Στο κείμενο πού ακολουθεί χρησιμοποιούνται τα δημοσιεύματα του Ειδικού Πειθαρχικού Συμβουλίου. Οι αποφάσεις και τα σκεπτικά του ΕΠΣ για 92 καθηγητές ή υφηγητές βρίσκονται στο παράρτημα της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως του 1975.
Στην εργασία αυτή δεν χρησιμοποιήθηκαν άλλα στοιχεία από του ΕΠΣ, και αυτό γιατί εκτός από σοβαρές τεχνικές δυσκολίες υπήρχε σοβαρότερος λόγος: η ανάγκη κατοχύρωσης της βασιμότητας αυτών των στοιχείων. Έτσι η χρήση μόνο των δημοσιεύσεων του ΕΠΣ γίνεται αναγκαστική. αν και πάλι το πρόβλημα δεν απλοποιείται. Πρώτον γιατί πολλά στοιχεία πού υπήρχαν δεν κατατέθηκαν στο ΕΠΣ. Έπειτα γιατί δεν παραπέμφθηκαν καθηγητές για τους οποίους είχαν δοθεί στοιχεία αλλά κατά την κρίση του ΕΠΣ δεν θεωρήθηκαν επαρκή ή δεν καλύπτονταν από τα άρθρα της Συντακτικής Πράξης. Τέλος, οι δημοσιεύσεις αυτές είναι περιληπτικές, και σ’ ορισμένες περιπτώσεις δεν καταγράφονται τα στοιχεία που είχαν κατατεθεί και κρίθηκαν, άλλα απλώς απαριθμούνται με αριθμούς 1, 2, 3… όπως βρίσκονταν στο φάκελο της καθεμιάς υπόθεσης. Υπάρχει ακόμη και το γεγονός ότι πολλά στοιχεία δεν αποδείχτηκαν πλήρως ή υπήρξαν αναιρέσεις και ανασκευές καταγγελιών.
Η μεθοδική κατάταξη των στοιχείων που γίνεται, θεωρήθηκε σκόπιμη για τη διευκόλυνση της εξαγωγής συγκεκριμένων συμπερασμάτων, και το βάρος δίνεται στη συνολική ιστορική και πολιτική αξία αυτής της μεθόδευσης και όχι στα επιμέρους ή την κατά πρόσωπα συμπεριφορά, που ναι μεν εκεί υπάρχει η διάσταση του «σκανδάλου», άλλα όχι και η γενική θεώρηση του όλου προβλήματος. Αλλά και με την αναλυτική παράθεση των στοιχείων δίνεται η δυνατότητα στον αναγνώστη μαζί με τη συγκεκριμένη γνώση των στοιχείων να επιχειρήσει και δικές του κρίσεις.
Βοηθητικός είναι και ο ονομαστικός κατάλογος των 92 καθηγητών και υφηγητών, όπου σημειώνουμε την ποινή που αποφάσισε για καθέναν το ΕΙΤΣ (με ένα Υ πλάι στο όνομα σημειώνουμε τον υφηγητή και με Ε τον επικουρικό).
’Άμεση συμμετοχή στις κυβερνήσεις και την πολιτική της δικτατορίας
Οι στρατιωτικοί στην προσπάθεια τους να προσεταιριστούν πρόσωπα που να προσδίδουν κύρος και νομιμότητα στη δικτατορία τους βρήκαν σημαντική ανταπόκριση από τούς καθηγητές των Α.Ε.Ι. Ο τίτλος τους μέτρησε ιδιαίτερα για την υπουργοποίηση ενώ συγχρόνως ο καθένας τοποθετήθηκε σε υπουργείο που να έχει ανάλογο περιεχόμενο με εκείνο της έδρας που κατείχε.
