Αποστόλης Παλιούρας
1. Ευρωσκεπτικισμός
Σε λιγότερο από πέντε μήνες, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) διεξάγονται εκλογές για την ανάδειξη του νέου Ευρωκοινοβουλίου. Μέχρι τώρα καθώς το τελευταίο είναι αποψιλωμένο από ουσιαστικές αρμοδιότητες, οι εκλογικές αναμετρήσεις είχαν συνήθως έναν «ελαφρύ» χαρακτήρα και δεν συνοδεύονταν από μεγάλη συμμετοχή των πολιτών.
Έδιναν τη δυνατότητα σε διάφορες ιδιαίτερες ομάδες πολιτών να δίνουν το δικό τους χρώμα και σε πολλούς ψηφοφόρους των κυβερνητικών κομμάτων να εκδηλώνουν τη διαμαρτυρία τους, ψηφίζοντας άλλα μικρότερα κόμματα. Οι ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014 είναι διαφορετικές, ιδιαίτερα για τις χώρες της Ευρωζώνης. Η βαθειά κρίση, με κύρια χαρακτηριστικά την οικονομική ύφεση και την ανεργία, παρά το γεγονός ότι πλήττει κυρίως τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, μαστίζει και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. Οι οικονομικές προβλέψεις είναι αντιφατικές και σε κάθε περίπτωση, ακόμα και οι ευνοϊκές κάνουν λόγο για ασθενή ανάκαμψη.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τον νέο ηγεμονικό ρόλο της Γερμανίας, που βγαίνει κερδισμένη από την κρίση, θέτουν σε δοκιμασία τα ‘’ευρωπαϊκά ιδεώδη’’, τους νέους θεσμούς της Ευρωζώνης και κυρίως την υλική αποτύπωση και κορωνίδα όλων αυτών που είναι το κοινό νόμισμα, το ευρώ. Τα τεράστια χρέη των χωρών του ευρωπαϊκού νότου, δημιουργούν έναν ανυπέρβλητο «φράχτη», που εμποδίζει τους λαούς να βαδίσουν προς την ευημερία. Το λαμπερό δυτικοευρωπαϊκό όνειρο του κοινωνικού κράτους, της οικονομικής ευμάρειας αλλά και των δημοκρατικών ελευθεριών, αποτελεί παρελθόν. Η ένταξη στην Ευρωζώνη και η ύπαρξη του ευρώ αφού συνετέλεσαν τα μέγιστα στο «φούσκωμα» των κρατικών χρεών, τώρα αποτελούν το σημαντικότερο εμπόδιο για την έξοδο των χωρών αυτών από την κρίση.
Θα ήταν περίεργο, αν όλα αυτά δεν τα αντιλαμβάνονταν όλο και περισσότεροι άνθρωποι στην Ευρώπη. Άνθρωποι που έχουν διανύσει διαφορετικές διαδρομές και γιαυτό τα αντιλαμβάνονται με διαφορετικούς τρόπους. Ισχυρά ρεύματα ευρωσκεπτικισμού διαπερνούν τις χώρες της ΕΕ και ιδιαίτερα αυτές της Ευρωζώνης. Οι ιδέες αυτές δεν αναπτύσσονται μόνο στους χαμένους της Ευρωζώνης αλλά και στους κερδισμένους, ακόμα και μέσα στην ίδια «την φωλιά του λύκου» στη Γερμανία, όπου τα εθνικιστικά ρεύματα παραμένουν ζωντανά και ισχυρά.
