Γράμμος – Βίτσι 1949: Η ήττα των όπλων, η νίκη της Ιστορίας
Η 29η Αυγούστου 1949 έχει μείνει στην Ιστορία ως η μέρα που τυπικά έληξε ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ελλάδα. Η πτώση του υψώματος Κάμενικ στον Γράμμο και η συντεταγμένη υποχώρηση των μαχητών και μαχητριών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) προς την τότε Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας σφράγισαν ένα από τα πιο δραματικά κεφάλαια της νεότερης Ιστορίας μας.
Οι αριθμοί της ανισότητας
➤ Στρατός Δεξιάς (μοναρχοφασίστες): έφτασε το 1949 να αριθμεί 232.500 άνδρες.
➤ Δημοκρατικός Στρατός: στο απόγειο της δύναμής του (1948) διέθετε 25.850 μαχητές.
Αναλογία 9 προς 1. Και η εικόνα γίνεται ακόμα πιο ζοφερή αν προσθέσουμε τα βαριά όπλα, την αεροπορία, τα τεθωρακισμένα. Ο ΔΣΕ δεν διέθετε ούτε αεροπορία ούτε άρματα μάχης. Οι μοναρχοφασίστες είχαν όχι μόνο τα δικά τους, αλλά και όσα τους προμήθευαν οι Άγγλοι και στη συνέχεια οι Αμερικάνοι. Οι βόμβες ναπάλμ, που πρώτη φορά δοκιμάστηκαν στην Ελλάδα, είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό δείγμα της «ξένης βοήθειας».
Ο ΔΣΕ στον γυμνό βράχο
Ο Δημοκρατικός Στρατός δεν είχε προϋπολογισμό κράτους, ούτε στρατιωτική βιομηχανία, ούτε στήριξη από μεγάλες δυνάμεις. Είχε απέναντί του όλο το κράτος και τους συμμάχους του.
Στηρίχθηκε στους ρημαγμένους αγρότες της υπαίθρου.
Έτρωγε ό,τι μπορούσε να βρει, μοιραζόταν τον πενιχρό καρπό της φτωχολογιάς.
Χωρίς φάρμακα, χωρίς εφόδια, χωρίς μισθό. Μόνο με το ηθικό και την πίστη ότι η θυσία δεν πάει χαμένη.
Από στρατιωτική άποψη
Ο ΔΣΕ έκανε ό,τι ήταν δυνατόν και παραπάνω. Έγραψε σελίδες ηρωισμού, συχνά κερδίζοντας μάχες ενάντια σε υπέρτερους αντιπάλους. Μαθημένοι στο βουνό, αποφασισμένοι να σταθούν όρθιοι, έδωσαν «πολλαπλάσιο πόνο» στον εχθρό απ’ ό,τι αναλογούσε στις δυνάμεις τους.
Όμως, ο πόλεμος δεν κρίνεται μόνο από την αποφασιστικότητα και την ανδρεία. Κρίνεται και από την ύλη: τα όπλα, τα πυρομαχικά, τα εφόδια. Και σε αυτό, η ζυγαριά ήταν συντριπτικά άνιση.
Ακόμη κι αν γινόταν θαύμα και νικούσαν τον κυβερνητικό στρατό, οι Αμερικάνοι είχαν έτοιμη την ανοιχτή επέμβαση.
Η ουσία της νίκης
Λένε οι αστοί ιστορικοί ότι «στον Εμφύλιο νίκησαν οι Αμερικανοί». Είναι αλήθεια: ο ΔΣΕ δεν ηττήθηκε από τους Έλληνες στρατιώτες – ηττήθηκε από την απεριόριστη ιμπεριαλιστική στήριξη.
Αλλά υπάρχει κι άλλη αλήθεια:
Οι ήρωες του ΔΣΕ πέτυχαν.
Πέτυχαν να αποδείξουν ότι οι φασίστες και οι συνεργάτες των Γερμανών δεν θα περνούσαν χωρίς Αντίσταση.
Πέτυχαν να τρομοκρατήσουν για χρόνια τους πλούσιους εκμεταλλευτές.
Πέτυχαν να δείξουν ότι ακόμη κι όταν όλα είναι εναντίον τους, οι κομμουνιστές δεν σκύβουν το κεφάλι.
Γιατί αν δεν είχε υπάρξει το έπος του ΔΣΕ, οι εξορίες, οι φυλακές, οι εκτελέσεις και τα βασανιστήρια θα υπήρχαν έτσι κι αλλιώς – αλλά θα έλειπε η Αντίσταση, η έμπνευση, η φλόγα που κρατάει τον λαό όρθιο.
Η παρακαταθήκη
Θα μπορούσε να ήταν αλλιώς; Ίσως, αν υπήρχε ουσιαστική βοήθεια από τα άλλα κομμουνιστικά κράτη. Όμως όταν έκλεισε η στρόφιγγα των εφοδίων από Γιουγκοσλαβία και Αλβανία, το αποτέλεσμα είχε προδιαγραφεί.
Κι όμως, αυτό δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο τη σημασία της πάλης.
Γιατί, όπως σωστά ειπώθηκε:
«Τους πολέμους δεν τους κερδίζουν οι ήρωες, αλλά οι καλά εξοπλισμένοι στρατοί».
Κι όμως, αν δεν υπήρχαν οι ήρωες, αν δεν υπήρχε το παράδειγμα του ΔΣΕ, τότε ο λαός μας θα ’χε μόνο ήττες να θυμάται.
Στις 29 Αυγούστου 1949 δεν τέλειωσε η Ιστορία. Τέλειωσε μια μάχη.
Η παρακαταθήκη του Δημοκρατικού Στρατού ζει σε κάθε εργατικό αγώνα, σε κάθε πορεία, σε κάθε φωνή που σηκώνεται ενάντια στην εκμετάλλευση και την αδικία.
Γιατί ο ΔΣΕ μπορεί να μην νίκησε στο πεδίο, αλλά νίκησε στην Ιστορία.
Αφήστε μια απάντηση