δεν καταφέρνουν να πείσουν την Κίνα να ανατιμήσει το γουάν, θα στραφούν στους δασμούς(«προστατευτισμός»)…

Οι ΗΠΑ και η Κίνα μάχονται για την εμπορική πολιτική που δεν τολμούν να πουν το όνομά της

Την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος της Αμερικής Ομπάμα και ο πρόεδρος της Κίνας Wen Jiabao συναντήθηκαν για συνομιλίες, με τις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας πολύ ψηλά στην ατζέντα. Προς το παρόν, η διαμάχη αυτή διεξάγεται «λεκτικά». Αλλά σύντομα, αν δεν γίνει κάτι, θα εκφυλιστεί σε εμπορικό πόλεμο (σ.σ. και ο εμπορικός πόλεμος τελικά διευθετείται με στρατιωτικό πόλεμο).

Όπως είπε ο Mark Twain, η πρόβλεψη είναι πολύ δύσκολη – ειδικά αν είναι για το μέλλον. Αλλά το μέλλον είναι τώρα ιδιαίτερα δύσκολο να προβλεφθεί, λόγω της διαφαινόμενης σύγκρουσης μεταξύ της Κίνας και της Αμερικής. Η «εύκολη» πρόβλεψη είναι να υποθέσουμε ότι θα έχουμε συνεχιζόμενη επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Αμερική, σε αντίθεση με την ταχεία ανάπτυξη της Κίνας, καθώς και τα συνεχιζόμενα μεγάλα ελλείμματα στην Αμερική που αντανακλούνται στα τεράστια εμπορικά πλεονάσματα της Κίνας.

Ωστόσο, αυτή η πορεία δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ως «κατάσταση ισορροπίας». Ο κίνδυνος από τη μία ή την άλλη πλευρά είναι τεράστιος. Η υπομονή της Αμερικής με την Κίνα εξαντλείται. Το «θεμιτό» (σ.σ. !!!) θέμα διαφωνίας δεν είναι το μέγεθος των εξαγωγών της Κίνας, ή ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της, ή η άνοδος της στην εξουσία, αλλά η ανισορροπία στις εμπορικές συναλλαγές της – το πλεόνασμα των εξαγωγών επί των εισαγωγών – και οι κινήσεις της κινεζικής κυβέρνησης για τη διαιώνιση αυτής της κατάστασης. Η πιο προφανής κίνηση είναι η συναλλαγματική παρέμβασή της για τη διατήρηση του γουάν σε χαμηλά επίπεδα. Το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας συνεπάγεται ελλείμματα αλλού – δυσανάλογα πολύ στις αγγλοσαξωνικές οικονομίες, με τις ΗΠΑ στην πρώτη θέση.

Υπό κανονικές συνθήκες, τα ελλείμματα αυτά ίσως και να μην πειράζουν πολύ. Βέβαια, όντως μειώνουν τη ζήτηση, διότι μειώνουν το εισόδημα – με τα έξοδα για τις εισαγωγές να υπερβαίνουν τα έσοδα από τις εξαγωγές. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες συνήθως έχουν έναν τρόπο να αντισταθμίσουν την εν λόγω μείωση της ζήτησης με τη «χαλαρή» δημοσιονομική και νομισματική πολιτική (σ.σ. εννοεί ότι υποτιμούν το νόμισμα και μειώνουν τα επιτόκια δανεισμού). Αλλά τα πράγματα δεν είναι πλέον φυσιολογικά (σ.σ. εννοεί ότι δε μπορούν να τα ελέγξουν). Οι συμβατικές πολιτική αποτυγχάνουν. Στις ΗΠΑ, η ανεργία είναι πολύ υψηλή χωρίς την κεντρική τράπεζα ή την κυβέρνηση να φαίνεται να είναι σε θέση να κάνει πολλά γι ‘αυτό. Υπό τις συνθήκες αυτές, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας κοστίζει πλέον θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ (σ.σ. πάντα γινόταν αυτό – εδώ και χρόνια έχουμε μετανάστευση του κεφαλαίου προς Κίνα, όπου το εργατικό κόστος είναι χαμηλότερο. Απλά πλέον οι κυβερνώντες στη δύση ανησυχούν, διότι η ανεργία αυξάνεται τόσο πολύ που μπορεί ο κόσμος να κινητοποιηθεί εναντίον τους).