2. Οικονομική κρίση και η Ελλάδα. Το νέο αντί-ευρώ ακροατήριο
Η χώρα μας βρίσκεται στο κέντρο της κρίσης. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν επιδείνωση, με ορατή πλέον την ανθρωπιστική κρίση. Το 2014 οι πολίτες καλούνται να πληρώσουν και πάλι αυξημένους φόρους. Νομοθετήθηκαν εκβιαστικού χαρακτήρα ρυθμίσεις για τα λεγόμενα κόκκινα δάνεια. Τα χρέη προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία είναι πλέον άμεσα απαιτητά, υπό την δαμόκλειο σπάθη των ηλεκτρονικών κατασχέσεων. Το χαράτσι μονιμοποιήθηκε. Ενάμιση εκατομμύριο άνεργοι, χιλιάδες νοικοκυριά χωρίς ρεύμα, χωρίς θέρμανση, έρμαια στο κυνήγι των τραπεζών, της εφορίας, των ασφαλιστικών ταμείων. Ένα εκρηκτικό μίγμα! Κανέναν δεν ξεγελούν οι στημένες δημοσκοπήσεις, που ακόμα και αυτές δεν μπορούν να αποκρύψουν ένα συνεχώς διογκούμενο ρεύμα κατά του ευρώ και της ευρωζώνης και υπέρ ενός εθνικού νομίσματος. Οι ευρωεκλογές θα μετρήσουν αυτό το ρεύμα. Η οικονομική και κοινωνική κρίση έχει δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό ακροατήριο. Αποτελείται κυρίως από τα θύματα της κρίσης, που «ακούν» και «διαβάζουν» καλύτερα από πριν τα αίτια της κρίσης, είναι αντίθετοι προς το ευρώ και την ευρωζώνη. Η πολιτική τους προέλευση ποικίλει. Προέρχονται από συντηρητικά κόμματα, είναι πρώην ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, είναι αριστεροί που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και στις ευρωεκλογές θέλουν να του στείλουν ένα μήνυμα διαμαρτυρίας. Το νέο ρεύμα της κρίσης είναι έτοιμο, στις ευρωεκλογές τουλάχιστον, να εγκαταλείψει την παραδοσιακή αγκαλιά των κυβερνητικών κομμάτων αλλά εν μέρει και την αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν πρόκειται όμως να προσανατολισθεί σε κόμματα και οργανώσεις που ο λόγος τους είναι μεν αριστερός αλλά οι θέσεις τους για το ευρώ και την ευρωζώνη, που ενδεχομένως θα τους έβρισκαν σύμφωνους, υπερκαλύπτονται από μία παραδοσιακή αντικαπιταλιστική φρασεολογία που συνολικά τους βρίσκει αντίθετους. Θα αναζητήσουν εκλογική, και πιθανά μετέπειτα και πολιτική έκφραση, σε οργανώσεις και κόμματα που στέκονται με έναν ιδιαίτερο τρόπο στην ανάγκη εξόδου από το ευρώ και την Ευρωζώνη. Ανάμεσα στις οργανώσεις αυτές είναι και το Σχέδιο Β. Έχουν λοιπόν ένα ιδιαίτερο βάρος οι Ευρωεκλογές, κρύβουν εκπλήξεις και μπορεί να ανοίξουν δρόμους για ανατροπές και αλλαγές.
3. Πολιτικές συμμαχίες, μέτωπα, εκλογικές συνεργασίες. Η άλγεβρα της πολιτικής
Το Σχέδιο Β είναι μία μικρή οργάνωση, με διευρυμένη όμως απήχηση στο νέο ρεύμα των πολιτών που είναι αντίθετοι στο ευρώ και στην ευρωζώνη. Η παρουσία του μέχρι τώρα στα ΜΜΕ είναι ικανοποιητική, ο λόγος του ακούγεται με πολύ ενδιαφέρον, ως μια νέα ποιότητα πολιτικής σκέψης. Οι ευρωεκλογές θα αποτελέσουν μία σοβαρή δοκιμασία για την παραπέρα εξέλιξή του. Αν το Σχέδιο Β την περάσει με επιτυχία, δημιουργείται ένα εφαλτήριο που είναι απαραίτητο για τους γενικότερους πολιτικούς στόχους του. Υπάρχουν σοβαρές δυνατότητες για μία εκλογική επιτυχία, ακόμα και για την εκλογή ενός ευρωβουλευτή. Πρωτεύοντα ρόλο στην πραγματοποίησή τους θα παίξουν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θα διεξαχθούν οι εκλογές και από το κατά πόσο το ίδιο το Σχέδιο Β θα εκμεταλλευτεί τις όποιες ευνοϊκές συγκυρίες υπάρξουν. Κανείς δεν γνωρίζει αν οι δυνατότητες αυτές θα πραγματοποιηθούν, εκείνο που σίγουρα μπορεί να προείπει κανείς είναι ότι δεν υπάρχει περίπτωση επιτυχίας αν επιλέξει λάθος εκλογική τακτική και ιδιαίτερα λάθος πολιτική στο θέμα των εκλογικών συνεργασιών.
