Σαν σήμερα, 28 Δεκέμβρη 1931, η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου αποφασίζει τη διάλυση της Ένωσης Νομικών, επειδή τόλμησε να αποκαλύψει τα συστηματικά βασανιστήρια που υφίσταντο οι κομμουνιστές κρατούμενοι στις φυλακές Αβέρωφ.
Αυτή η πράξη αποκάλυψε το πραγματικό πρόσωπο της αστικής «δημοκρατίας»: ένα καθεστώς που δεν δίσταζε να χρησιμοποιεί τη βία και την καταστολή ενάντια στους αγωνιστές του λαϊκού κινήματος.
Οι φυλακές Αβέρωφ, χτισμένες το 1892-1896 με δωρεά του Γεωργίου Αβέρωφ και αρχικά προορισμένες για σωφρονισμό ανηλίκων, γρήγορα μετατράπηκαν σε κολαστήριο πολιτικών κρατουμένων. Βρίσκονταν στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, απέναντι από το σημερινό γήπεδο του Παναθηναϊκού, στη θέση όπου σήμερα υψώνεται το κτίριο του Αρείου Πάγου.
Η δικτατορία του Μεταξά επέκτεινε τη χρήση τους ως χώρο βασανιστηρίων κομμουνιστών, ενώ στην Κατοχή οι ναζί και οι συνεργάτες τους τις γέμισαν με αντιστασιακούς.
Στα Δεκεμβριανά του 1944, οι φυλακές έγιναν πεδίο σκληρών μαχών: ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε στις 18 Δεκέμβρη για να συλλάβει και να τιμωρήσει δωσίλογους και συνεργάτες των Γερμανών που είχαν μεταφερθεί εκεί από Άγγλους και αστική τάξη για «προστασία». Η φρουρά άνοιξε κελιά και όπλισε ορισμένους, ενώ πολλοί δωσίλογοι φυγαδεύτηκαν.
Μετά την απελευθέρωση, οι Αβέρωφ έγιναν τόπος μαρτυρίου για εκατοντάδες γυναίκες αγωνίστριες της Αντίστασης και του ΔΣΕ, συχνά φυλακισμένες μόνο λόγω συγγενικών δεσμών.
Οι συνθήκες ήταν απάνθρωπες: κοιμόντουσαν σε πέτρινο πάτωμα, χωρίς έπιπλα ή ιματισμό, με ελάχιστα σκεύη, κακό αερισμό, πρωτόγονη υγιεινή και υποχρεωτική καταναγκαστική εργασία.
Απαγορεύονταν ρολόγια, εφημερίδες, καφές, τσιγάρα – ακόμα και προσωπική ιδιωτικότητα. Από τις 276 γυναίκες που καταδικάστηκαν σε θάνατο, οι 17 εκτελέστηκαν. Από το 1945-1950, 106 μητέρες συμβίωσαν με 119 παιδιά τους σε απάνθρωπες συνθήκες – τα παιδιά δεν υπολογίζονταν καν στις μερίδες τροφής.
Τον Αύγουστο 1950, ως τιμωρία για διαμαρτυρίες ενάντια σε εκτελέσεις, η διοίκηση απομάκρυνε βίαια τα παιδιά, στέλνοντάς τα στις «παιδουπόλεις» της Φρειδερίκης Γλύξμπουργκ. Εκεί, σε στρατιωτικό καθεστώς, με λιγοστό φαγητό, στερητικό περιβάλλον και σωματικές τιμωρίες, προσπαθούσαν να «σωφρονίσουν» τα παιδιά των «εχθρών του έθνους».
Μετά την αποφυλάκιση, οι μητέρες δυσκολεύονταν να επανασυνδεθούν με τα παιδιά τους λόγω φτώχειας, κατεστραμμένων σπιτιών και φόβου αντιποίνων από χωροφυλακή και παρακρατικούς.
Ακόμα και στη δικτατορία του 1967, οι Αβέρωφ ξαναγέμισαν πολιτικούς κρατούμενους, όπως τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Το 1971 έκλεισαν οριστικά και το 1972 κατεδαφίστηκαν. Στη θέση τους χτίστηκε το «Θέμιδος Μέλαθρον» – ο Άρειος Πάγος, σύμβολο της αστικής δικαιοσύνης πάνω στα θεμέλια ενός κολαστηρίου.
Η ιστορία των φυλακών Αβέρωφ είναι η ιστορία της ταξικής πάλης στην Ελλάδα: από τα βασανιστήρια της «δημοκρατίας» του Βενιζέλου μέχρι τα κάτεργα του μετεμφυλιακού κράτους. Υπενθυμίζει ότι η αστική εξουσία, όποιο προσωπείο κι αν φορά, πάντα καταστέλλει τους αγώνες του λαού.
Τιμή και δόξα στις αλύγιστες αγωνίστριες και αγωνιστές που πέρασαν από εκεί. Ο αγώνας τους φωτίζει τον δικό μας δρόμο για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση.
Αφήστε μια απάντηση