Μάχη του Στάλιγκραντ. Σύμβολο του παλλαϊκού αντιφασιστικού αγώνα

getImage.doΑποτέλεσε τη μεγαλύτερη μάχη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Διήρκεσε από τις 23 Αυγούστου 1942 έως τις 2 Φλεβάρη του 1943. Οι απώλειες των Σοβιετικών υπολογίζονται σε 478.741 νεκρούς και 650.000 τραυματίες, στρατιώτες και πολίτες, ανάμεσά τους και ο ανθός του ΚΚΣΕ. Εκατοντάδες χιλιάδες ανταποκρίθηκαν, από την πρώτη στιγμή, στο κάλεσμα της Κομματικής Οργάνωσης της πόλης, για τη δημιουργία οχυρωματικών έργων, δεκάδες χιλιάδες οργανώθηκαν στον Κόκκινο Στρατό. Κατά τη διάρκεια της μάχης, τα μόνα κτίρια που σώθηκαν και έμειναν όρθια σε ολόκληρη την πόλη ήταν τα εργοστάσια πολεμοφοδίων, που δε σταμάτησαν ούτε λεπτό την παραγωγή. Οι μάχες διεξάγονταν για κάθε οδό και για κάθε σπίτι. Το κτίριο του σιδηροδρομικού Σταθμού ανακαταλήφθηκε 13 φορές από τους Σοβιετικούς μαχητές. Για την κατάληψη της Γαλλίας χρειάστηκαν 40 μέρες. Για ένα σπίτι στο Στάλινγκραντ – το σπίτι του Παυλόφ – χρειάστηκαν 58 ημέρες και πάλι δεν κατάφεραν να το καταλάβουν οι φασίστες εισβολείς.

Η Μάχη του Στάλινγκραντ άρχισε στις 23/8/1942 με καταιγιστικό βομβαρδισμό της «Λουφτβάφε». Μέσα σε ελάχιστα εικοσιτετράωρα, το συντριπτικό μέρος της κτιριακής υποδομής της πόλης καταστράφηκε.
Εγραψε ο Ι. Ερεμπουργκ: «Οι Γερμανοί συγκέντρωσαν ισχυρές αεροπορικές δυνάμεις. Ολοι ξέρουν το ρόλο που έπαιξε η αεροπορία στις μάχες που έγιναν στις προσβάσεις του Στάλινγκραντ. Από το τέλος του Αυγούστου, η πόλη υπέστη φοβερούς βομβαρδισμούς. 1.500 αεροπορικές επιδρομές την ημέρα. Το κέντρο του Στάλινγκραντ αναπτύχθηκε τα τελευταία 15 χρόνια. Υπήρχαν εκεί υπέροχα κτίρια, παιδικά νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, σχολεία. Οι Γερμανοί κατέστρεψαν μια από τις ωραιότερες πόλεις της Σοβιετικής Ρωσίας. Τριγύρω, σε μεγάλη απόσταση η στέπα ήταν σκεπασμένη από μαύρη καταχνιά. Τα παιδιά και οι γέροι έφυγαν στα ανατολικά…»

Τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη, τα χερσαία τμήματα της «Βέρμαχτ» είχαν σχεδόν περικυκλώσει την πόλη. Η μόνη γραμμή ανεφοδιασμού ήταν από τη θαλάσσια οδό του Βόλγα. Η πιο πεισματική αντίσταση στην ανθρώπινη ιστορία, μόλις ξεκινούσε…

Η εργατική τάξη πολεμά για την εξουσία της
«Πίσω από το Βόλγα δεν υπάρχει πατρίδα για εμάς!». Τα λόγια του θρυλικού Σοβιετικού ελεύθερου σκοπευτή Βασίλι Ζάετσεφ αποτέλεσαν το σύνθημα των υπερασπιστών του Στάλινγκραντ, το σύνθημα των υπερασπιστών της Σοβιετικής πατρίδας. Οι κομμουνιστές βρέθηκαν και πάλι στην πρώτη γραμμή, ενέπνευσαν με το παράδειγμά τους, το μαζικό λαϊκό ηρωισμό που ύψωσε τείχος στη φασιστική λαίλαπα.