Οπότε τι να κάνουμε; Η Αμερική μάλλον κάνει περισσότερη ποσοτική χαλάρωση (“QE”) (σ.σ. η «ποσοτική χαλάρωση» είναι ο όρος που χρησιμοποιούν για την εκτύπωση χρήματος από το πουθενά). Αλλά ο αντίκτυπος των αμύθητων ποσών για επιπλέον αγορές ομολόγων στη συνολική ζήτηση φαίνεται να είναι ελάχιστος. Εάν οι ΗΠΑ εκτυπώνουν χρήματα κατά κόρον όμως, το δολάριο θα πέσει. Η QE μπορεί να είναι το πλησιέστερο πράγμα σε μια πολιτική σκόπιμης υποτίμησης (σ.σ. προφανώς και είναι – όλοι πλέον υποτιμούν το νόμισμα τους).

Στην περίπτωση των ΗΠΑ ωστόσο, οι άλλες χώρες είναι μάλλον απίθανο να τις αφήσουν να πετύχουν μια πιο ανταγωνιστική ισοτιμία του δολαρίου. Η Ιαπωνία προσπαθεί να ρίξει το γιεν. Εν τω μεταξύ, πολλές χώρες κρατούν τα νομίσματα τους κοντά στο δολάριο. Το πιο «χτυπητό» παράδειγμα είναι η Κίνα. Έτσι ακόμα κι αν οι ΗΠΑ καταφέρουν να ρίξουν το δολάριο, μπορεί να εξακολουθεί να μην έχει αντίκτυπο στην ισοτιμία μεταξύ του δολαρίου και του γουάν.

Ποιο είναι το «σχέδιο Β» της Αμερικής; Νομίζω ότι θα είναι η προστασία του εμπορίου. Είναι σαφές ότι κάτι τέτοιο θα ήταν επικίνδυνο. Όμως, η κινεζική ηγεσία εξωθεί τις ΗΠΑ σε αυτή τη θέση. Είναι γελοίο για μια χώρα στο στάδιο ανάπτυξης της Κίνας να έχει ένα τεράστιο πλεόνασμα ισοζυγίου. Οι φτωχές χώρες θα πρέπει να έχουν έλλειμμα, ή, τουλάχιστον, ισορροπία στις συναλλαγές, για να αντικατοπτρίζει την έλλειψη κεφαλαίων τους και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο τους (σ.σ. Πώς φαίνεται ότι ο συντάκτης του αρχικού άρθρου είναι Άγγλος αποικιοκράτης).

Πολλές ανοησίες ακούγονται για τις πολιτικές προστατευτισμού. Μια 10% υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι αναλυτικά ισοδύναμη με 10% δασμούς στις εισαγωγές, σε συνδυασμό με μια 10% επιδότηση των εξαγωγών. Με άλλα λόγια, οι δασμοί αποτελούν υποτίμηση του νομίσματος με άλλο τρόπο.
Στην πράξη, οποιαδήποτε αμερικανική ενεργοποίηση των δασμών είναι απίθανο να είναι «παντού». Είναι πιθανό να ξεχωρίσουν την Κίνα συγκεκριμένα, και να μην συνδυαστεί με εξαγωγική επιδότηση. Θα ήταν “βρώμικο” και θα στρέβλωνε τις αγορές. Αλλά οι δασμοί έχουν ένα ακόμα ειδικό πλεονέκτημα σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς – αυξάνουν τα έσοδα και, συνεπώς, συμβάλουν στη μείωση του κρατικού ελλείμματος. Επίσης, τείνουν να αυξήσουν το γενικό επίπεδο των τιμών, συμβάλλοντας έτσι στην καταπολέμηση του αποπληθωρισμού.