Έτσι ο τεχνοκρατικός μύθος των ειδικών της δικτατορικής πολιτικής προβαλλόταν με τρόπο θαυμαστό. Δεκαεννέα καθηγητές έγιναν Υπουργοί ή Υφυπουργοί κυρίως σε υπουργεία οικονομικού χαρακτήρα. Όμως και σε άλλες θέσεις τοποθετήθηκαν: Γενικοί Γραμματείς Υπουργείων. Γενικοί Διευθυντές, Προϊστάμενοι σέ διάφορες Υπηρεσίες ή άπλοι υπάλληλοι. Επίσης ορισμένοι χρημάτισαν Νομάρχες, Διοικητές ή Υποδιοικητές Τραπεζών, Πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων Αθλητικών Συλλόγων, ΕΙΡΤ, ΕΤΒΑ και ΙΚΑ. Ακόμη, ειδικοί πολιτικοί σύμβουλοι κυρίως του Γ. Παπαδόπουλου ή έλαβαν μέρος σέ Νομοπαρασκευαστικές Συνταγματικές επιτροπές ή στο Συνταγματικό δικαστήριο που προβλεπόταν από το «Σύνταγμα» τού ’68.
Ιδεολογική – προπαγανδιστική συνεργασία
«Ή πνευματική προς τα άνω πορεία του λαού μας, η ηθική κάθαρσις βάοει των αρχών τού ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, είναι σκοπός, είναι επιδίωξις, είναι άγων της ’Εθνικής μας Κυβερνήσεως και τού Πρωθυπουργού μας Γεωργίου Παπαδοπούλου (…) κάθε 21η ’Απριλίου είναι ένας σταθμός, στον συνεχή αγώνα όλων μας, διά την πρόοδον τής Ελλάδος».
Περίπου τα ίδια λόγια, το ίδιο ύφος, οι ίδιες «ιδέες» επαναλαμβάνονται στους πολυάριθμους λόγους που εκφώνησαν οι καθηγητές σέ πανηγυρικές επετείους της 21ης Απριλίου. Πάντως δεν είχε καμία σημασία το ειδικό περιεχόμενο των εξυμνητικών λόγων. Για τη χούντα αξία είχε αυτό καθεαυτό τό γεγονός της εξύμνησης.
Κάθε ευκαιρία αξιοποιήθηκε για να δοξολογηθεί η τυραννία: εθνικές
επέτειοι, (25ης Μαρτίου, 28ης Οκτωβρίου), η «Πολεμική Αρετή των Ελλήνων», τελετές διαβεβαιώσεις πρωτοετών φοιτητών, ορκωμοσίες πτυχιούχων. Δύο τρία ενδεικτικά παραδείγματα:
Ό Ηλ. Οικονόμου στο εναρχτήριο μάθημά τον «ώμολόγησε χάριτας τη Εθνική Κυβερνήσει καί τώ έξοχωτάτω Πρωθυπουργώ διότι τώ έξησφάλισε νόμιμον ηθικώς καί πρακτικώς άναγκαιοτάτην εις πάντα ακαδημαϊκόν διδάσκαλον χειραφέτησιν καί ύπεύθυνον ελευθερίαν».
Σε σεμινάρια, συνεδρίες καθηγητών, συνεδρίες συγκλήτων δεν έχασαν την ευκαιρία να επαινέσουν την Εθνική Κυβέρνηση, τον ίδιο τον Παπαδόπουλο ή τούς Υπουργούς του.
Χαρακτηριστική είναι επίσης η περίπτωση του Δ. Παπαδημητρίου που με επίσημη ανακοίνωση κάλεσε τους φοιτητές τής Βιομηχανικής για να μιλήσει επιδοκιμαστικά για την αποχώρηση της δικτατορικής κυβέρνησης από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Αλλά και έξω από το χώρο των Α.Ε.Ι. δεν παρέλειπαν να ψάλλουν ύμνους. να προπαγανδίζουν και να βοηθούν με κάθε τρόπο σε ιδεολογικό επίπεδο τη δικτατορία. Πήραν μέρος σε προπαγανδιστικές εκστρατείες στις επαρχίες, όπου εκφωνούσαν λόγους υπέρ των «ΝΑΙ» των χουντικών δημοψηφισμάτων (π.χ. I. Κουλής, Λ. Πισιώτης), ή μιλούσαν από την τηλεόραση.
Αλλοι προπαγάνδιζαν το καθεστώς στο εξωτερικό. π.χ. ο Μεϊμάρογλου. στην Αριζόνα της Αμερικής: «Η Επανάστασις έν Έλλάδι έσωσε την χώραν έκ του καθοδηγουμένου υπό των Ρώσων κομμουνισμού και εχάρισε εις την οικονομίαν σταθερότητα και εμπιστοσύνην».