Ο Ι. Ερεμπουργκ σημείωνε ότι «οι Γερμανοί έχουν μείνει έκπληκτοι από την επιμονή των υπερασπιστών της πόλης. Γράφουν για το “φανατισμό” των μπολσεβίκων. Κήρυξαν το Στάλινγκραντ φρούριο.

Και είναι στα αλήθεια φρούριο: Οχι για τα οχυρά του, αλλά για την αντρεία των υπερασπιστών του. Καπνισμένοι, κάτισχνοι, με κόκκινα από την αϋπνία μάτια, χωρίς να έχουν εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης πάνω από ένα μήνα τώρα, πυροβολούν συνέχεια, ρίχνουν χειροβομβίδες, ορμούν με εφ’ όπλου λόγχη. Στην πόλη, μέσα στη φωτιά, οι γυναίκες φτιάχνουν οχυρώσεις. Το Στάλινγκραντ είναι το σύμβολο της Ρωσίας, σε μικρογραφία η ηρωική τραγωδία αυτού του πολέμου. Δυο μέρες πριν, ο ανθυπολοχαγός Βασίλκοφ κατέστρεψε τρία τανκς. Ενα θραύσμα οβίδας του έκοψε το χέρι. Είπε τότε στους συντρόφους του: “χωρίς χέρι δεν μπορώ να είμαι καλός πολεμιστής. Αλλά θα καταστρέψω ακόμα ένα, το τέταρτο…” Σύρθηκε κάτω από το τέταρτο, ζωσμένος με χειροβομβίδες. Τέτοιοι Βασίλκοφ υπάρχουν πολλοί: Είναι ο λαός μας. Ομως ο λαός δεν είναι μάζα, δεν είναι συνάθροιση ανωνύμων. Ξέρω ότι πολλοί στις άλλες χώρες έχουν την τάση να εξηγούν τη σκληρή ρώσικη αντίσταση με την απουσία του ατομικού στοιχείου, της ατομικής εστίας, της ατομικής μοίρας. (…) Οι Ρώσοι είναι ακριβώς ίδιοι άνθρωποι, και οι Ρώσοι αγαπούν το ίδιο τη ζωή (…) Είδα μια μητέρα που έχασε στον πόλεμο τέσσερις γιους. Μπορούσε να καταστρέψει τα μάτια της από το κλάμα, αλλά τα μάτια της χρειάζονται: Ράβει στολές στρατιωτών. Πριν τον πόλεμο, ήταν δασκάλα μουσικής. Ράβει στολές και λέει: Πολεμώ σαν τα παιδάκια μου. Τι είναι αυτό που την κρατάει στη ζωή; Εκείνο που οδηγούσε στη μάχη τα παιδιά της».

Στις μάχες αυτές αποκαλύφτηκαν με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τα χαρίσματα της πιο πρωτοπόρας τάξης, της εργατικής τάξης, όταν παλεύει να υπερασπιστεί τη δική της εξουσία και οικονομία, το σοσιαλισμό.
«Σήμερα είναι 24 Σεπτέμβρη και το Στάλινγκραντ κρατάει. Το Στάλινγκραντ είναι εργατούπολη. Είδαμε τον ηρωισμό των Ρώσων εργατών. Ενα χρόνο πριν οι Γερμανοί ζύγωσαν στο Λένινγκραντ. Οι εργάτες εκεί σχημάτισαν συντάγματα που ύστερα έγιναν μονάδες του Κόκκινου Στρατού. Οταν ο κίνδυνος ζύγωσε στη Μόσχα, τα μοσχοβίτικα εργοστάσια έδωσαν δεκάδες χιλιάδες εθελοντές (…) Τώρα στην υπεράσπιση του Στάλινγκραντ παίρνουν μέρος εργατικά τάγματα. Τα δημιούργησαν οι γερμανικές μπόμπες και η ρώσικη αντρεία (…). Υπερασπιζόμενη το εργοστάσιό της από τους Γερμανούς, χάθηκε στη μάχη η εργάτρια, χύτρια ατσαλιού, η γενναία Ρωσίδα Ολγα Καβαλίοβα. Ηταν 40 ετών, στο εργοστάσιο είχε πάει κοριτσάκι. Αγαπούσε το εργοστάσιό της, την πόλη της, την πατρίδα της. Χάθηκε, ενώ οδηγούσε την ομάδα της στην επίθεση», γράφει σε μία από τις ανταποκρίσεις του Ι. Ερεμπουργκ.

