Έφυγε σήμερα από τη ζωή, σε ηλικία 99 ετών, μια εμβληματική μορφή του κομμουνιστικού κινήματος, ένας λογοτέχνης με διεθνή αναγνώριση. Ο Αλέξης Πάρνης (το πραγματικό του όνομα ήταν Σωτήρης Λεωνιδάκης).
Είχε γεννηθεί στον Πειραιά στις 24 Μάη του 1924. Πριν οργανωθεί στην εαμική Aντίσταση, μαζί με τον πατέρα του, έκρυψαν και έσωσαν μια οικογένεια Εβραίων. Πράξη για την οποία τιμήθηκαν μεταγενέστερα από το Ίδρυμα Γιαν Βάνσεν, με τον τίτλο «Δίκαιος των Eθνών».
Σε ηλικία 20 ετών ο Aλέξης Πάρνης παίρνει μέρος ως καπετάνιος εφεδρικού ελασίτικου λόχου στην τελευταία μάχη εναντίον των Γερμανών στο Περιστέρι (Γέφυρα Kολοκυνθούς, 12/9/1944).
Στα Δεκεμβριανά τραυματίζεται σοβαρά, πολεμώντας την αγγλική επέμβαση.
Την περίοδο 1945-1948 βρίσκεται πολιτικός πρόσφυγας στο Ρουμπίκ και στο Μπούλγκες. Στη συνέχεια υπηρετεί στον Δημοκρατικό Στρατό ως πολεμικός ανταποκριτής. Από το 1949 έως το 1962 ζει στην ΕΣΣΔ. Φοιτά στο Λογοτεχνικό Ινστιτούτο Μαξίμ Γκόρκι της Μόσχας. Το 1954 δημοσιεύει στο λογοτεχνικό περιοδικό «Νόβι Μιρ» το μεγάλο επικό ποίημά του «Μπελογιάννης», για το οποίο τον επόμενο χρόνο τιμάται με το Α’ Βραβείο Ποίησης στο Φεστιβάλ Βαρσοβίας. Η κριτική επιτροπή που τον βραβεύει αποτελείται από τους Πάμπλο Νερούδα (πρόεδρος), Ναζίμ Χικμέτ, Νικόλα Γκιλιέν, Ουόρις Ίβενς κ.ά.
Το όνομά του περνά στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Το 1960 ανεβαίνει στο «Μάλι Τεάτρ» της Μόσχας το θεατρικό έργο του «Το νησί της Αφροδίτης», το οποίο για δύο χρόνια παίζεται σε 175 θέατρα της ΕΣΣΔ και των υπόλοιπων Λαϊκών Δημοκρατιών.
Ο Αλέξης Πάρνης μετά την ήττα του ΔΣΕ βρίσκεται σαν πολιτικός πρόσφυγας στην ΕΣΣΔ από το 1949 μέχρι το 1962. Οι σχέσεις του με τον πολιτικό και πνευματικό χώρο της ΕΣΣΔ ήταν άριστες μέχρι την κακόφημη 6η Πλατιά Ολομέλεια του ΚΚΕ ’56 που απετέλεσε την κορύφωση του ρεβιζιονιστικού πραξικοπήματος στο ΚΚΕ.
Ο λόγος της ρήξης του με την ηγεσία του ΚΚΣΕ ήταν ότι παρ’ όλες τις απειλές και τις πιέσεις στάθηκε ακλόνητα δίπλα στο πλευρό του Ν. Ζαχαριάδη και δεν αποδέχθηκε ποτέ σαν γραμματέα του ΚΚΕ τον Κώστα Κολλιγιάννη.
Αυτή την στάση του την πλήρωσε ακριβά, και πέρα απ’ την διαγραφή του απ’ το ΚΚΕ δεν γνωρίζουμε την στάση που θα αντιμετώπιζε από του Σοβιετικούς αν δεν ήταν ένας πολύ γνωστός συγγραφέας. (Υπάρχει κείμενο γνωστών στελεχών του ΚΚΕ, που βρισκόμενοι πολιτικοί πρόσφυγες στην Τασκένδη και ακολούθησαν την νέα ηγεσία, ζητούσαν σχεδόν απροκάλυπτα την δίωξη του, απ΄ το ΚΚΣΕ).
