Οι παρελάσεις και ο “Ύμνος του ΕΑΜ”

του Παντελή Μπάγκου

Λοιπόν, για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Οι μαθητικές παρελάσεις δεν είναι καλές και πρέπει να καταργηθούν. Είναι μιλιταριστικές, δημιουργούν διακρίσεις στους μαθητές, είναι κατάλοιπα αναχρονιστικών καθεστώτων και όλα τα άλλα που έχουμε ακούσει κατά καιρούς.

Από την άλλη, όταν σε μια εποχή που οι δημοκρατικές ελευθερίες δέχονται το ένα πλήγμα μετά το άλλο, η ακροδεξιά (κρατική και παρακρατική) επελαύνει και ο ιστορικός αναθεωρητισμός πάει σύννεφο (από τους οργανικούς διανοούμενους της θεωρίας των δύο άκρων μέχρι τα συστημικά ΜΜΕ και τα δήθεν “κεντρώα” και “μεταρρυθμιστικά” κόμματα), το να κάνεις μια παρέλαση υπό τους ήχους του ύμνου του ΕΑΜ και τις επευφημίες του πλήθους, είναι κατά κάποιον τρόπο, μια πράξη επαναστατική (τηρουμένων όλων των αναλογιών). Και αυτό φαίνεται από τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασαν εκτός από τους κλασικούς ακροδεξιούς και τα, και καλά, “φιλελεύθερα” έντυπα αλλά και οι κάθε λογής μετριοπαθείς “φιλελεύθεροι” και “μεταρρυθμιστές” σχολιαστές στα social media.

Και τι δεν ακούστηκε! Ότι ο ύμνος έχει ιδεολογικό υπόβαθρο (λες και το “Μακεδονία ξακουστή, που έδιωξες τους βάρβαρους και ελεύθερη είσαι τώρα”, δεν έχει), ότι ξυπνάει μνήμες εμφυλίου (λες και το “περνάει ο στρατός της Ελλάδας φρουρός”, που καμιά φορά γίνεται και ορθοπεδικός και τη βάζει στο γύψο, είναι “πολιτικά ουδέτερο”, δεν ξυπνάει μνήμες χούντας) και ένα σωρό άλλες ανοησίες.

Για να τελειώνουμε,το ΕΑΜ ήταν όχι απλά η μεγαλύτερη αλλά η αντιστασιακή οργάνωση με τη μαζικότερη συμμετοχή. Όταν το ΕΑΜ διοργάνωσε εκλογές στα ελεύθερα τμήματα της Ελλάδας, περισσότερα από 1.000.000 άτομα ψήφισαν. Στην πορεία της κατοχής, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ απορρόφησαν σχεδόν όλες τις μικρότερες αντιστασιακές ομάδες και για την ακρίβεια ο αρχηγός του, Στέφανος Σαράφης, ήταν αρχηγός μιας τέτοιας οργάνωσης πριν αιχμαλωτιστεί από τον ΕΛΑΣ, προσχωρήσει σε αυτόν και αναλάβει αρχηγός του (περίεργα πράγματα, δεν τον έσφαξαν με το κονσερβοκούτι). Ο ίδιος ο ΕΛΑΣ σε πλήρη ανάπτυξη είχε ανάλογα με την καταμέτρηση 50-100.000 ένοπλους στις δυνάμεις του, τη στιγμή που οι άλλες οργανώσεις μετά βίας μάζευαν μερικές χιλιάδες μέλη (παρόλη την έντονη ενίσχυση από τους Άγγλους).

Το ΕΑΜ ιδρύθηκε βέβαια από το ΚΚΕ, και το ΚΚΕ είχε έντονο ρόλο σε αυτό, αλλά κατάφερε να οργανώσει πολύ κόσμο που δεν μοιραζόταν αρχικά τις ίδιες πολιτικές επιδιώξεις, και το έκανε, προτάσσοντας πρώτα την πατρίδα και την ελευθερία.

Οι αγωνιστές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ (μεταξύ των οποίων και οι δύο παππούδες μου), πολέμησαν με κάθε δυνατό τρόπο τους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους συνεργάτες τους (τα Τάγματα Ασφαλείας που έδιναν όρκο πίστης στον Χίτλερ αλλά και τις άλλες παρακρατικές συμμορίες της ακροδεξιάς, όπως τη Χ κ.ο.κ.), και μετά την απελευθέρωση τιμωρήθηκαν με ανηλεείς διώξεις για δεκαετίες.

Το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ ήταν από την εποχή της κατοχής, επίσημα αναγνωρισμένα αντιστασιακά σώματα (επίσημα, με την έννοια ότι τα αναγνώριζε και η εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου και η συμμαχική στρατιωτική διοίκηση), σε αντίθεση με τα Τάγματα Ασφαλείας, που ήταν επίσημα, κατοχικές δυνάμεις ενταγμένες στη Βέρμαχτ. Το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ (και φυσικά, ούτε ο Βελουχιώτης) δεν πήραν μέρος σε κανέναν εμφύλιο πόλεμο. Ο εμφύλιος πόλεμος, ξεκίνησε πολύ αργότερα, όταν με την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ, οι συμμορίες των ακροδεξιών (οι οποίοι είχαν απελευθερωθεί και σχεδόν όλοι ενταχθεί σε στρατό και χωροφυλακή), ξεκίνησαν ένα όργιο αίματος στην Ελληνική ύπαιθρο, γνωστό και ως “λευκή τρομοκρατία”. Ακόμα και το αγαπημένο θέμα των ακροδεξιών, η μάχη του Μελιγαλά, δεν τοποθετείται χρονικά στον εμφύλιο, αλλά στην κατοχή. Η μάχη έγινε με εντολή του συμμαχικού στρατηγείου της Μέσης Ανατολής και της εξόριστης κυβέρνησης, και με τις ίδιες εντολές τα Τάγματα Ασφαλείας έπρεπε να χαρακτηριστούν εχθρικές δυνάμεις και να αφοπλιστούν ή να εξουδετερωθούν.

Μετά το 1982, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ αναγνωρίστηκαν επίσημα από το ελληνικό κράτος ως αντιστασιακές οργανώσεις, και οι επί χρόνια διωκόμενοι αγωνιστές τους αποκαταστάθηκαν. Το ίδιο περίπου έγινε και με τους αγωνιστές του ΔΣΕ (αναγνωρίστηκαν ως “στρατός”). Σε εκείνη τη συζήτηση στη Βουλή, η ΝΔ του Αβέρωφ, κράτησε έντονα διχαστική στάση, καταψήφισε το νόμο (με την αιτιολογία ότι δεν μπορούμε να χαρακτηρίζουμε αντιστασιακό όποιον πολέμησε εναντίον άλλου Έλληνα), και δεσμεύτηκε ότι όταν επανέλθει στην εξουσία θα αποκαταστήσει την τάξη.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι και οι πρώτοι εορτασμοί για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, έγιναν στην κατεχόμενη Αθήνα, αν όχι με την καθοδήγηση, αλλά τουλάχιστον με τη συμμετοχή του ΕΑΜ. Ειδικά δε, το 1942, ως ένας από τους διοργανωτές, αναφέρεται το ΕΑΜ Νέων (η άλλη οργάνωση ήταν η ΠΕΑΝ).

Άρα, αν έχει κάποιος δικαίωμα να ακούγεται το εμβατήριο του, αυτός είναι σίγουρα το ΕΑΜ. Αυτά εν συντομία, γιατί με την χιπστεροκουλτούρα και τη μανία για “μεταρρύθμιση”, θα ξεχάσουμε και την ιστορία που ξέραμε…