Ωθηση στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα

Η μάχη του Στάλινγκραντ είχε τεράστιο διεθνές αντίκτυπο. Παρά τη σημασία που είχε για την έκβαση ολόκληρου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η ΕΣΣΔ έδωσε αυτήν τη μάχη εντελώς μόνη. Οι ΗΠΑ και η Αγγλία, την αντιμετώπισαν ως ευκαιρία για αμοιβαία εξασθένηση της ΕΣΣΔ και της Γερμανίας, ώστε αφενός να ξεμπερδεύουν με το σοσιαλισμό και αφετέρου να διαμοιράσουν τις παγκόσμιες αγορές μεταξύ τους, χωρίς την εμπλοκή του άλλου μεγάλου ιμπεριαλιστή ανταγωνιστή τους, της Γερμανίας. Ετσι, αρνήθηκαν πεισματικά να ανοίξουν ένα δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη κατά των δυνάμεων του γερμανικού φασισμού κι έδωσαν τη δυνατότητα στον Χίτλερ να συγκεντρώσει στο ανατολικό μέτωπο τεράστιο αριθμό δυνάμεων και πολεμικού υλικού.

«Εμείς πολεμάμε όπως και πριν μόνοι. Οι φίλοι μας είναι γενναιόδωροι σε επαίνους και συγχαρητήρια. Εμείς δε μετράμε τις θυσίες μας. Υπερασπιζόμαστε τη γη μας και την ανεξαρτησία μας. Αλλά ας μην εκπλήσσονται που τα βλέμματα της βασανισμένης ανθρωπότητας στρέφονται ξανά προς τη Μόσχα. Πολεμώντας για την ελευθερία τους, οι συνομήλικοι του Οκτώβρη φέρνουν ταυτόχρονα την ελευθερία στην υποδουλωμένη από τους χιτλερικούς Ευρώπη».
Οι νίκες του Κόκκινου Στρατού ώθησαν σημαντικά στην ανάπτυξη των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, στα οποία πρωτοστατούσαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα. Είναι χαρακτηριστική η ορμητική τους ανάπτυξη, ακριβώς μετά την εποποιία του Στάλινγκραντ, που σηματοδότησε τη στροφή στην πορεία του πολέμου σε βάρος των δυνάμεων του Αξονα.

Η μεγαλειώδης αντεπίθεση

Στις 19/11/1942 οι Σοβιετικοί πέρασαν στην αντεπίθεση που είχε την κωδική ονομασία «Ουρανός». Το σχέδιο εκπονήθηκε από τους στρατηγούς Ζούκοφ και Βασιλιέφσκι και προέβλεπε την προσβολή των εφεδρικών δυνάμεων της 6ης Στρατιάς, που τη συγκροτούσαν κακοεκπαιδευμένοι στρατιώτες από τις συμμαχικές χώρες του Αξονα (Ιταλοί, Κροάτες, Ρουμάνοι, Ούγγροι, αλλά και ντόπιοι συνεργάτες των Γερμανών).

Στο τέλος αυτής της μεγαλειώδους αντεπίθεσης που διήρκεσε σχεδόν δυόμισι μήνες, στις 2/2/1943, ο στρατάρχης Φον Πάουλους αναγκάστηκε να παραδοθεί, όταν οι Σοβιετικοί πολιόρκησαν το αρχηγείο του και κάθε αντίσταση ήταν μάταιη. Ηταν ο πιο υψηλόβαθμος αξιωματικός που παραδόθηκε στην ιστορία του γερμανικού στρατού. Μαζί του παραδόθηκαν 22 στρατηγοί και 91.000 στρατιώτες της 6ης Στρατιάς. Εως τη μάχη του Στάλινγκραντ, στην Ιστορία δεν υπήρχε περίπτωση κύκλωσης και ολοκληρωτικής καταστροφής τόσο μεγάλης στρατιωτικής δύναμης. Η συντριβή των Γερμανών στο Βόλγα σήμανε την αρχή της αποφασιστικής στροφής στο Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο και σε όλο το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στις 2 Φλεβάρη 1943, ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΣΕ Ιωσήφ Στάλιν απηύθυνε ημερήσια διαταγή προς τα στρατεύματα του Ντον, όπου χαιρέτιζε όλους τους μαχητές, διοικητές και πολιτικούς καθοδηγητές του μετώπου του Ντον για τις εξαιρετικές αυτές πολεμικές επιχειρήσεις και την εξόντωση του εχθρού. Λίγες μέρες αργότερα, στην 25η επέτειο της ίδρυσης του Κόκκινου Στρατού, ο Στάλιν θα χαρακτηρίσει τη μάχη του Στάλινγκραντ ως τη μεγαλύτερη μάχη στην ιστορία των πολέμων.

