Γράφει ο Βελισσάριος Κοσσυβάκης
Ο ΛΟΓΟΣ του Carl T. Dreyer – 70th Anniversary – Restoration 4K από τις 14 Αυγούστου στους κινηματογράφους από τη New Star
Το “Ο Λόγος” είναι μια από τις πιο συγκλονιστικές εμπειρίες που μπορεί να σου προσφέρει το σινεμά, ένα έργο που συνεχίζει να εμπνέει, να σε προβληματίζει και να υψώνει την τέχνη στην πιο καθαρή της μορφή.
«“Ο Λόγος” δεν είναι ταινία, είναι τελετουργία. Δεν την βλέπεις, την υπομένεις, όπως την αλήθεια.» – Béla Tarr
«Ο Dreyer έφτιαξε κινηματογράφο σαν προσευχή. “Ο Λόγος” είναι η ήσυχη φλόγα της πίστης που δεν σβήνει ποτέ.» – Andrei Tarkovsky
«Δεν μπορώ να παρακολουθήσω το “Ο Λόγος” χωρίς να κλάψω. Είναι ίσως η μοναδική ταινία που πιστεύω στο θαύμα.» – Ingmar Bergman
«Με τον Dreyer, και ιδίως στο Ordet, ο κινηματογράφος έπαψε να είναι απλώς εικόνα· έγινε σιωπή, βλέμμα, ανάσταση.» – Jean-Luc Godard
«Όταν είδα το “Ο Λόγος”, κατάλαβα τι σημαίνει σινεμά που δεν λέει απλώς μια ιστορία, αλλά σε οδηγεί σε μια εσωτερική αποκάλυψη.» – Martin Scorsese
«Το “Ο Λόγος” με δίδαξε πώς η αργή, στοχαστική κινηματογράφηση μπορεί να γίνει γέφυρα μεταξύ του ορατού κόσμου και του αόρατου, της πίστης και της ανθρώπινης αμφιβολίας.» – Θόδωρος Αγγελόπουλος
«Με το “Ο Λόγος”, ο Dreyer κατάφερε να μεταδώσει την ουσία της πίστης μέσα από την απλότητα της εικόνας, μια απλότητα που αποκαλύπτει το βάθος της ψυχής.» – Akira Kurosawa
«Το “Ο Λόγος” μου έμαθε πώς η πίστη και η αμφιβολία μπορούν να συνυπάρχουν με τρόπο ειλικρινή και βαθύ. Είναι μια από τις μεγαλύτερες επιρροές μου.» – Lars von Trier
«Το “Ο Λόγος” είναι για μένα μια ποιητική εξερεύνηση του θείου και του ανθρώπινου στοιχείου. Ο Dreyer δημιουργεί εικόνες που μοιάζουν με προσευχές.» – Terrence Malick
Ο ΛΟΓΟΣ του Carl T. Dreyer ΕΛΛΗΝΙΚΟ TRAILER NEW STAR
Βραβεία
Χρυσός Λέων – 16ο Φεστιβάλ Βενετίας, 1955
Golden Globe – Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία, 1956
Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία – National Board of Review Award, 1957
Ο ΛΟΓΟΣ
Ordet – 1955 – 125’
Σκηνοθέσία: Carl Theodor Dreyer
Σενάριο: Carl Theodor Dreyer (βασισμένο στο θεατρικό έργο του Kaj Munk)
Παραγωγός: Carl Theodor Dreyer
Διεύθυνση φωτογραφίας: Henning Bendtsen
Μοντάζ: Edith Schlüssel
Μουσική: Poul Schierbeck
Ηθοποιοί: Henrik Malberg, Emil Hass Christensen, Birgitte Federspiel, Preben Lerdorff Rye, Cay Kristiansen, Ejner Federspiel, κ.ά.
ΣΥΝΟΨΗ
Η ιστορία διαδραματίζεται σε μια αγροτική οικογένεια στη Δανία (1925): ο πατριάρχης Morten Borgen και οι τρεις γιοι του—Mikkel, Inger, Anders και ο θρησκευτικά ακραίος Johannes.
Tεταμένοι οικογενειακοί δεσμοί, δογματικές συγκρούσεις και ένα αιφνίδιο θαύμα (η επανεκκίνηση της νεκρής Inger), οδηγούν σε θεαματική κάθαρση και συγχώρεση.
Το «Ο Λόγος» είναι κορυφαίο παράδειγμα «transcendental cinema» και «spiritual realism». Συνδέει τη σκληρή, ρεαλιστική λαϊκή δραματουργία με την ακαριαία αφήγηση εσωτερικών ψυχικών και μεταφυσικών εμπειριών. Οι ακαδημαϊκοί το μελετούν ως μια «δοκιμασία κινηματογραφικής συνέπειας» που σπάει τις συμβάσεις του ρεαλισμού, ενώ οι κριτικές το χαρακτηρίζουν ως βαθιά ψυχολογική και υπερβατική εμπειρία.
Όταν παρακολουθείς το Ordet του Carl Theodor Dreyer, νιώθεις ότι βρίσκεσαι μπροστά σε κάτι πολύ περισσότερο από ένα κινηματογραφικό έργο, βιώνεις μια εμπειρία σχεδόν μεταφυσική. Αντιλαμβάνεσαι πόσο βαθιά έχει επηρεάσει αυτό το φιλμ τους σκηνοθέτες που θαυμάζεις περισσότερο.
Ο Lars von Trier, για παράδειγμα, δεν είναι απλώς θαυμαστής του Dreyer· τον βλέπει ως σκηνοθέτη με εντιμότητα και απόλυτη προσήλωση στην αλήθεια του. Είναι χαρακτηριστικό ότι επέλεξε να σκηνοθετήσει τη Medea πάνω σε σενάριο του ίδιου του Dreyer, θέλοντας – όπως έχει πει – να προστατεύσει το έργο από “έναν οποιονδήποτε άλλον”.
Παράλληλα, ο Paul Schrader, δημιουργός του First Reformed, επηρεάστηκε άμεσα από την κορύφωση του Ordet – εκείνη τη συγκλονιστική σκηνή της ανάστασης. Όπως και στο δικό του φιλμ, έτσι και εδώ, η πίστη, η αμφιβολία και η σιωπή συγκρούονται στο ανθρώπινο σώμα και την εσωτερική του ρήξη.
Και βέβαια, δεν μπορεί να σε εκπλήσσει το ότι σκηνοθέτες όπως ο Ingmar Bergman, ο Robert Bresson και ο Andrei Tarkovsky μιλούσαν με δέος για τον Dreyer. Ο ίδιος ο Bergman τον θεωρούσε έναν από τους κορυφαίους δημιουργούς του 20ού αιώνα, ενώ ο Bresson έβλεπε στο έργο του μια απόλυτη πίστη στην καθαρότητα της φόρμας και του πνεύματος.
Σε συγκινεί ιδιαίτερα και η ανάλυση του Ray Carney, που γράφει ότι στο Ordet η κάμερα αντικαθιστά τις λέξεις – ότι ο τρόπος που κινείται σε υποχρεώνει να ζεις μέσα σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο συναισθηματικό πεδίο. Το νιώθεις και εσύ: ότι ο Dreyer σε οδηγεί, χωρίς βία, να δεις τον κόσμο όπως τον βλέπει η πίστη – αλλά και η απώλειά της.[…]
Αφήστε μια απάντηση