8-9 Νοεμβρίου 1923 – 102 χρόνια από το γεγονός που έμεινε γνωστό ως Beer Hall Putsch
Σαν σήμερα, πριν από 102 χρόνια, στο Μόναχο της Βαυαρίας, ένας 34χρονος Αυστριακός ζωγράφος που είχε αποτύχει στην τέχνη και τον πόλεμο, ο Αδόλφος Χίτλερ, επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία με ένα θεαματικό αλλά καταστροφικό πραξικόπημα. Το Πραξικόπημα της Μπυραρίας (Bürgerbräu-Putsch ή Hitlerputsch), όπως έμεινε στην ιστορία, ξεκίνησε σε μια γεμάτη μπιραρία και κατέληξε σε αιματηρή σύγκρουση στους δρόμους του Μονάχου. Ήταν μια παταγώδης αποτυχία που έστειλε τον Χίτλερ στη φυλακή, αλλά ταυτόχρονα του χάρισε εθνική προβολή και τον δίδαξε πώς να κατακτήσει την εξουσία… νόμιμα.
Το Χάος της Βαϊμάρης: Το Έδαφος για την Άνοδο του Ναζισμού
Η Γερμανία του 1923 ήταν μια χώρα σε κατάρρευση. Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, γεννημένη από τις στάχτες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, πνιγόταν στον υπερπληθωρισμό: Τον Νοέμβρη του 1923, ένα καρβέλι ψωμί κόστιζε 233 δισεκατομμύρια μάρκα! Οι αποταμιεύσεις εξανεμίστηκαν, η ανεργία εκτοξεύτηκε, και η γαλλοβελγική κατοχή της Ρουρ (Ιανουάριος 1923) για τις απλήρωτες αποζημιώσεις ενέτεινε την εθνική ταπείνωση.
Στη Βαυαρία, η δεξιά αντιπολίτευση βράζει. Ο Χίτλερ, αρχηγός του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος (NSDAP) με 55.000 μέλη, εμπνέεται από την Πορεία του Μουσολίνι στη Ρώμη (1922). Μαζί με τον στρατηγό Έριχ Λούντεντορφ (ήρωα του Α’ ΠΠ), τον Έρνστ Ρεμ και τον Χέρμαν Γκέρινγκ, σχεδιάζει να καταλάβει το Μόναχο και μετά να βαδίσει στο Βερολίνο.
Η Νύχτα της 8ης Νοεμβρίου: Εισβολή στη Bürgerbräukeller
Το βράδυ της 8ης Νοεμβρίου, 3.000 άτομα γεμίζουν τη μεγάλη μπιραρία Bürgerbräukeller. Ο Γκούσταβ Ρίτερ φον Καρ, επικεφαλής της βαυαρικής κυβέρνησης, ο διοικητής της αστυνομίας Χανς φον Ζάισερ και ο στρατηγός Ότο φον Λόσοβ εκφωνούν ομιλίες. Ο Χίτλερ, με 600 άνδρες των SA (Ταγμάτων Εφόδου), εισβάλλει ξαφνικά. Πυροβολεί στον αέρα και φωνάζει: «Η εθνική επανάσταση ξεκίνησε!»
Κρατάει ομήρους τους τρεις ηγέτες, τους αναγκάζει (υπό απειλή) να υποστηρίξουν το πραξικόπημα. Αλλά μόλις απελευθερώνονται, προδίδουν τον Χίτλερ και οργανώνουν αντίσταση.
9 Νοεμβρίου: Η Αιματηρή Πορεία και η Κατάρρευση
Την επόμενη μέρα, 2.000-3.000 ναζί βαδίζουν προς το κέντρο του Μονάχου. Στην Odeonsplatz, μπροστά στην Feldherrnhalle, η αστυνομία ανοίγει πυρ. 16 ναζί και 4 αστυνομικοί νεκροί. Ο Χίτλερ τραυματίζεται στον ώμο και διαφεύγει, αλλά συλλαμβάνεται δύο μέρες αργότερα. Το πραξικόπημα καταρρέει: Χωρίς υποστήριξη από στρατό και αστυνομία, οι ναζί διαλύονται.
Δίκη και Φυλάκιση: Η Διάσημη Αποτυχία
Ο Χίτλερ δικάζεται για εσχάτη προδοσία (Φεβρουάριος-Απρίλιος 1924). Η δίκη γίνεται θέατρο: Ο Χίτλερ εκφωνεί φλογερούς λόγους, κατηγορεί την «εβραϊκή κυβέρνηση του Βερολίνου» και κερδίζει συμπάθειες. Καταδικάζεται σε 5 χρόνια, αλλά εκτίει μόνο 9 μήνες στη φυλακή Landsberg – σε άνετες συνθήκες.
Το NSDAP απαγορεύεται προσωρινά, αλλά ο Χίτλερ μαθαίνει το μάθημα: Όχι άλλα πραξικοπήματα – μόνο νόμιμη άνοδος μέσω εκλογών.
Μακροπρόθεσμες Συνέπειες: Από την Αποτυχία στη Δικτατορία
Το Πραξικόπημα της Μπυραρίας ήταν φιάσκο, αλλά έγινε μύθος. Οι 16 νεκροί ναζί τιμήθηκαν ως «μαρτυρες του αίματος» (Blutzeugen). Κάθε χρόνο, μέχρι το 1945, οι ναζί παρέλαυναν στη διαδρομή του putsch. Το 1935 χτίστηκαν οι Ehrentempel στο Königsplatz για τα λείψανά τους.
Δέκα χρόνια αργότερα, το 1933, ο Χίτλερ γίνεται Καγκελάριος νόμιμα. Η αποτυχία του 1923 του έδειξε τον δρόμο: Χειραγώγηση της δημοκρατίας μέχρι να την καταστρέψει.
Επίλογος: Μαθήματα από το Παρελθόν
Σήμερα, 102 χρόνια μετά, το Πραξικόπημα της Μπυραρίας υπενθυμίζει πώς η οικονομική κρίση, ο εθνικισμός και η αδυναμία της δημοκρατίας μπορούν να γεννήσουν τέρατα. Η Bürgerbräukeller βομβαρδίστηκε το 1939 από τον Γκέοργκ Έλσερ σε απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ – και γκρεμίστηκε το 1979.
Αλλά η μνήμη μένει: Η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη – πρέπει να την υπερασπιζόμαστε καθημερινά από όσους ονειρεύονται «εθνικές επαναστάσεις» σε μπιραρίες ή αλλού.
Αφήστε μια απάντηση