Νικητής ήταν ο σοσιαλισμός

Με βάση τα παραπάνω γεγονότα, η αφήγηση έκλεισε με το ερώτημα «γιατί νίκησε η Σοβιετική Ενωση»: «Οι μαχητές του Στάλινγκραντ, όπως και σε όλη τη Σοβιετική Ενωση, έδωσαν τη μάχη για τη δική τους, τη σοσιαλιστική πατρίδα. Οχι για τα κέρδη των καπιταλιστών τους, όχι για να ξαναγυρίσουν κάτω από το ζυγό των δικών τους καπιταλιστών, αλλά για τη νέα κοινωνία που οικοδομούσαν οι ίδιοι, την κοινωνία που ήταν απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση, χωρίς ανεργία και φτώχεια. Αυτό έκανε ήρωες και χάρισε αφοβία στους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους, εργάτες και αγρότες. Χωρίς την εξουσία στα χέρια της εργατικής τάξης, χωρίς τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και ο κεντρικός σχεδιασμός στην οικονομία, οι μαχητές του Στάλινγκραντ δε θα ‘χαν νικήσει. Χωρίς τον πρωταγωνιστικό ρόλο των μαζών, χωρίς την πρωτοπόρα εργατική τάξη, η έκβαση του πολέμου δε θα ‘ταν η ίδια. Χωρίς το ηρωικό Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ενωσης που έγινε ο καθοδηγητής, ο εμπνευστής και ο αιμοδότης του αγώνα, δεν θα υπήρχε η εποποιία του Στάλινγκραντ. Αν η Σοβιετική Ενωση δεν είχε διανύσει πριν από τον πόλεμο, στη διάρκειά του και σε ελάχιστο χρόνο μια τεράστια απόσταση στο δρόμο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, θα ήταν αδύνατη η σωτηρία της.

Στη μάχη του Στάλινγκραντ, που αποτέλεσε τη ριζική στροφή προς τη νίκη, νικητής ήταν ο σοσιαλισμός και όχι η παγωνιά του ρωσικού χειμώνα, όπως προβάλλεται σκόπιμα από διάφορες πλευρές».

Ο Ιλία Ερεμπουργκ έγραψε: «Ο Οκτώβρης του 1917 ελέγχθηκε τον Οκτώβρη του 1942. Μια λέξη επαναλαμβάνουν οι άνθρωποι στα 5 πέρατα του κόσμου: Στάλινγκραντ. (…). Ετσι η Οκτωβριανή Επανάσταση έσωσε δύο φορές τη Ρωσία. Αν δεν υπήρχε η επανάσταση, δε θα υπήρχαν οι υπερασπιστές του Στάλινγκραντ, δε θα υπήρχαν εργάτες ικανοί να εγκαταστήσουν μέσα σε μια βδομάδα εργοστάσιο στην ερημιά, δε θα υπήρχαν οι Ουζμπέκοι που πολεμούν με αυτοθυσία κοντά στο Ρζεφ, δε θα υπήρχε ο Κόκκινος Στρατός που έχει καταπλήξει τον κόσμο. (…)».

Πηγή: ¨Ριζοσπάστης

 

2 απαντήσεις στο “Μάχη του Στάλιγκραντ. Σύμβολο του παλλαϊκού αντιφασιστικού αγώνα”

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Current ye@r *