Για την “παγκοσμιοποίηση”

Σε παλιότερο άρθρο είχαμε αναφέρει τη συνθήκη GATT, που υπογράφτηκε το 1994 και την είχαμε χαρακτηρίσει ως το σημαντικότερο γεγονός της εικοσαετίας, που ακόμα και σήμερα οι συνέπειες της δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητές. Είχαμε δει μάλιστα και ένα εξαιρετικό βίντεο του Goldsmith, που αν και βαθύπλουτος καπιταλιστής λέει πολλές αλήθειες, έστω και αν η πρόταση του (εν έτει 1994, λίγο πριν την υπογραφή της GATT) είναι απλά να μην καταργηθούν οι δασμοί με την Κίνα. Οι δασμοί βέβαια το 1994 καταργήθηκαν, ο καπιταλισμός προχώρησε μπροστά από ιστορικής άποψης, ενσωμάτωσε όλον τον πλανήτη (και καλά έκανε), αλλά…

Ο καπιταλισμός ενσωμάτωσε στην παγκόσμια αγορά δισεκατομμύρια εργάτες από την Κίνα (αλλά και άλλα κράτη βέβαια), και οι εργάτες αυτές όχι απλά ήταν “πολλοί” αριθμητικά, αλλά και πάμφτηνοι. Το κεφάλαιο λοιπόν μετακόμισε εκεί, αφήνοντας τους “προνομιούχους” (σε σχέση με τους κινέζους) εργάτες στη δύση “να ψάχνονται” μένοντας άνεργοι, και τις οικονομίες των κρατών εκεί να βασίζονται στον τραπεζικό δανεισμό, ως “υποκατάστατο” του κεφαλαίου που αφού το έβγαλαν από εμάς με το γνωστό ξεζούμισμα, μετά το πήραν οι ολιγάρχες κεφαλαιοκράτες και το πήγαν στην Ασία, ώστε να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Και τα μεγιστοποίησαν, καθώς οι κοινωνικές ανισότητες έχουν σπάσει κάθε ιστορικό ρεκόρ πλέον.

Εκεί τελικά κρύβεται και το πρόβλημα, στην ατομική ιδιοκτησία και έλεγχο της παραγωγής, που επειδή ακριβώς ορίζεται με βάση τις επιθυμίες των λίγων, ρημάζουν τους πολλούς.

Σε ένα άλλο άρθρο μας, με τίτλο “Ο Κινέζος εργάτης παίρνει σύνταξη (και πότε); Εσύ γιατί παίρνεις νωρίτερα ρε “προνομιούχε”;“, λέγαμε μεταξύ άλλων τα εξής:

Ας πούμε ότι είστε εργοδότης, και ψάχνετε να αγοράσετε την εργατική δύναμη μερικών εργατών για να παράγουν σε ένα εργοστάσιο το οποίο διευθύνετε. Στον καπιταλισμό, ο εργάτης είναι και αυτός ένας ιδιότυπος…έμπορος, που έχει ως μοναδικό του εμπόρευμα την εργατική του δύναμη, την οποία είναι υποχρεωμένος να πουλήσει στον εργοδότη, αλλιώς δε θα έχει τα απαραίτητα για να ζήσει.

Πηγαίνετε λοιπόν μια “βόλτα στα μαγαζιά”, και διαπιστώνετε ότι στο μαγαζί Α (ας το ονομάσουμε Αγγλία) έχουν εργατική δύναμη στην «τιμή» των (πχ)

• 1000 ευρώ/μήνα
• ασφάλιση
• σύνταξη στα 67
• κάποια συνδικαλιστικά δικαιώματα
• σχετική ελευθερία [αντι]λόγου, κτλ.

Τόσα ζητούν οι εργάτες για να πουλήσουν την εργατική τους δύναμη εκεί.
Αν πάτε μετά στο μαγαζί Β (ας το πούμε Ισπανία), οι εργάτες εκεί κοστίζουν

• 900 ευρώ/μήνα
• ασφάλιση
• σύνταξη στα 67
• κάποια συνδικαλιστικά δικαιώματα
• σχετικά περισσότερη ελευθερία [αντί]λόγου, κτλ.

Έπειτα, στο μαγαζί Γ (ας το πούμε Βουλγαρία), οι εργάτες θα σας ζητήσουν

• 500 ευρώ/μήνα
• ασφάλιση
• σύνταξη στα 67
• ελάχιστα συνδικαλιστικά δικαιώματα
• μικρή ελευθερία [αντί]λόγου, κτλ.

