Σαν σήμερα, στις 17 Δεκέμβρη 1941, στο Μπαρμπάστρο της Αραγονίας, το καθεστώς του Φρανθίσκο Φράνκο εκτελεί δια τυφεκισμού τη νεαρή εργάτρια και αγωνίστρια της αντίστασης Josefina Lamua Broto. Ήταν μόλις 23 ετών. Η δολοφονία της δεν ήταν μια «μεμονωμένη πράξη σκληρότητας», αλλά κρίκος σε μια αλυσίδα συστηματικής καταστολής που χαρακτήρισε τα πρώτα χρόνια της φρανκικής δικτατορίας.
Η Ισπανία μετά τον Εμφύλιο: νίκη χωρίς ειρήνη
Ο Ισπανικός Εμφύλιος (1936–1939) έληξε με τη στρατιωτική νίκη των φασιστικών δυνάμεων, όχι όμως με κοινωνική ειρήνη. Η χώρα εισήλθε σε μια μακρά περίοδο τρόμου: έκτακτα στρατοδικεία, μαζικές φυλακίσεις, εκτελέσεις χωρίς ουσιαστική δίκη, καταναγκαστικά έργα, εξορίες. Ο στόχος του καθεστώτος ήταν σαφής: η ολοκληρωτική εξόντωση της πολιτικής και κοινωνικής βάσης της Δημοκρατίας — εργατών, αγροτών, συνδικαλιστών, κομμουνιστών, αναρχικών, σοσιαλιστών, αλλά και κάθε ανθρώπου που είχε τολμήσει να πιστέψει σε μια διαφορετική Ισπανία.
Μπαρμπάστρο: μια μικρή πόλη, μεγάλος φόβος
Το Μπαρμπάστρο, όπως πολλές πόλεις της επαρχιακής Ισπανίας, γνώρισε σκληρή καταστολή. Οι τοπικές φυλακές και τα πρόχειρα στρατοδικεία γέμισαν από ανθρώπους «ένοχους» όχι για πράξεις, αλλά για ιδέες, σχέσεις, καταγωγή. Σε αυτό το πλαίσιο, η Josefina Lamua Broto, εργάτρια και ενεργή στην αντιφασιστική αντίσταση, συλλαμβάνεται από τις φρανκικές αρχές.
Μια ζωή που θεωρήθηκε επικίνδυνη
Η Josefina δεν κρατούσε όπλο την ώρα της σύλληψής της· το «έγκλημά» της ήταν η συμμετοχή της σε δίκτυα αλληλεγγύης και αντίστασης, η ταξική και πολιτική της ταυτότητα, το γεγονός ότι ήταν μια νέα γυναίκα της εργατικής τάξης που δεν υποτάχθηκε. Για το καθεστώς, τέτοιες γυναίκες αποτελούσαν διπλή απειλή: κοινωνική και συμβολική. Αμφισβητούσαν όχι μόνο την εξουσία, αλλά και την πατριαρχική «τάξη» που ο φρανκισμός ήθελε να επιβάλει.
Η «δίκη» της —αν μπορεί να ονομαστεί έτσι— εντάχθηκε στη λογική της εκδικητικής δικαιοσύνης. Η απόφαση ήταν προαποφασισμένη. Στις 17 Δεκεμβρίου 1941, η Josefina οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Εκτελέσεις ως μέσο διακυβέρνησης
Οι εκτελέσεις εκείνων των χρόνων δεν αποσκοπούσαν μόνο στη φυσική εξόντωση των αντιπάλων. Ήταν μηχανισμός τρομοκράτησης. Το μήνυμα προς την κοινωνία ήταν ξεκάθαρο: καμία αντίσταση δεν θα γίνει ανεκτή, καμία μνήμη της Δημοκρατίας δεν θα επιβιώσει χωρίς τιμωρία.
Χιλιάδες νέοι και νέες σαν τη Josefina χάθηκαν έτσι — συχνά χωρίς τάφο, χωρίς όνομα στα επίσημα αρχεία, χωρίς δικαίωση. Η σιωπή επιβλήθηκε δια της βίας.
Αφήστε μια απάντηση