Ακόμη και τα πανεπιστημιακά βιβλία τους και τις σημειώσεις έκαναν μέσα για άσκηση προπαγάνδας, έστω κι αν πρόκειται για εγχειρίδια Οδοντιατρικής.
Φιλοδικτατορικά δημοσιεύματα σε διάφορα έντυπα, εφημερίδες κ.λπ. υπήρξαν άφθονα από μέρους των κκ. καθηγητών. Ο Κ. Φράγκος δημοσίευσε ανάλυση λόγου του Παπαδόπουλου όπου έγραφε και τα εξής: “πέραν παντός σχολαστικισμού, η ρητορική δομή των αρχών ενός προλόγου, η παράγραφος αυτή μαρτυρεί την παρά του ομιλητή ύπαρξιν ενός ασυνήθους ψυχοδυναμισμού τόσον διά του είδους όσον και διά της κατά την χρήσιν ουχνότητος τών λέξεων: δύναμις, ψυχή, πίστις, πιστεύω, φλόγα, δίδω, κόπωσις, προσθέτω, συγκίνησις, πρέπει, συγχωρώ (…), είναι απόστολος, πρωτίστως και κυρίως απόοτολος……”
Πολλοί καθηγητές συνεργάστηκαν με τον Ελεύθερο Κόσμο, και το περιοδικό Θέσεις και Ιδέαι, ιδεολογικό όργανο τής χούντας, σε επιθεωρήσεις και δελτία Επιστημονικών ιδρυμάτων ή και πανηγυρικές εκδόσεις των A.E.Ι.
Ιδεολογική και πολιτική εξυπηρέτηση της χούντας θεωρούνται και όσα εξυμνητικά ειπώθηκαν ή έγιναν για τούς κυβερνητικούς επιτρόπους, τους τοποτηρητές τής δικτατορίας στα Α.Ε.Ι. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικές περιπτώσεις: Η σύγκλητος τής ΑΣΟΕΕ αποφασίζει στις 13.2.71 να απονείμει χρυσό μετάλλιο και στις 29.7.71 αργυρό μετάλλιο στον Κυβερνητικό ‘Επίτροπο. Τον ίδιο η ίδια σύγκλητος αποφασίζει στις 29.11.72 να τον στείλει με έξοδα τής σχολής στη Νέα Ορλεάνη και Χονολουλού σε κάποιο συνέδριο.
Η σύγκλητος της Βιομηχανικής Πειραιώς (23.3.72) πήρε απόφαση να ευχαριστήσει τον κυβερνητικό της Επίτροπο για την προσφορά του.
Ορισμένοι καθηγητές υπήρξαν μέλη φιλοδικτατορικών σωματείων και κινήσεων που είχαν σκοπό τη διάδοση των ιδεών τής δικτατορίας (Κοινωνική Ένωσις ’Επιστημόνων, ΕΠΟΚ), ή μέλη Επιτροπών όπως για την «μελέτη της ιδεολογικής κατευθύνσεως της Ελληνικής Νεότητος και των σοβαρών προβλημάτων άτινα απασχολούσι ταύτην» (Φ. Κ. Μπουμπουλίδης).
Ιδεολογική άλλα και ουσιαστική βοήθεια στη δικτατορία ήταν και η άρνηση για διαμαρτυρία σε πράξεις ή αποφάσεις της. Ο Γ. Άγιουτάντης π.χ. χαρακτήρισε στάση την πρόθεση καθηγητών της Ιατρικής να υποβάλουν παραίτηση για το θέμα των επικουρικών καθηγητών. Αλλά ιδεολογική και πολιτική συνεργασία είναι και οι διάφορες αποδοκιμαστικές ενέργειες που έγιναν για αντιδιδακτορικούς από μέρους των καθηγητών.
Για τον Δ. Καράγιωργα η συνέλευση των καθηγητών της ΑΒΣΠ, η σύγκλητος του ΕΜΠ και της ΑΣΟΕΕ εξέδωσαν αποδοκιμαστικά ψηφίσματα: «Ή Συνέλευσις (…) καταδικάζει ομοφώνως την αντιεπιστημονικήν και αντεθνικήν δράσιν του ειρημένου καθηγητού ο οποίος επιλήσμων γενόμενος της αποστολής του ώς ακαδημαϊκου διδασκάλου εγκατέλειψε τας οδούς της καλλιέργειας τού πνεύματος και της επιστήμης και εκινήθη εις τον σκοτεινόν χώρον τρομοκρατικών και εγκληματικών ένεργειών…».
