Χθες το πρωί, 26 Νοέμβρη 2025, στην Αρχαία Ολυμπία, κάτω από μουντό ουρανό και μέσα σε κλειστό χώρο λόγω βροχής, η Πρωθιέρεια (η ηθοποιός Στεφανία Μπελμοντό) σήκωσε τον παραβολικό καθρέφτη, άναψε την δάδα και απάγγειλε με θεατρική κατάνυξη τους στίχους που όλοι ξέρουμε απέξω, αλλά σπάνια ακούμε να λέγονται με το όνομά τους:
«Να ηχήσει όλος ο αιθέρας, η γη, η θάλασσα
και οι πνοές των ανέμων.
Όρη και τέμπη σιγήστε.
Ηχείτε και φωνές πουλιών παύσατε·
διότι μέλλει να μας οδηγήσει
ο Φοίβος ο φωσφόρος βασιλεύς.
Απόλλωνα θεέ του Ήλιου και της ιδέας του Φωτός,
στείλε τις ακτίνες σου και άναψε την ιερή δάδα
εις την φιλόξενον πόλιν…
Και συ ω Ζευ πάτερ, δώρησε την ειρήνην
εις όλους τους λαούς της γης
και στεφάνωσε τους νικητάς του Ιερού Αγώνος».
Ναι, αυτοί είναι οι στίχοι του Κωστή Παλαμά, γραμμένοι το 1936 κατόπιν γερμανικής παραγγελίας για τους ναζιστικούς Αγώνες του Βερολίνου. Ο εθνικός μας ποιητής, ο ίδιος που έγραψε τον Ολυμπιακό Ύμνο («Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο…») το 1896, δέχτηκε να συνθέσει μια επίκληση στον Φοίβο Απόλλωνα και τον Δία Πατέρα, για να ντύσει με αρχαιοελληνικό μανδύα την προπαγάνδα του Τρίτου Ράιχ.
Η τελετή που είδαμε χθες – λευκοί χιτώνες, ιέρειες, χορογραφίες, δάφνινα στεφάνια – δεν είναι «αρχαία ελληνική παράδοση». Είναι προϊόν ναζιστικής αισθητικής του 1936. Πριν το Βερολίνο, η φλόγα απλώς άναβε στο στάδιο με μια λαμπάδα.
Η λαμπαδηδρομία, η Πρωθιέρεια, ο «ιερός χώρος» της Ολυμπίας, όλα είναι εφεύρεση του Καρλ Ντιμ και του υπουργείου Προπαγάνδας του Γκέμπελς. Μετά τον πόλεμο, αντί να πεταχτεί στα σκουπίδια της Ιστορίας, υιοθετήθηκε από τη ΔΟΕ σαν να ήταν αιώνια παράδοση.
Και η Ελλάδα; Η Ελλάδα που το Σύνταγμά της αρχίζει «Εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος», η Ελλάδα που μέχρι πρόσφατα πολεμούσε λυσσαλέα την αποτέφρωση των νεκρών (και την επέτρεψε μόνο το 2019, υπό την πίεση της διεθνούς και ελληνικής πραγματικότητας και ενώ η Εκκλησία ακόμα την καταγγέλλει), οργανώνει κάθε φορά μια καθαρά παγανιστική τελετή: επικλήσεις σε θεούς του Δωδεκαθέου, ιερουργία από «ιέρεια», λατρεία του ηλιακού φωτός.
Και η ηγεσία της επικρατούσας θρησκείας σιωπά. Οι δεσποτάδες που βγάζουν φωτιά όταν κάποιος κάνει γιόγκα ή γιορτάζει τους δωδεκάθεους, εδώ κοιτάνε αλλού. Γιατί; Διότι η Ολυμπιακή Φλόγα είναι «εθνικό κεφάλαιο», είναι «τουριστικό προϊόν», είναι «διεθνής υποχρέωση».
Απόλυτη σιωπή. Ούτε ο Νατσιός, ούτε η «Νίκη», ούτε οι «Σπαρτιάτες», ούτε οι παλαιοημερολογίτες.
Και εδώ έρχεται η μεγάλη αντίφαση που δεν πρέπει να ξεχνάμε:
Ο ίδιος Κωστής Παλαμάς που έγραψε την παγανιστική επίκληση για λογαριασμό των ναζί, υμνήθηκε από την επίσημη Αριστερά σαν επαναστάτης ποιητής.
Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου υμνήθηκε από πολλούς αριστερούς διανοούμενους και στελέχη του ΚΚΕ την εποχή της Κατοχής και του Εμφυλίου (ανάμεσα τους και από τον Νίκο Ζαχαριάδη). Η επίσημη θέση του ΚΚΕ για τον Παλαμά ήταν πάντα θετική: τον θεωρούσε «προοδευτικό δημοτικιστή» και «αντιμοναρχικό».
Και ο Δημήτρης Κουφοντίνας, στην απολογία του το 2003, αντί για επιλογικές φράσεις, επέλεξε να απαγγείλει στίχους του Παλαμά από το ποίημα «Ο πατέρας στον γιο»:
«Μη παρατήσεις το περιβόλι
που σου κληροδοτώ, γιε μου·
κι αν δεις το χαλασμό και τη φωτιά
να σε ζώνουνε, μη φοβηθείς·
κτίσε κάστρα γερά,
κι αν χρειαστεί μέσα σ’ αυτά ταμπουρωθείς».
Υ.Γ: Είναι μια αντίφαση που δεν πρέπει να μας διαφεύγει: Ο ποιητής που έντυσε με δάφνες το ναζιστικό θέαμα του ’36, έγινε σημαία και της εθνικοφροσύνης και και παράλληλα αντιμετωπίστηκε θετικά από την Αριστερά.
Αφήστε μια απάντηση