Οι εκλογικές συνεργασίες αποτελούν μέρος ενός γενικότερου προβλήματος που είναι οι πολιτικές συμμαχίες και τα πολιτικά μέτωπα. Η συζήτηση που είναι καταγραμμένη γύρω από τα ζητήματα αυτά στη φιλολογία της Αριστεράς, είναι μεγάλη. Η πολιτική εμπειρία επίσης και επί πλέον είναι και αντιφατική. Στην απλή λαϊκή συνείδηση είναι εγκατεστημένη η άποψη ότι γενικά οι συνεργασίες είναι κάτι καλό μιας και με τον τρόπο αυτό αυξάνονται οι δυνάμεις που κατατείνουν σε έναν κοινό σκοπό. Στην πολιτική όμως ένα συν ένα δεν κάνουν πάντα δύο, η πολιτική, όπως σωστά έχει ειπωθεί δεν είναι αριθμητική, είναι άλγεβρα.
Ας γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι: Ποιο είναι το αντικείμενο της όλης συζήτησης σήμερα; Είναι η λεγόμενη μετωπική συμπόρευση και ιδιαίτερα η εκλογική συνεργασία του Σχεδίου Β με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και κάποιες άλλες μικρότερες οργανώσεις. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι μια οργάνωση παραδοσιακή πλέον στον χώρο της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Έχει συγκεκριμένη απεύθυνση και συγκεκριμένη επιρροή. Δεν μπορεί και δεν θα μπορέσει, τουλάχιστο στο άμεσο και μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα, να «μιλήσει» πολιτικά στο νέο ακροατήριο της κρίσης. Το πρόγραμμα, η πολιτική της φυσιογνωμία και η γλώσσα που χρησιμοποιεί λειτουργούν απαγορευτικά σε κάθε προσπάθεια προσέλκυσης κοινωνικών ομάδων που συσπειρώνονται γύρω από την ιδέα εξόδου από την Ευρωζώνη και καθιέρωσης εθνικού νομίσματος.
Μήπως όμως υπάρχουν κοινοί πολιτικοί στόχοι σήμερα; Ποιος είναι ο βασικός στόχος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ; Όπως το διατυπώνουν τα στελέχη της, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχει την ευθύνη της συγκρότησης ενός τρίτου αντικαπιταλιστικού πόλου της Αριστεράς. Φυσικά αυτό δεν έχει καμιά σχέση με την ύπαρξη και τους στόχους του Σχεδίου Β. Η υπό συζήτηση εκλογική συνεργασία είναι σίγουρα επωφελής για την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, όπως σωστά αναφέρεται στην αρθρογραφία πολλών στελεχών της αλλά και συνεργαζομένων με αυτή. Το ζήτημα είναι αν είναι επωφελής για το Σχέδιο Β και γενικότερα για την Αριστερά. Η απάντηση και εδώ είναι όχι.
Η πρόταση του Σχεδίου Β είναι ένα άλλο σχέδιο όχι μόνο για την κοινωνία αλλά και για την ίδια την Αριστερά. Ένα Σχέδιο Β και για την Αριστερά! Οι προσπάθειες οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, όπως είναι η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, δεν έχουν προοπτική. Η ιστορία το αποδεικνύει, δεκαετίες τώρα. Η σύμπραξη του Σχεδίου Β με τις οργανώσεις αυτές στη συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση, θα εξαφανίσει την ιδιαιτερότητα του λόγου του, καθώς αυτός θα διαλυθεί μέσα στον πολιτικό τους βερμπαλισμό. Η πολιτική του απεύθυνση στα νέα στρώματα της κρίσης θα μηδενισθεί. Δυνατότητες προγραμματικής σύγκλισης ανάμεσα στους δύο χώρους δεν υπάρχουν. Το Σχέδιο Β έχει μία πρόταση εξόδου της χώρας από την κρίση αρθρωμένη με τις μετέπειτα εξελίξεις. Οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχουν ως προγραμματική προϋπόθεση τον αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα των μέτρων εξόδου από την κρίση. Περισσότερο συγκλίνουν προγραμματικά με το ΚΚΕ παρά με το Σχέδιο Β. Το πρόβλημα των πολιτών που η κρίση τους χτύπησε βαθύτατα είναι η έξοδος από αυτή, η έξοδος από το ευρώ και την Ευρωζώνη. Δεν θα ακολουθήσουν την αντικαπιταλιστική αριστερά και τους συμπορευόμενούς της σε ένα σχέδιο που δεν τους εκφράζει και δεν συμφωνούν τουλάχιστον σήμερα.
