Μεγάλα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ αναπαράγουν τις τελευταίες μέρες τη δήλωση ότι «με απόλυτη σιγουριά» εξωγήινοι έχουν επισκεφθεί τη Γη και βρίσκονται εδώ «εδώ και πολύ καιρό», επικαλούμενα την πανεπιστημιακή ιδιότητα του ομιλούντος.
Η είδηση παρουσιάζεται ως σοβαρή, σχεδόν αποκαλυπτική, με μοναδικό επιχείρημα την αυθεντία του τίτλου.
Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι εξαρχής: το ζήτημα δεν είναι αν υπάρχουν ή όχι εξωγήινοι.
Το ζήτημα είναι πώς ο ανορθολογισμός εμφανίζεται ως επιστημονική γνώση και γιατί τα ΜΜΕ σπεύδουν να τον προβάλλουν.
Αυθεντία αντί απόδειξης
Η συνταγή είναι απλή: «καθηγητής μεγάλου πανεπιστημίου» στη θέση της τεκμηρίωσης.
Καμία επιστημονική δημοσίευση, κανένα ελέγξιμο δεδομένο, καμία διαδικασία αξιολόγησης. Μόνο δηλώσεις «απόλυτης σιγουριάς» σε συνεντεύξεις.
Η επιστήμη, όμως, δεν λειτουργεί έτσι. Δεν βασίζεται σε προσωπικές πεποιθήσεις, αλλά σε αποδείξεις, αμφισβήτηση και έλεγχο. Όταν αυτά απουσιάζουν, δεν μιλάμε για επιστήμη, αλλά για μιντιακό θέαμα με ακαδημαϊκό περιτύλιγμα.
ΜΜΕ και αποπροσανατολισμός
Τέτοιες «ειδήσεις» δεν είναι τυχαίες. Είναι ιδανικές για το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα.
Όταν ο κόσμος βομβαρδίζεται, όταν κοινωνίες διαλύονται, όταν η εκμετάλλευση βαθαίνει, η συζήτηση μεταφέρεται αλλού: στο φαντασιακό. Ο αποπροσανατολισμός δεν είναι παρενέργεια· είναι στόχος.
Πανεπιστήμια και ιδεολογία
Το γεγονός ότι τέτοιες δηλώσεις προέρχονται από πανεπιστημιακούς δεν αποτελεί εγγύηση σοβαρότητας. Τα σύγχρονα πανεπιστήμια δεν είναι ουδέτεροι χώροι γνώσης. Είναι ενταγμένα σε κρατικές, στρατιωτικές και εταιρικές δομές.
Ένας επιστήμονας μπορεί να είναι επαρκής στο αντικείμενό του και ταυτόχρονα να υιοθετεί ανορθολογικές ή μεταφυσικές αντιλήψεις εκτός αυτού. Το πρόβλημα δεν είναι ατομικό. Είναι δομικό.
Η κρίση της επιστήμης
Όταν η επιστήμη αποκόπτεται από την κοινωνική ευθύνη, μετατρέπεται είτε σε τεχνοκρατική εξουσία είτε σε μιντιακό θέαμα. Και στις δύο περιπτώσεις παύει να λειτουργεί απελευθερωτικά.
Η σύγχυση δεν είναι ουδέτερη. Είναι πολιτικά χρήσιμη.
Συμπέρασμα
Οι εξωγήινοι μπορεί να αποτελούν εύπεπτο αφήγημα.
Η πραγματικότητα όμως είναι εδώ: πόλεμοι, φτώχεια, εκμετάλλευση, καταστολή.
Όταν τα ΜΜΕ μας καλούν να κοιτάξουμε στον ουρανό, μας ζητούν να μην κοιτάξουμε γύρω μας.
Και αυτό δεν είναι αθώο.
Η επιστήμη δεν χρειάζεται μυστικισμό.
Χρειάζεται κριτική σκέψη και κοινωνική ευθύνη.
Αφήστε μια απάντηση