(Mε αφορμή το περιστατικό όπου στέρησαν από ένα παιδί με αυτισμό το δικαίωμα να είναι σημαιοφόρος)
«Δάσκαλε, μάθαινε!
Μην λες πολύ συχνά πως έχεις δίκιο, δάσκαλε!
Άσε τον μαθητή σου να το νιώσει!
Όλη την ώρα την αλήθεια μην την καταπονείς…
Δεν το αντέχει.
Να ακούς όταν μιλάς!»Μπέρτολτ Μπρεχτ
Κάποιες φορές, η ζωή σού δίνει εικόνες που δεν χρειάζονται ανάλυση. Μιλούν από μόνες τους. Μία τέτοια εικόνα είναι κι εκείνη του αριστούχου μαθητή με αυτισμό, που του αρνήθηκαν να κρατήσει τη σημαία, γιατί, λέει, δεν «ταιριάζει» στα πρότυπα. Γιατί το «διαφορετικό» συνεχίζει να φοβίζει, να ενοχλεί, να σπάζει την ομοιομορφία του σχολείου-μηχανής παραγωγής «κανονικότητας».
Κι εκεί, μέσα σ’ αυτό το σκοτάδι της μικρότητας, έρχονται οι στίχοι του Μπρεχτ σαν ράπισμα και σαν υπενθύμιση:
Ο δάσκαλος δεν είναι υπάλληλος της συμμόρφωσης. Είναι εργάτης της συνείδησης. (Τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι και θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι συγκεκριμένοι “εκπαιδευτικοί” που πήραν την άθλια απόφαση για το παιδάκι με αυτισμό, αποτελούν μια ελάχιστη μειοψηφία στην εκπαιδευτική κοινότητα).
Ο ρόλος του δασκάλου δεν είναι να μετράει ποιος αξίζει και ποιος όχι. Δεν είναι να συντηρεί τον ταξικό και κοινωνικό αποκλεισμό με το χαμόγελο της “παιδαγωγικής ευπρέπειας”. Είναι να δείχνει στον μαθητή ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει — και ότι αυτός, ο μαθητής, είναι κομμάτι αυτής της αλλαγής.
Όμως πώς να σταθεί ο δάσκαλος στο ύψος του, όταν εδώ και δεκαετίες οι αστικές κυβερνήσεις τον έχουν μετατρέψει σε γραφειοκράτη, σε υπάλληλο χωρίς κύρος, χωρίς φωνή, χωρίς μέσα; Όταν του κόβουν το μισθό, του φορτώνουν διοικητικά βάρη, τον μετρούν με δείκτες «αποτελεσματικότητας» και τον θέλουν να αναπαράγει τη σιωπή, όχι τη γνώση;
Η κοινωνία που στερεί από ένα παιδί με αυτισμό το δικαίωμα να είναι σημαιοφόρος, είναι η ίδια κοινωνία που στερεί από τον δάσκαλο το δικαίωμα να είναι δάσκαλος.
Που του αφαιρεί την παιδαγωγική του ουσία και του επιβάλλει τη σιωπή.
Όμως ο Μπρεχτ επιμένει:
«Να ακούς όταν μιλάς».
Δηλαδή — να θυμάσαι, δάσκαλε, πως δεν είσαι πάνω από τον μαθητή σου, είσαι δίπλα του.
Να τον υπερασπίζεσαι, ειδικά όταν το «σύστημα» τον τσακίζει.
Να διδάσκεις όχι μόνο τη γραμματική και τη φυσική, αλλά την αξιοπρέπεια, τη συλλογικότητα, τη δικαιοσύνη.
Και σήμερα, απέναντι σε τέτοιες ντροπιαστικές αποφάσεις, η κοινωνία — κι ιδιαίτερα η εκπαιδευτική κοινότητα — οφείλει να φωνάξει: Όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στη χαρά, στην αναγνώριση, στη συμμετοχή. Ολα τα παιδιά μπορεί να είναι “σημαιοφόροι”.
Ας σταματήσει, λοιπόν, η υποκρισία των υπουργών και των διευθυντών που μιλούν για «ένταξη» και «ίσες ευκαιρίες», την ώρα που κλείνουν τα ειδικά σχολεία, υποβαθμίζουν την ειδική αγωγή και αφήνουν χιλιάδες εκπαιδευτικούς να περιπλανώνται με ελαστικές σχέσεις εργασίας.
Ο δάσκαλος που θέλουμε, που χρειαζόμαστε, είναι αυτός που θα υψώσει τη φωνή του μαζί με τα παιδιά, όχι αυτός που θα σκύψει το κεφάλι μπροστά στην εξουσία.
Ακριβώς όπως τα περιγράφει ο Νίκος Καζαντζάκης: Ο δάσκαλος δεν είναι υπάλληλος της συμμόρφωσης. Είναι εργάτης της συνείδησης, για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες.
Αφήστε μια απάντηση