Στο μαγαζί Δ τώρα (ας το πούμε Κίνα), μπορείτε να αγοράσετε εργάτες για

• 200 ευρώ/μήνα
• ανύπαρκτη ασφάλιση
• σύνταξη ούτε και εγώ ξέρω πότε
• σχεδόν ανύπαρκτα συνδικαλιστικά δικαιώματα
• σχεδόν ανύπαρκτη ελευθερία [αντί]λόγου, εγγύηση από το κράτος ότι αν κουνηθούν οι εργάτες θα τους καταστείλει, κτλ.

Από που θα “ψωνίζατε” εργατική δύναμη;

Ίσως να δυσανασχετείτε που παρουσιάζω τους εργάτες ως εμπόρους [της εργατικής τους δύναμης]. Και όμως, το μόνο πράγμα που έχει ο εργάτης σε ένα κόσμο «όπου όλα πουλιούνται και όλα αγοράζονται» είναι η εργατική του δύναμη.

Και όσο η παραγωγή ελέγχεται από λίγους ανθρώπους (τους κεφαλαιοκράτες), αυτό θα συμβαίνει, οι εργάτες θα τους πουλούν την εργατική τους δύναμη, και αν ζητήσουν «πολλά λεφτά», οι αγοραστές θα φεύγουν αν δε σταματηθούν, και θα πηγαίνουν αλλού, όπου τους κάνουν καλύτερη τιμή.

Παρατηρήστε πχ στην Ελλάδα την κουβέντα για τη «γενιά των 700 ευρώ»…
Είναι απογοητευτικό να βλέπει κανείς ότι όσο δίκιο και αν έχουν όσοι μιλούν πχ για ζητήματα όπως η «γενιά των 700 ευρώ», και το πόσο λίγα είναι αυτά τα χρήματα, δυστυχώς βλέπουν το δέντρο και όχι το δάσος:
Ποιο είναι το δάσος;

Το δάσος είναι ότι σε σχέση με τις τιμές του μαγαζιού Δ (Κίνα, Ινδία, κτλ), η τιμή των 700 ευρώ/μήνα είναι πολύ ακριβή…

Θυμηθείτε αυτά που είπαμε παραπάνω – ότι δηλαδή στα μάτια ενός αγοραστή που μπορεί να πάει στο μαγαζί Δ, οι τιμές του μαγαζιού Α, Β, Γ είναι πολύ ακριβές.
Ακόμα και τα 700 ευρώ/μήνα είναι «πολλά», όταν μπορείς να βρεις εργάτες για 1 με 2 δολάρια την ημέρα.

Στα μάτια ενός τέτοιου αγοραστή (εργοδότη), ο εργάτης των 700 ευρώ είναι «προνομιούχος», ο εργάτης που διαμαρτύρεται για το χαμηλό μισθό του είναι «αυθάδης» (ειδικά από τη στιγμή που αν ο εργάτης στην Κίνα καταστέλλεται βιαίως αν τυχόν κινητοποιηθεί από το κράτος, λογοκρίνεται αν θέλει να πει κάτι «ύποπτο» για τους εκμεταλλευτές του, κτλ), ο εργάτης που θέλει κοινωνική ασφάλιση-ένσημα για να έχει περίθαλψη είναι «καλομαθημένος» (πολλοί Κινέζοι εργάτες ζουν στις τρώγλες, και εσείς διαμαρτύρεστε για το ότι πολλαπλασιάζονται τα ράντζα στα νοσοκομεία? Δε φτάνει που έχετε νοσοκομεία, θέλετε και κρεβάτια – σα δε ντρέπεστε ρε «αχάριστοι»…)

Επιπρόσθετα, ακόμα και αν ένας εργοδότης δε μεταναστεύσει για προορισμούς όπως η Κίνα, με χαμηλό εργατικό κόστος, θα πρέπει μετά να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από τους υπόλοιπους εργοδότες που έχουν πάει εκεί, και τώρα εισάγουν τα ίδια εμπορεύματα με αυτόν, σε χαμηλότερες (ανταγωνιστικότερες) τιμές, με αποτέλεσμα όσοι μένουν στη δύση (κυρίως οι μικροί κεφαλαιοκράτες, αυτοί δηλαδή που δεν έχουν τη δυνατότητα να μεταναστεύσουν) να κλείνουν, ή να συρρικνώνονται, κτλ, και η “ελεύθερη αγορά” να γίνεται στην πραγματικότητα ολοένα και πιο ολιγοπωλιακή (καθώς μένουν μόνο λίγοι σε κάθε κλάδο).

