Σαν σήμερα υπήρξε η απόφαση στη Δίκη της Νυρεμβέργης, Εκεί τιμωρήθηκαν παραδειγματικά οι δοσίλογοι. Στην Ελλάδα, όχι απλώς αθωώθηκαν αλλά στελέχωσαν κύριες δομές του αστικού κράτους.

Του Γ. Γ.

Σαν σήμερα, 9 Οκτώβρη 1945, η ιστορία σημείωσε μια κομβική στιγμή με την έκδοση της απόφασης στη Δίκη της Νυρεμβέργης. Από τους 22 ναζιστές ηγέτες που δικάστηκαν, οι 12 καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ άλλοι αντιμετώπισαν ισόβια ή πολυετή κάθειρξη για εγκλήματα πολέμου και εναντίον της ανθρωπότητας. Ήταν μια παραδειγματική τιμωρία που έθεσε πρότυπα δικαιοσύνης σε παγκόσμιο επίπεδο, δείχνοντας ότι οι συνεργάτες των κατακτητών δεν θα ξέφευγαν ατιμώρητοι.

Όμως, στην Ελλάδα, η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική. Οι δίκες των δοσιλόγων, που έγιναν λίγο αργότερα, εξελίχθηκαν σε φάρσες που εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα των νικητών και όχι τη δικαιοσύνη. Οι βασανιστές και δολοφόνοι, συνεργάτες των Γερμανών, είτε αθωώθηκαν εντελώς είτε καταδικάστηκαν με ελαφριές ποινές, προφανώς για να «τηρηθούν τα προσχήματα» απέναντι στους ξένους συμμάχους.

Η υποκρισία έφτασε στο αποκορύφωμά της με περιπτώσεις όπως του Νίκου Μπουραντά, αρχηγού του αιματοβαμμένου Μηχανοκίνητου της Αστυνομίας. Στην απολογία του, ο Μπουραντάς τόλμησε να πει το κυνικό «Εγώ τρώγω ένα ξεροκόμματο βουτηγμένο στο αίμα! Αλλά ρέει στις φλέβες μου άφθονο ελληνικό αίμα», ένα επιχείρημα που το δικαστήριο δέχτηκε ως «ακλόνητο» για να τον αθωώσει!

Αυτές οι δίκες-παρωδία αποκάλυψαν τη διπλή ηθική της μεταπολεμικής περιόδου. Ενώ η Νυρεμβέργη έστελνε μήνυμα εξιλέωσης, στην Ελλάδα οι δήμιοι των λαϊκών μαζών αφέθηκαν ελεύθεροι, με την ευλογία ενός συστήματος που προτιμούσε την ταξική συμμαχία -πολλοί απ’ αυτούς στελέχωσαν κύριες δομές του αστικού κράτους- από την εθνική αξιοπρέπεια.

Επειδή, δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιστορία γι’ αυτό θα προτείνουμε στους αναγνώστες μας να διαβάσουν ολόκληρο το βιβλίο του Τάσου Κωστόπουλου “Η αυτολογοκριμένη μνήμη” για να διαπιστώσουν, εκτός των άλλων, την μεθόδευση που ακολουθήθηκε για την μαζική επανένταξη στον «εθνικό κορμό» των δοσίλογων. 

Πολύ καλό και με μοναδικά ιστορικά ντοκουμέντα είναι και το βιβλίο του Δημήτρη Κουσουρή: «Δίκες των Δοσιλόγων, 1944-1949. Δικαιοσύνη, Συνέχεια του Κράτους και Εθνική Μνήμη»

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει το κείμενο “Το Ευγνώμον κράτος στους Ταγματασφαλίτες: Επάνοδος στο στράτευμα, προαγωγές μέχρι τον βαθμό του ταξίαρχου και ανάδειξη σε βουλευτές και υπουργούς“.