Από την “Καρφίτσα” στους “αγανακτισμένους” της Ρόδου: Η μακρά σκιά του δεξιού παρακράτους στην Ελλάδα

Όταν ο Σύλλογος Υπαλλήλων του Δήμου Ρόδου αναγκάζεται να ακυρώσει δημόσια κινητοποίηση απέναντι στην παρουσία ισραηλινών τουριστικών πλοίων, όχι γιατί άλλαξαν οι συνθήκες ή γιατί δεν πιστεύουν πια στο αίτημά τους, αλλά επειδή «ελήφθησαν υπόψη οι άμεσες απειλές για βία από διαφωνούντες συμπολίτες», τότε δεν πρόκειται απλώς για ένα περιστατικό πίεσης. Πρόκειται για κάτι πολύ βαθύτερο — για τη σκιά ενός παλιού φαντάσματος που επανέρχεται: του δεξιού παρακράτους.

Στην Ελλάδα, η ιστορία της “ανεπίσημης” βίας δεν είναι ούτε καινούργια ούτε τυχαία. Από τη δεκαετία του ’50 και μετά, η παρουσία παρακρατικών μηχανισμών με δεσμούς στον κρατικό μηχανισμό ήταν σχεδόν θεσμική.

Η οργάνωση “Χ” του Γρίβα, βαμμένη στα εθνικόφρονα χρώματα, έδωσε το στίγμα του τι σημαίνει “νόμιμη αντικομμουνιστική δράση”: τραμπουκισμοί, εκφοβισμοί, επιθέσεις σε σπίτια αγωνιστών, συνεργασία με τα Τάγματα Ασφαλείας. Το κράτος έκανε τα στραβά μάτια – όταν δεν έκανε και ανοιχτά χειραψίες.

Η “Καρφίτσα” της Θεσσαλονίκης ήταν ακόμη πιο εμβληματική: ομάδες νεαρών ακροδεξιών που “καρφίτσωναν” τους αντιφρονούντες στα πεζοδρόμια με σιδερογροθιές και στιλέτα. Μόνο που αυτοί οι “αγανακτισμένοι πατριώτες” συχνά στεγάζονταν σε στρατιωτικά γραφεία, χρηματοδοτούνταν από “ιδρύματα” και λειτουργούσαν με πλήρη ανοχή των αρχών.

Η ΕΚΟΦ, η οργάνωση της ΕΡΕ στα πανεπιστήμια, ανέλαβε τη βρώμικη δουλειά στα αμφιθέατρα και στους δρόμους. Ήταν οι ίδιοι που καταλάμβαναν σχολές, χτυπούσαν φοιτητές, εκφόβιζαν καθηγητές — όλα στο όνομα της “τάξης”. Δεν ήταν περιθώριο. Ήταν κομμάτι του επίσημου πολιτικού σχεδιασμού.

Το παρακράτος στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ περιθωριακό φαινόμενο. Ήταν πάντα οργανωμένο, προστατευμένο και κατά περίσταση αξιοποιούμενο.

Σήμερα, όταν μια ομάδα εργαζομένων ακυρώνει δημόσια κινητοποίηση εξαιτίας απειλών —κι αυτό παρουσιάζεται σχεδόν σαν φυσιολογική επιλογή “προστασίας”— σημαίνει πως οι μέθοδοι του παρακράτους έχουν απλώς εκσυγχρονιστεί. Από τη σιδερογροθιά, περάσαμε στο keyboard. Από το σκοτάδι της γειτονιάς, στο inbox. Η βία δεν φοράει πάντα μαύρη μπλούζα· μερικές φορές φοράει τη στολή του “αγανακτισμένου πατριώτη”.

Η Δημοκρατία δεν κινδυνεύει μόνο από τα άρματα. Κινδυνεύει όταν οι άνθρωποι παύουν να μιλούν επειδή φοβούνται. Και κινδυνεύει περισσότερο όταν αυτός ο φόβος δεν γεννιέται από το χάος, αλλά από τη στοχευμένη δράση ανθρώπων που ξέρουν τι κάνουν —και από εκείνους που τους καλύπτουν.