Δύο αναγκαίες παρατηρήσεις ακόμη:
Α) Οι συνεργασίες, οι οποιεσδήποτε συνεργασίες, οι συνδικαλιστικές, οι εκλογικές, οι ευρύτερες πολιτικές, πραγματοποιούνται στο βαθμό που είναι χρήσιμες και επωφελείς στην κάθε φορά χρονική πολιτική συγκυρία. Σήμερα όχι! Αύριο ναι! Δεν υπάρχουν κανόνες σε αυτό το παιχνίδι. Ο μόνος κανόνας που χρειάζεται και συνήθως λείπει, είναι η ειλικρίνεια. Το Σχέδιο Β πρέπει να δώσει το παράδειγμα ειλικρινούς συμπεριφοράς στους φίλους και στους συναγωνιστές του, για να μπορεί αύριο που θα είναι αναγκαίο και αμοιβαία επωφελές, να συνεργαστεί μαζί τους. Επομένως δεν είμαστε γενικώς κατά των συνεργασιών και υπέρ της πολιτικής «καθαρότητας», αλλά υπέρ της συγκεκριμένης ανάλυσης της κάθε φορά κατάστασης και της ειλικρινούς γλώσσας.
Β) Διατυπώνεται το επιχείρημα ότι οι οργανωμένες δυνάμεις του Σχεδίου Β είναι μικρές και ως εκ τούτου η εκλογική συνεργασία με μία οργάνωση με μεγαλύτερες δυνάμεις θα βοηθήσει. Είναι γεγονός ότι υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στην πολιτική επιρροή του Σχεδίου Β και στις οργανωμένες δυνάμεις του. Αυτό πρέπει να καθορίζει και το μέτρο των εκλογικών του στόχων. Όμως το συγκεκριμένο επιχείρημα ‘’αγνοεί’’ τον τρόπο που διεξάγονται σήμερα οι εκλογικές αναμετρήσεις, όπου κυρίαρχο ρόλο παίζουν η εμπεδωμένη εικόνα που έχουν οι εκλογείς καθώς και τα ήδη διαμορφωμένα ρεύματα (π.χ. υπέρ του ευρώ ή υπέρ του εθνικού νομίσματος κλπ}. Καθοριστικός επίσης είναι ο ρόλος των ΜΜΕ, ο ρόλος της ηγεσίας και άλλες παράμετροι. Αυτά είναι τα στοιχεία που δημιουργούν συγκριτικά πλεονεκτήματα ή αντιθέτως μειονεκτήματα. Ο ρόλος των οργανωμένων δυνάμεων, ιδίως στην κλίμακα των μεγεθών της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, είναι μικρός και σε κάθε περίπτωση συμπληρωματικός.
Ο πολιτικός χρόνος μέχρι τις Ευρωεκλογές είναι ελάχιστος. Το Σχέδιο Β χρειάζεται ένα καλό εκλογικό αποτέλεσμα, για να βρει ένα σκαμνί να πατήσει, να δημιουργήσει προϋποθέσεις επιτυχίας για τους γενικότερους πολιτικούς του στόχους. Επομένως: άμεση οργάνωση της εκλογικής καμπάνιας, με παρεμβάσεις στα ΜΜΕ και στοχευμένη παρουσία στις συνοικίες της Αθήνας, στον Πειραιά, στην Θεσσαλονίκη και σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Ο λόγος του είναι διεισδυτικός και πολυσυλλεκτικός μαζί. Αντικειμενικά ακούγεται από την πλειοψηφία του λαού. Έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα, ας τα εκμεταλλευτεί και αν η πολιτική τύχη είναι με το μέρος του θα έχει ένα καλό εκλογικό αποτέλεσμα.
Πηγή: Σχέδιο Β’
Αφήστε μια απάντηση