Η συνεδρία τής Φιλοσοφικής εξάλλου αποφάσισε ομόφωνα απόλυση καθηγητή των ξενόγλωσσων τμημάτων γιατί είχε δημοσιεύσει ανοιχτή επιστολή επαινετική για το φοιτητικό κίνημα.
Υποστήριξη. σε διεθνές επίπεδο. ήταν οι καταθέσεις καθηγητών στο Στρασβούργο για το θέμα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου και βεβαίωναν ότι δεν γίνονται βασανιστήρια κ.λπ. στην Ελλάδα. Γι’ αυτή την υπόθεση βοήθησαν οι Α. Κατσαντώνης. Ν. Αντωνόπουλος. Π. Χρήστου. Κ. Γεωργόπουλος. Γ. Ζωτιάδης, Ν. Καρμίρης και Αθ. Τούτσος. Η συνέλευση τής ΑΒΣΠ εγκρίνει ομόφωνα ψήφισμα υπέρ της αποχώρησης της Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Στις 3.2.71 η Σύγκλητος της ΑΣΟΕΕ αποφασίζει την ανάρτηση των φωτογραφιών «του κ. Πρωθυπουργού και των μελών τής επαναστάσεως. τόσον εις την Αουλά και εις το γραφείον τον Πρυτάνεως, όσον και εις ετέρους χώρους κατά την κρίσιν του κ. ‘Πρύτανεως».
Διευκόλυνση του αστυνομικού έργο
Οι πάρα πολλές ενδείξεις αλλά και η όλη ατμόσφαιρα στα πανεπιστήμια τότε, για όσους υπήρξαν φοιτητές, πείθουν ότι η πληροφοριοδότηση στους καθηγητικούς κύκλους είχε μεγάλη έκταση.
Στο ΕΠΣ κατατέθηκαν πολλά στοιχεία τέτοιου είδους άλλα δεν έγινε δυνατή η πλήρης απόδειξή τους. Αρκετοί καθηγητές βοήθησαν σημαντικά το έργο των ασφαλιτών στα ΑΕΙ.
Ο Σ. Μαυράκης (Οδοντιατρική) έδειχνε μεγάλη οικειότητα στον Κ. Χρηστάκη. αστυνομικό όργανο τον Σπουδαστικού της Γεν. ’Ασφάλειας. Το ΕΠΣ χαραχτηρίζει σχετικά: «…τα ανωτέρω ήσαν πασιφανή. ενίσχυον το κύρος του εν λόγιο αστυνομικού οργάνου και την αποτελεσματικότητα της υπ’ αυτού αστυνομεύσεως τής Σχολής».
Τον ίδιο διευκόλυνε και ο Κ. Κοψιαύτης. καθώς και ο Π. Κατρίτσης που τον δεχόταν στο γραφείο του: «βρε καλώς το θηρίο», και εκείνος: «Νώντα μου θέλω μια χάρη», που σήμαινε δηλαδή «να περάσουν τις εξετάσεις κάτι δικοί μας».
Ό πρύτανης Γ. Σδράκας επίσης δεχόταν συχνά όργανα τον Σπουδαστικού καθώς και τον υπομοίραρχο Μήτσου και τον Παπακωνσταντίνου του Α2.
Ο Ν. Μοσχολιός σε επιστολή του στον Α. Χατζηπέτρο. αρχηγό τής ΚΥΠ. κατάγγειλε το δικηγόρο I. Γκόγκο ως εχθρό του τότε καθεστώτος. Μεταξύ άλλων γράφει: «έξ ίδιας πρωτοβουλίας μετέβην χθες εις Θήβας διά να πληροφορηθώ περί της προσωπικότητος του Γκόγκου (…). Αι πληροφορίαι αύται προέρχονται έκ σοβαρών και υγιώς σκεπτομένων Ανθρώπων και παρακαλώ θερμώς όπως και ‘Υμείς διά της υπηρεσίας σας προέλθητε εις σχετικήν έρευναν». Τα ίδια περίπου γράφει και προς άλλο παράγοντα της δικτατορίας, τον γνωστό στρατιωτικό Νάτσινα.