Τις διώξεις που υπέστησαν τα μέλη του ΚΚΕ που βρισκόταν πολιτικοί πρόσφυγες στην ΕΣΣΔ και παρέμεινα πιστοί στον Ν. Ζαχαριάδη τα περιγράφει πολύ χαρακτηριστικά ο Α. Πάρνης στο ιστορικό μυθιστόρημα του «Η Οδύσσεια των διδύμων». Επίσης για όσους/ες ενδιαφέρονται για την ιστορία του ΚΚΕ θα τους πρότειναν να διαβάσουν τον πρόλογο που υπάρχει στο βιβλίο του Α. Πάρνη «Γεια χαρά Νίκος. Η αλληλογραφία μου με τον Νίκο Ζαχαριάδη».
Εδώ θα παραθέσουμε ένα απόσπασμα από δημοσίευμα της εφημερίδας “Δρόμος της Αριστεράς” που υπογράφει ο Στέλιος Ελληνιάδης¨:
Αλέξης Πάρνης: Από τα πυρά των εχθρών στα πυρά των φίλων
Η διαγραφή
«Εμένα με διέγραψε ο [Μάρκος] Βαφειάδης∙ τον βάλανε οι Ρώσοι. Πρόσεξε, μου λέει, μ’ αυτά που κάνεις με τον Ζαχαριάδη, θα σε στείλουμε εκεί που ξέρεις. Νέο παιδί, εγώ, του λέω, δεν ντρέπεσαι; 60 χρονώ άνθρωπος να λες σε ένα παιδί ότι θα το στείλεις στο γκουλάγκ; Και λάθος να κάνω, επιτρέπεται να λες τέτοια πράγματα; Το 1956, που ήμουνα στην Κομματική Οργάνωση της Μόσχας, με διαγράψανε για πρώτη φορά. Το ’57 με διαγράψανε για τρίτη φορά. Ήρθε, λοιπόν, να προεδρεύσει στη διαγραφή μου. Και σε ένα χρόνο [οι Σοβιετικοί] τον πετάξανε.»
Αλλά αυτή δεν ήταν η μοναδική φορά που ο Πάρνης απειλήθηκε ευθέως. Ίσως να ήταν ακόμα πιο επικίνδυνη η περίπτωση όταν επτά μέλη του ΚΚΕ, όλοι γνωστοί του, διανοούμενοι καλλιτέχνες, με μερικούς από τους οποίους είχε συντροφικές σχέσεις μέχρι τη διαγραφή του, συνέταξαν και έστειλαν στους «αρμόδιους», άτομα και φορείς, μια καταγγελία εναντίον του με κατηγορίες βάσει των οποίων θα μπορούσε να είχε φυλακιστεί ή εξοριστεί στη Σιβηρία για το υπόλοιπο της ζωής του. Αφορμή ήταν η δημοσίευση στην έγκυρη «Λιτερατούρναγια Γκαζέτα» επιστολής του με τίτλο «Φιλοσοφία της λιποταξίας» που απευθυνόταν στον Πολωνό συγγραφέα Μπράουν.
Η καταγγελία
«Υπάρχουν όλα∙ πώς με καταδώσανε, πώς με είχανε για το γκουλάγκ, πώς επεμβήκανε οι τρεις μεγάλοι συγγραφείς, που εγώ τους είχα σαν άγιους, ο Πολεβόι, ο Σίμονοφ και ο Τβαρντόβσκι, και με σώσανε», έλεγε ο Πάρνης στη μικρή μας παρέα, δείχνοντας, καθισμένος στο «αμπρί» του, το κείμενο των «επτά».
Κι εμείς αναρωτιόμασταν, πόσο μεγάλη απειλή μπορούσε να είναι ο Πάρνης για το καθεστώς και για τη νέα ηγεσία που οι σοβιετικές αρχές είχαν επιβάλλει στο ΚΚΕ;
Γιατί ένα ποιητής να συγκεντρώσει πάνω του τόσο μένος ικανό να τον στείλει στον αγύριστο; Και οι συντάκτες αυτής της καταγγελίας, της αυστηρά προσωπικής, δεν γνώριζαν τις συνέπειες που αυτή θα προκαλούσε στην κανονική ροή των πραγμάτων; Ότι πολλοί άνθρωποι σύγχρονοί τους εκτελέστηκαν και πολύ περισσότεροι άλλοι σάπισαν στα στρατόπεδα της Σιβηρίας με πολύ μικρότερες κατηγορίες, ακόμα και με απλές υποψίες;
Γράφουν, μεταξύ άλλων, οι διαμαρτυρόμενοι-καταγγέλλοντες:
«Δε θα εξετάσουμε λεπτομερειακά με ποιους τρόπους ο Πάρνης κατακτούσε τις επιτυχίες του την περίοδο που λυσσομανούσε το καθεστώς Ζαχαριάδη (πρώην γραμματέας της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε., που ήταν όπως ξέρουμε τώρα πια προβοκάτορας και τυχοδιώκτης).»
