Γράφει ο Μπαγλαμάς ο Αϊβαλιώτης.
Από το μπουζούκι στον μπαγλαμά – πώς γεννήθηκε ο χαρακτηριστικός ήχος του λαϊκού μας πολιτισμού.
Η καρδιά του ρεμπέτικου
Το ρεμπέτικο τραγούδι δεν είναι μόνο στίχος και μελωδία. Είναι πρωτίστως ήχος. Και ο ήχος αυτός διαμορφώθηκε από συγκεκριμένα όργανα, που κουβαλούν μαζί τους ιστορία, παράδοση και κοινωνικές αναφορές. Το μπουζούκι, ο μπαγλαμάς και η κιθάρα αποτέλεσαν τον βασικό κορμό της ρεμπέτικης ορχήστρας, ενώ δίπλα τους συναντάμε όργανα όπως το σαντούρι, το βιολί και το ακορντεόν.
Το μπουζούκι – ο βασιλιάς του ρεμπέτικου
Το μπουζούκι είναι ίσως το πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό μουσικό όργανο. Με τις τρεις (αργότερα και τέσσερις) διπλές χορδές του, έγινε το σήμα-κατατεθέν του ρεμπέτικου ήχου.
Στους τεκέδες του Πειραιά, στα καφενεία και στα υπόγεια, ο ήχος του μπουζουκιού ήταν το κάλεσμα για διασκέδαση, εξομολόγηση και αντίσταση.
Ο μπαγλαμάς – το μικρό αλλά δυνατό
Μικρό σε μέγεθος αλλά τεράστιο σε σημασία, ο μπαγλαμάς συνόδευε το μπουζούκι δίνοντας ρυθμό και χρώμα. Επειδή χωρούσε εύκολα κάτω από το παλτό, ήταν το «φορητό όργανο» των ρεμπετών, που μπορούσαν να τον έχουν μαζί τους παντού – ακόμα και στη φυλακή.
Στους στίχους πολλών τραγουδιών γίνεται αναφορά στον μπαγλαμά, αποτυπώνοντας την αγάπη των ρεμπετών για το όργανο που συμβόλιζε το πνεύμα της παρέας.
Η κιθάρα – η ρυθμική στήριξη
Η κιθάρα έδινε στο ρεμπέτικο τη ρυθμική βάση. Με σταθερές πενιές, συχνά σε λαϊκές παραλλαγές του τσιφτετελιού και του ζεϊμπέκικου, πρόσφερε το «χαλί» πάνω στο οποίο ξεδίπλωνε το μπουζούκι τις μελωδίες του.
Η κιθάρα έγινε απαραίτητη στις κομπανίες, ενώ πολλοί ρεμπέτες υπήρξαν και εξαίρετοι κιθαρίστες.
Άλλα όργανα – οι γέφυρες με τη Σμύρνη
Στα πρώτα χρόνια, επηρεασμένα από τη μικρασιατική μουσική, στο ρεμπέτικο συναντούμε βιολί, σαντούρι και ούτι. Αργότερα, προστέθηκαν το ακορντεόν και το μαντολίνο, δείχνοντας πώς το ρεμπέτικο αφομοίωνε επιρροές και εξελισσόταν.
Ο ήχος μιας εποχής
Τα όργανα του ρεμπέτικου δεν είναι απλά μουσικά εργαλεία· είναι ηχητικά σύμβολα μιας ολόκληρης εποχής. Η βαθιά, μερακλίδικη φωνή του μπουζουκιού, το «κελάηδισμα» του μπαγλαμά και η σταθερότητα της κιθάρας συνθέτουν το soundtrack μιας κοινωνικής πραγματικότητας που σημάδεψε την Ελλάδα του 20ού αιώνα.
✍️ Μπαγλαμάς ο Αϊβαλιώτης. Παλιομοδίτης χρονογράφος, μερακλής του ρεμπέτικου και συλλέκτης ιστοριών από τα υπόγεια της πόλης και τα σοκάκια του λιμανιού. Γράφει όπως καπνίζει: χωρίς φίλτρο. Ανακατεύει το νταλγκά με το χιούμορ, την ιστορία με το κουτσομπολιό, το χθες με το σήμερα. Γιατί οι μπαγλαμάδες δεν σωπαίνουν – πάντα έχουν κάτι να πουν.
Αφήστε μια απάντηση