Ό Β. Αγγελόπουλος (Ιατρική Άθ.) έστειλε γράμμα στον αντισυνταγματάρχη Μ. Ρουφογάλη της ΚΥΠ όπον έγραφε για τον τρόπο επιλογής εκλεκτόρων καθηγητών με το ενδεχόμενο να πληρωθούν οι τότε κενές έδρες της Ιατρικής Σχολής. ‘Ο ίδιος, τελικά, αργότερα εκλέχτηκε καθηγητής αυτής τής Σχολής μετά από έντονες παρεμβάσεις εξωπανεπιστημιακών παραγόντων.
Αλλα και για άλλους καθηγητές αποδείχτηκαν σχέσεις με την ΚΥΠ. Ο Δ. Κουτσογιαννόπουλος (Φιλοσοφική Αθ.). ως προϊστάμενος στη Γενική Διεύθυνση Αποδήμου Ελληνισμού, με έγγραφο είχε καλέσει την ΚΥΠ και τη ΓΔΕΑ σε σύσκεψη με σκοπό την οργάνωση Παγκόσμιου Συνεδρίου Ελλήνων Φοιτητών.
Αστυνομικό μέτρο με σκοπό τη βοήθεια της δικτατορίας στις δύσκολες στιγμές της, όταν οι φοιτητές είχαν κηρύξει γενική αποχή. ήταν και οι παρουσίες. ’Αποδείχτηκε ότι πήραν τότε παρουσίες οι Ν. Καρμίρης. και Α. Γραμματικός. Ο Απ. Άποστολόπουλος στις 30.10.73 δήλωνε στη Σύγκλητο ότι «οι καθηγηταί του Πανεπιστημίου έχουν έναντι των φοιτητών το όπλον των απουσιών. Να γνωστοποιηθεί ότι δεν θα λάβουν οι φοιτηταί υπογραφήν ανεξαρτήτου τον αιτιολογικού της απουσίας των». Ο ίδιος πήρε απουσίες στις παραδόσεις του και τα εργαστήρια. μετά από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.
Προστίθεται και το γεγονός της συμμετοχής καθηγητών στα Συμβούλια Νομιμοφροσύνης που υπήρχαν τότε στα Α.Ε.Ι.. επειδή υπήρξαν περιπτώσεις που η συνταύτιση τέτοιων συμβουλίων και των «Υπηρεσιών Πληροφοριών» της εποχής βρέθηκε απόλυτη. Επίσης και η περίπτωση καθηγητών που ευθύνονται με τις πληροφορίες πού έδιναν στις «οικείες ‘Υπηρεσίες» με σκοπό την απόλυση συναδέλφων τους. Ακόμη και πληροφορίες για φοιτητές.
Εδώ πρέπει να αναφερθεί και η περίπτωση του Ν. Καρμίρη που χαρακτήρισε μια διατριβή ότι ήταν περιεχομένου αντεθνικού. Το ΕΠΣ δέχτηκε ότι ο χαρακτηρισμός αυτός δεν στοιχειοθετεί παράπτωμα επειδή πρόκειται για επιστημονική κρίση. Όμως, στις συγκεκριμένες πολιτικές συνθήκες της εποχής εκείνης, το επίθετο «αντεθνικός» πολύ μάκραινε από τα όρια της επιστήμης, έπαιρνε πολύ νερό και μπορούσε να έχει αποτελέσματα πολιτικού πλέον χαρακτήρα.
To αποκορύφωμα όμως που ξεπερνά τα όρια του απλού χαφιεδισμού είναι η περίπτωση του επικουρικού τη; Παντείου Ηλ. Δημητρά και μετά «υφυπουργού» Κοινωνικής Προνοίας πού στις 23.10.67 παγίδεψε στο γραφείο του στο ΕΚΚΗ τον επιστημονικό του συνεργάτη Γεράσιμο Νοταρά με αποτέλεσμα να τον συλλάβει ο γι’ αυτόν το σκοπό καραδοκών αστυνόμος της Γεν. ‘Ασφάλειας Σπανός. Ό Νοταράς πέρασε από δίκη για αντιδικτατορική δράση και καταδικάστηκε σέ 8χρονη κάθειρξη.
Αφήστε μια απάντηση