«Οι Έλληνες κομμουνιστές στο φως των αποφάσεων του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, συσπειρώθηκαν για να διορθώσουν τα λάθη της προηγούμενης κομματικής ηγεσίας για την αποκατάσταση των Λενινιστικών αρχών.»
«Στα τέλη του 1956, ο Πάρνης διαγράφτηκε απ΄ το Κομμουνιστικό Κόμμα γιατί παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις συνέχισε την αντικομμουνιστική του δράση, (που είναι επίσης και αντισοβιετική!). Η διαγραφή από το κόμμα δεν άλλαξε τη φραξιονιστική αντικομματική συμπεριφορά του Πάρνη…»
«Ο Πάρνης τσαλαπατάει όλες τις βασικές αρχές της κομματικής δεοντολογίας κι έχει το θράσους να δίνει στους άλλους μαθήματα αφοσίωσης στα κομμουνιστικά ιδανικά»,
«Σημειώνουμε ωστόσο ειρρήσθω εν παρόδω, ότι η γλώσσα του είναι φτωχή, δίχως οίστρο και δεν υπάρχει σ’ αυτό ούτε μια πρωτότυπη ενδιαφέρουσα σκέψη… Δεν πρέπει να εμφανίζεται στις σελίδες του Σοβιετικού τύπου γιατί δεν είναι σε θέση ν’ απαντήσει στο ερώτημα «με ποιον είσαι;», στο ερώτημα ποια «υπόθεση» υπηρετεί η τωρινή αντικομματική του διαγωγή… Έχουμε τη γνώμη ότι η «Λιτερατούρναγια Γκαζέτα» έκανε λάθος δημοσιεύοντας το γράμμα του Α. Πάρνη…»
Κι από κάτω, φαρδιές-πλατειές οι υπογραφές ανθρώπων που είχαν αγωνιστικό παρελθόν και δεν στερούνταν ταλέντου, τα ονόματα των οποίων δεν δημοσιεύουμε μέχρι να το κάνει ο ίδιος ο Πάρνης.
Πού να φαντάζονταν κι αυτοί ότι τον Ιούλιο του 2011, το ΚΚΕ θα αποκαθιστούσε πλήρως τον Ζαχαριάδη με το σκεπτικό ότι όλες οι κατηγορίες εναντίον του «αποτελούσαν προπέτασμα καπνού και πρόσχημα για να περάσει στην πλειοψηφία των μελών της ΚΕ και του Κόμματος η δεξιά οπορτουνιστική στροφή»;…
Τελικά, ο Πάρνης δεν διώχτηκε από το σοβιετικό καθεστώς, αλλά τέτοιου είδους επιθέσεις δεν περνούσαν χωρίς συνέπειες. Οι καθυστερήσεις στην έκδοση των βιβλίων του, η ματαίωση του ανεβάσματος και το πρόωρο κατέβασμα από μερικά θέατρα του έργου του (τα αναφέρει με λεπτομέρειες ο συγγραφέας σε επιστολή του στο μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΣΕ και υπουργό Εσωτερικών Αλεξάντρ Σελέπιν, τον Οκτώβρη του 1962), η καχυποψία και παρακολούθησή του από τις μυστικές υπηρεσίες, εξουδετέρωναν την ικανοποίηση και τη δικαίωσή του από πολλούς σπουδαίους σοβιετικούς πολίτες, με ή χωρίς εξουσία, αλλά και από εκατομμύρια θεατές και αναγνώστες στην αχανή σοβιετική επικράτεια και σε όλες σχεδόν τις χώρες του σοσιαλιστικού μπλοκ.
Όμως, παρ’ όλες αυτές τις αντιξοότητες, ο Πάρνης δικαιώθηκε με την τεράστια διάδοση και επιτυχία του θεατρικού του έργου «Το νησί της Αφροδίτης» που ξεπέρασε τις τέσσερις χιλιάδες παραστάσεις, στην τελευταία φάση παραμονής του στη Σοβιετική Ένωση, διαψεύδοντας εμπράκτως τους επικριτές του. Με την αξία του και με τον Ζαχαριάδη στην εξορία.
Ο Κολιγιαννης και η κλίκα του ότι πιο
Ελεεινό και τρισάθλιο πολιτικό υποκείμενο
που γέννησε το υποχείριο του χροτσωφκου
ΚΚΣΕ