10 Νοέμβρη 1924: Η ματωμένη εξέγερση των καπνεργατών της Καβάλας – Μια σελίδα ταξικού αγώνα

Σαν σήμερα, πριν ακριβώς 101 χρόνια, στις 10 Νοέμβρη 1924, η Καβάλα βάφτηκε με το αίμα των καπνεργατών.

Χιλιάδες προλετάριοι, ντόπιοι και πρόσφυγες από τη Μικρασιατική Καταστροφή, ξεσηκώθηκαν ενάντια στην απόπειρα του καπνεμπόρου Γρηγοριάδη να εξάγει ανεπεξέργαστα καπνά, παραβιάζοντας τις κατακτήσεις του καπνεργατικού κινήματος. Η χωροφυλακή και ο στρατός, πιστοί φρουροί των αφεντικών, επιτέθηκαν άγρια: Τουλάχιστον δύο νεκροί καπνεργάτες, δεκάδες τραυματίες, και στην πόλη επιβλήθηκε αστυνομοκρατία.

Η εξέγερση δεν ξέσπασε από το πουθενά. Ήταν η κορύφωση μακροχρόνιων αγώνων ενάντια στην εξαγωγή ανεπεξέργαστων καπνών, που θα σήμαινε μαζική ανεργία και πείνα για χιλιάδες οικογένειες. Μόλις τον Οκτώβρη του 1924, η Καπνεργατική Ομοσπονδία είχε εκδώσει διακήρυξη καλώντας εργάτες, αγρότες, πρόσφυγες και μικροαστούς σε ενιαίο μέτωπο κατά των μονοπωλίων. Αυτή η γραμμή ταίριαζε απόλυτα με το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών, Αγροτών και Προσφύγων του ΣΕΚΕ (που λίγο αργότερα, τον Νοέμβρη 1924, μετονομάστηκε σε ΚΚΕ).

Οι καπνεργάτες της Καβάλας δεν ήταν άσχετοι με τον ταξικό αγώνα. Από το 1914, με την ίδρυση της ΓΣΕΕ και του ΣΕΚΕ, τα καπνεργατικά σωματεία αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά του αναδυόμενου προλεταριακού κινήματος. Αργότερα το ΚΚΕ, πρωτοστατούσε σ’ αυτούς τους αγώνες, διεκδικώντας όχι μόνο μεροκάματα, αλλά και έλεγχο στην παραγωγή.

Η Καβάλα, η “Μέκκα του καπνού”, με δεκάδες χιλιάδες καπνεργάτες, ήταν φυσικό να γίνει εστία εξεγέρσεων.

Ο Γρηγοριάδης, με άδεια από το αστικό κράτος, προσπάθησε να φορτώσει ανεπεξέργαστα καπνά για το Βόλο. Οι καπνεργάτες, οργανωμένοι από τους κομμουνιστές, εμπόδισαν τη φόρτωση. Η απάντηση; Πυροβολισμοί από χωροφύλακες και στρατιώτες. Σκοτώθηκε ο ανθυπομοίραρχος Σκαλιδάκης (από πέτρες των εργατών, λένε οι αστικές πηγές), τραυματίστηκαν αξιωματικοί – αλλά οι νεκροί εργάτες ήταν αυτοί που πλήρωσαν το τίμημα. Η πόλη γέμισε στρατό, συλλήψεις, δίκες. Ανάμεσα στους καταδικασθέντες: Ο Γεώργιος Σταυρόπουλος, γενικός γραμματέας της Έκτης Καπνεργατικής Ένωσης, ο Παρασκευάς Μακέδος και άλλοι αγωνιστές.

Αυτή η αιματοβαμμένη μέρα δεν ήταν η τελευταία. Ακολούθησαν το 1927, 1928, 1933, 1936 – εξεγέρσεις που “πνίγηκαν” στο αίμα, αλλά ανάγκασαν το κράτος να ψηφίσει νόμους όπως το 2869/1928 για απαγόρευση εξαγωγής ανεπεξέργαστων καπνών. Προσωρινοί ελιγμοί του καπιταλισμού, που πάντα επέστρεφε με Ιδιώνυμο, δικτατορία Μεταξά και καταστολή.