Το μεγάλο ερώτημα, ωστόσο, είναι το πώς θα αντιδρούσε η Κίνα σε τέτοιες εμπορικές κυρώσεις.

Ως μια σημαντική πλεονασματική χώρα, η Κίνα θα έχανε σημαντικά από την κατάρρευση του ανοικτού διεθνούς σύστημα συναλλαγών. Η Αμερική θα κέρδιζε θέσεις εργασίας και η Κίνα θα έχανε – με ενδεχομένως ολέθριες πολιτικές συνέπειες (σ.σ. Αυτό είναι συμβουλή, ανάλυση ή απειλή. Αντιμέτωπη με τον κίνδυνο αυτό, η Κίνα θα μπορούσε να ανατιμήσει το γουάν σημαντικά και έτσι να τόνωνε την εγχώρια ζήτηση. Εάν συμβεί αυτό, παρόμοιες κινήσεις θα μπορούσαν να συμβούν σε ένα μεγάλο μέρος της αναδυόμενης Ασίας. Αυτό θα επιτρέψει στις ΗΠΑ, και παρόμοιες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, να έχουν ανάκαμψη μέσω της αύξησης των καθαρών εξαγωγών.

Αλλά υπάρχει ο κίνδυνος οι Κινέζοι να επιβάλλουν οι ίδιοι δασμούς, που οδηγούν σε περισσότερα αντίποινα τις ΗΠΑ, και ούτω καθεξής, που θα ακολουθηθούν σύντομα και από άλλες χώρες. Αυτό συνέβη τη δεκαετία του 1930 (σ.σ. και τι συνέβη στο τέλος της δεκαετίας αυτής.
Η Κίνα παίζει με τη φωτιά. Αυτό που ζητείται από αυτήν είναι να μη θέσει τα συμφέροντα της Αμερικής πάνω από το δικό της.

Είναι προς το συμφέρον της Κίνας να ρυθμίσει την ισορροπία της οικονομίας της στην εγχώρια ζήτηση – και ιδίως της κατανάλωσης. Όμως, θα αναλάβει δράση η ηγεσία; Το «σημείο καμπής» πλησιάζει.

—-

Ως συμπλήρωμα αυτού του άρθρου, αξίζει όμως να δούμε ότι ο Κινέζος πρωθυπουργός απέρριψε προς το παρόν την ανατίμηση του γουάν, διότι αυτό θα οδηγούσε σε πολλά λουκέτα (πιο ακριβό γουάν = πιο ακριβοί μισθοί = λιγότερο ανταγωνιστικοί εργάτες = λιγότερες επενδύσεις στην Κίνα).

Επίσης, δείτε ένα ακόμα «φρέσκο» άρθρο σχετικά με την απόφαση της Κίνας για δασμούς σε προϊόντα των ΗΠΑ (όπως φοβόταν ο συντάκτης που αρχικού άρθρου) και ένα ακόμα άρθρο του συντηρητικού marketwatch, ιδιοκτησίας του μεγιστάνα Ρ. Μέρντοχ, με τίτλο “U.S. workers pay for undervalued Chinese currency”, δηλαδή «οι Αμερικάνοι εργάτες πληρώνουν για το υποτιμημένο κινέζικο νόμισμα», και δείχνει νομίζω μια αλλαγή στην αντιμετώπιση της κατάστασης στις ΗΠΑ, καθώς ακόμα και κομμάτια της άρχουσας τάξης τάσσονται ανοιχτά υπέρ της επιστροφής στους δασμούς.

Τέλος, ένα παλιότερο βίντεο που είχαμε ξαναδεί, από το 1994, όταν υπογραφόταν η συνθήκη GATT για την κατάργηση των δασμών σε παγκόσμια κλίμακα. Το βίντεο αυτό αποτελεί μια πολύ καλή ανάλυση, και περιέχει και δηλώσεις της τότε κυβέρνησης Κλίντον που υποσχόταν «ευημερία» με τη GATT…