Φτάνουμε λοιπόν σε μια κατάσταση όπου ξεκάθαρα πλέον η επιβίωση του καπιταλισμού εξαρτάται από την ικανότητα του να κλέψει ακόμα περισσότερο τους εργάτες (“κινεζοποίηση”).

Πλέον, και πολλοί αστοί οικονομολόγοι αντιλαμβάνονται το πρόβλημα αυτό. Δείτε το παρακάτω άρθρο από το euro2day:

Παγκοσμιοποίηση: Πίσω είχε η αχλάδα την ουρά!

Τα στοιχεία είναι συντριπτικά. Αρκετά χρόνια μετά την έναρξη της «παγκοσμιοποίησης», στις ΗΠΑ, τη χώρα που πρωτοστάτησε για την εδραίωσή της, οι φτωχοί έχουν γίνει φτωχότεροι, η μεσαία τάξη σταδιακά αποσαθρώνεται, ενώ η ανεργία κινείται σε υψηλά επίπεδα ακόμη και με θετική ανάπτυξη (το περίφημο πλέον jobless recovery).

Ποιοι έχουν ωφεληθεί; Το 1% του πληθυσμού, οι πάρα πολύ πλούσιοι, οι οποίοι, ακόμη και εν μέσω της τρέχουσας κρίσης, γίνονται πλουσιότεροι! Κι αυτό δεν το λέει ο υπογράφων, το λένε τα στοιχεία που οι ίδιοι οι Αμερικανοί δημοσιεύουν.

Ας δούμε λίγο το θέμα θεωρητικά. Παγκοσμιοποίηση σημαίνει ότι μια εταιρία που εδρεύει σε χώρα του προηγμένου δυτικού κόσμου μπορεί να αναπτύσσει, να παράγει και να πουλάει προϊόντα, ανεμπόδιστα σε οποιεσδήποτε αγορές. Προκειμένου λοιπόν να μεγιστοποιήσει τις πωλήσεις και τα κέρδη της, είναι ελεύθερη να εγκαθιστά παραγωγικές μονάδες όπου νομίζει, να προσλαμβάνει κόσμο σε όποια χώρα θέλει και γενικώς να κάνει όποιες ενέργειες εκείνη κρίνει, για να ελαχιστοποιήσει το κόστος της.

Ακόμη και για τις δραστηριότητες που έχει στη «μητέρα πατρίδα», είναι ελεύθερη να εισάγει πρώτες ύλες απ’ όπου τη συμφέρει και να χρησιμοποιεί εργαζομένους και υπηρεσίες από άλλες χώρες. Τώρα μάλιστα, στην εποχή της τεχνολογίας και της πληροφορικής, είναι ελεύθερη να έχειτο call-center στην Ινδία, να κάνει software στη Ρουμανία ή στην Κίνα ή και να επανεισάγει προϊόντα δικής της τεχνολογίας, τα οποία παράγουν φθηνά εργατικά χέρια σε κάποια χώρα του Τρίτου Κόσμου.

Έως κάποια στιγμή, το επιχείρημα (στις ΗΠΑ) ήταν ότι αφού η χώρα προοδεύει, δεν πειράζει που η κατασκευαστική βάση φεύγει στο εξωτερικό, υπάρχουν οι υπηρεσίες. Μόνο που τώρα μέσω της τεχνολογίας περνούν σταδιακά στο εξωτερικό και πολλές υπηρεσίες που κάποτε ήταν αδιανόητο ότι θα προσφέρονται από τρίτες χώρες.

Η παγκοσμιοποίηση του χρήματος και η «λούμπα» της φορολογίας

Τι μένει λοιπόν για την εγχώρια οικονομία, όταν μέσω της παγκοσμιοποίησης οι μεγάλες εταιρίες της έχουν τεράστιο ποσοστό των δραστηριοτήτων, του προσωπικού και των συναλλαγών τους στο εξωτερικό; Η διανομή των κερδών της και η υλοποίηση νέων επενδύσεων «εντός έδρας».

Κι εκεί βρίσκεται η αχίλλειος πτέρνα της παγκοσμιοποίησης, για τις οικονομίες -και τα ίδια τα κράτη- του δυτικού κόσμου. Η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων κυριάρχησε χωρίς να έχει διασφαλιστεί τουλάχιστον κάποια ελάχιστη σύγκλιση των φορολογικών συντελεστών.

