Ηταν σαν σήμερα, 3 Νοέμβρη 1968, όταν στην Αθήνα ξέσπασε ένα πρωτοφανές κύμα λαϊκής οργής και αντίστασης. Η κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου, του «Γέρου της Δημοκρατίας» για τους αστικούς κύκλους, μετατράπηκε σε μαζική αντιδικτατορική διαδήλωση – την πρώτη ανοιχτή έκφραση του αθηναϊκού λαού ενάντια στη φασιστική χούντα των συνταγματαρχών.
Εκείνος ο βαθιά αντικομμουνιστής πολιτικάντης, ο «σφαγέας των Δεκεμβριανών» του 1944, που είχε λούσει με αίμα κομμουνιστών και αγωνιστών τις πλατείες της πρωτεύουσας, έγινε άθελά του ο καταλύτης για μια στιγμή ιστορικής ρήξης.
Το πλήθος ήταν τόσο τεράστιο, που η αστυνομία της δικτατορίας δεν τόλμησε να επέμβει μαζικά στην πομπή. Κι όμως, οι συλλήψεις δεν έλειψαν: δεκάδες απομονωμένοι διαδηλωτές συνελήφθησαν επί τόπου, ενώ εκατοντάδες άλλοι εντοπίστηκαν και πιάστηκαν στα σπίτια τους τις επόμενες ώρες και μέρες.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου δεν ήταν απλώς ένας κεντρώος πολιτικός. Ήταν ο πρωθυπουργός που, τον Δεκέμβρη του 1944, έδωσε την εντολή για την αιματηρή καταστολή των λαϊκών κινητοποιήσεων ενάντια στην αγγλική κατοχή και τα ντόπια τσιράκια της. Υπό τις οδηγίες του, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ δέχτηκαν πυρά από βρετανικά τανκς και ντόπιους χωροφύλακες, με αποτέλεσμα χιλιάδες νεκρούς κομμουνιστές, εργάτες και πατριώτες.
«Οι κομμουνιστές είναι εχθροί του έθνους», δήλωνε ανοιχτά, δικαιολογώντας την σφαγή που έβαψε κόκκινο το Σύνταγμα και τα σοκάκια της Αθήνας. Η πολιτεία του αυτή τον κατέστησε σύμβολο του αντικομμουνισμού, ενός αντικομμουνισμού που τροφοδότησε την μεταπολεμική καταστολή, τα στρατόπεδα εξορίας και τελικά την άνοδο της χούντας το 1967.
Η κηδεία του πάντως μετατράπηκε σε διαδήλωση κατά της χούντας. 300.000 άτομα, εργάτες, φοιτητές, διανοούμενοι, απλοί πολίτες που είχαν πνιγεί στη σιωπή της τρομοκρατίας, έλαβαν μέρος Συνθήματα όπως «Δημοκρατία!», «Κάτω η Χούντα!», «Λαός Ενωμένος Ποτέ Νικημένος!» αντηχούσαν στους δρόμους της Αθήνας, από την Ομόνοια μέχρι το Σύνταγμα.
Για πρώτη φορά μετά την 21η Απριλίου 1967, ο λαός έβγαινε ανοιχτά στο προσκήνιο, σπάζοντας το φόβο. Η αστυνομία, με χιλιάδες άνδρες και τανκς σε ετοιμότητα, δεν τόλμησε την άμεση επέμβαση. Το πλήθος ήταν υπερβολικά μεγάλο, η οργή υπερβολικά εκρηκτική.
Αυτή η κηδεία δεν ήταν απλώς τελετή. Ήταν η πρώτη μαζική δημόσια διαμαρτυρία κατά της χούντας, προάγγελος των φοιτητικών εξεγέρσεων του 1973 και της Πολυτεχνικής Επανάστασης. Αποκάλυψε τις ρωγμές στο φασιστικό οικοδόμημα: ο λαός, ακόμα και πίσω από το προσωπείο ενός αντικομμουνιστή όπως ο Παπανδρέου, έβρισκε τρόπο να εκφράσει την αντίστασή του.
Αφήστε μια απάντηση