Ουδείς φαίνεται να αντιλήφθηκε εγκαίρως ότι εφόσον το χρήμα μπορεί να κυκλοφορήσει ελεύθερα -και ως γνωστόν το χρήμα δεν συνηθίζει να έχει ηθικές αναστολές- ήταν σαφές ότι θα υπάρξει ένας «μειοδοτικός διαγωνισμός» για την προσέλκυσή του, ιδίως από χώρες που σε άλλη περίπτωση δεν θα είχαν κάτι να προσφέρουν για την προσέλκυση αυτού του χρήματος…

Σήμερα, υπάρχουν δεκάδες νόμιμοι, νομιμοφανείς, ακόμη και… ημινόμιμοι τρόποι για τους ισχυρούς αυτού του κόσμου ώστε να μεταφέρουν και να εμφανίζουν τα κέρδη τους εκεί όπου τους συμφέρει και στον βαθμό στον οποίο τους συμφέρει.

Με απλά λόγια, τα κράτη έχασαν το μεγάλο τους διαπραγματευτικό όπλο. Κάθε απόπειρα φορολογίας του πιο πλούσιου τμήματος του πληθυσμού (και των μεγάλων επιχειρήσεων) σκοντάφτει στο αντεπιχείρημα ότι υπάρχουν αλλού… πορτοκαλιές με περισσότερο αφορολόγητα πορτοκάλια.

Κι έτσι, εμφανίζεται σήμερα η Γαλλία να πιέζει την Ιρλανδία να ανεβάσει τους φορολογικούς της συντελεστές προς τις επιχειρήσεις, πίεση που όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμά της μικρή σημασία θα έχει, αφού υπάρχουν η Κύπρος, το Λουξεμβούργο και τόσοι άλλοι προορισμοί.

Το αποτέλεσμα είναι ότι τα -ούτως ή άλλως ελλειμματικά- σύγχρονα δυτικά κράτη είναι υποχρεωμένα να βλέπουν μεν κάποιους αριθμούς να ευημερούν, τις κοινωνίες τους όμως να διολισθαίνουν σε ολοένα και χαμηλότερα επίπεδα ευμάρειας. Με χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα τη Γερμανία, που ναι μεν προοδεύει οικονομικά, πλην όμως καλεί σχεδόν συνεχώς τους Γερμανούς να σφίξουν… λίγο ακόμη το ζωνάρι, προς όφελος της «ανταγωνιστικότητάς» τους.

Κι αυτό αν το είχε αντιληφθεί η «κοινή γνώμη», η μεσαία τάξη, οι μικρομεσαίοι νοικοκυραίοι, που είναι ο στυλοβάτης αυτών των κρατών, μάλλον θα είχε κατέβει στους δρόμους παρέα με τους ακτιβιστές και τους γραφικούς που αντιδρούσαν στην παγκοσμιοποίηση. (σ.σ. αχαχαχαχαχ, μ’ αρέσει που μας λέει γραφικούς. Τέλος πάντων, “στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα)

Το βάρος της διεθνούς ανάπτυξης έχει πλέον περάσει στον Τρίτο Κόσμο, με χαρακτηριστικά αλλά όχι μόνα παραδείγματα την Κίνα και την Ινδία. Εκεί βγαίνουν πλέον τα λεφτά για τις μεγάλες εταιρίες των ΗΠΑ και της Ευρώπης, «η γη της Επαγγελίας» του σύγχρονου καπιταλισμού.

Η σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου προς τα… κάτω!

Γερασμένες (από την υπογεννητικότητα), κουρασμένες και κυρίως «καλομαθημένες» από 60 και πλέον χρόνια καλοπέρασης, οι δυτικές κοινωνίες πιέζονται πλέον από την ολοένα αυξανόμενη ύπαρξη «φθηνότερων» (πιο κομψά… ανταγωνιστικότερων) συντελεστών παραγωγής, αλλά και υπηρεσιών, στον Τρίτο Κόσμο. Ο οποίος σταδιακά αποκτά και στελέχη ικανά να υποκαταστήσουν τα «καλομαθημένα» στελέχη του δυτικού κόσμου, σε ολοένα και υψηλότερο επίπεδο.

Ακολουθώντας πιστά τη μαρξιστική θεωρία, ο καπιταλισμός αναζήτησε και βρήκε νέες αγορές. Και βέβαια βρήκε και τους φθηνότερους συντελεστές για να κατεβάσει το κόστος του. Χωρίς ενδοιασμούς αυτήν τη φορά, χωρίς ρατσισμό, εθνικισμό και άλλες «αποικιοκρατικές» τροχοπέδες του παρελθόντος, που λειτουργούσαν όμως υπέρ της εκάστοτε «πατρίδας»… (σ.σ. καλά, πάντα υπάρχουν [και] αυτά, αλλά τέλος πάντων)

Τώρα πια, του αρκεί να βγαίνει περισσότερο χρήμα. Που, χάρη και πάλι στην παγκοσμιοποίηση, μπορεί να «φωλιάσει» όπου εκείνο θέλει. Αρκεί να υπάρχουν καλοί φορολογικοί συντελεστές.

Το πρόβλημα το έχουν οι πολιτικοί του ανεπτυγμένου κόσμου, που, αν συνεχίσουν έτσι τα πράγματα, θα πρέπει να εξηγήσουν στους πολίτες τους, ιδίως της «μικρομεσαίας» τάξης (που έχουν και τις περισσότερες ψήφους), ότι η καλοπέρασή τους ήταν ένα σύντομο διάλειμμα της Ιστορίας.

Κι ότι η άνοδος του βιοτικού επιπέδου στον Τρίτο Κόσμο δυστυχώς θα συνοδευτεί από μια πτώση -που ίσως φανεί πολύ βαριά- στον ανεπτυγμένο κόσμο. Με εξαίρεση τους πολύ πλούσιους που νέμονται τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης.

Θα μπορούσαμε να δούμε αυτήν την κατάληξη και ως μια ειρωνική εκδίκηση της Ιστορίας προς αυτόν τον «πρώτο κόσμο» που επί δεκαετίες αδιαφόρησε -και εξακολουθεί να αδιαφορεί- για τα δεινά του υπόλοιπου πλανήτη.

Στην πράξη, όμως, είναι πιθανό ότι αν δεν υπάρξουν έγκαιρες διεθνείς πολιτικές ρυθμίσεις στο φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης (ιδίως σε ό,τι αφορά την κοινωνική κατανομή του κέρδους από αυτήν), η θεμελιωδώς ορθή προσπάθεια για πιο αποτελεσματική και δίκαιη εκμετάλλευση του παγκόσμιου πλούτου κινδυνεύει να καταργηθεί. (αχαχαχαχ, άκου “θεμελιωδώς σωστή”. Η “προσπάθεια” αυτή είναι δυστυχώς λάθος εκ θεμελών, διότι ο έλεγχος της παραγωγής είναι ολιγαρχικός, ασκείται δηλαδή από μια χούφτα κεφαλαιοκράτες, που αυτοί κάνουν σχεδόν “ότι γουσταρουν”, όπως ωραία άλλωστε το περιγρ΄φει και ο συντάκτης του άρθρου)

Υποκαθιστάμενη από την αναβίωση του προστατευτισμού ή και την εξάπλωση «νομισματικών πολέμων», καθώς οι ίδιες οι κοινωνίες των ανεπτυγμένων χωρών θα πιέζουν τα κράτη «να κάνουν κάτι».

Το αποτέλεσμα όμως, υπό αυτήν την πίεση, δεν θα είναι κατ’ ανάγκη το καλύτερο για κανέναν «κόσμο».

Υ.Γ.: O γνωστός πολυ-δισεκατομμυριούχος επενδυτής κ. Warren Buffett, ο αποκαλούμενος και «προφήτης της Ομάχα», σοκάρισε λέγοντας πρόσφατα ότι είναι εναντίον της συνέχισης των φοροελαφρύνσεων για τους πολύ πλούσιους, όπως ο ίδιος.

Είπε δε χαρακτηριστικά: «Οι πλούσιοι θα υποστηρίξουν ότι… ξέρεις κάτι…, αν μας δώσεις περισσότερα χρήματα, θα ξοδέψουμε περισσότερο και όλα θα καταλήξουν τελικά στους υπόλοιπους». Και συμπλήρωσε: «Αυτό το επιχείρημα, όμως, δεν έχει εφαρμοστεί την τελευταία 10ετία και νομίζω πως η αμερικανική κοινή γνώμη το αντιλαμβάνεται».

Μήπως ο «προφήτης» έχει ήδη αντιληφθεί τους κοινωνικούς κινδύνους αυτής της ταραγμένης νέας εποχής;

ΥΓ: Αν και μπορείτε να κλικάρετε πάνω-πάνω στο άρθρο μας στο σχετικό link, και να δείτε εκεί το βίντεο του Goldsmith, το ξαναβάζουμε και εδώ, διότι το βίντεο αυτό αξίζει, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι τα είπε αυτά που είπε το 1994, πριν 16 χρόνια δηλαδή:

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Current ye@r *