Γράφει η Αργυρώ Κραββαρίτη
Την 30η Γενάρη συμπληρώνονται 45 χρόνια από την “Ματωμένη Κυριακή” του 1972 στο Ντέρι, όταν δυνάμεις των Βρετανών αλεξιπτωτιστών της “νέας κατοχής” ανοίγουν πυρ εναντίον μιας ειρηνικής πορείας διαμαρτυρίας για την αναγνώριση των πολιτικών δικαιωμάτων των Καθολικών, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 27 άμαχοι Ιρλανδοί.
1972: Η «Ματωμένη Κυριακή» της Βόρειας Ιρλανδίας
Στις 25 του Γενάρη σε μυστική σύσκεψη μελών της προτεσταντικής κυβέρνησης, της στρατιωτικής και της αστυνομικής διοίκησης αποφασίζεται το αιματοκύλισμα της διαδήλωσης. Οι Βρετανοί επιστρατεύουν τους διαβόητους για τη σκληρότητά τους αλεξιπτωτιστές της μονάδας «Para-1».Στα μέσα Γενάρη του 1972, ο βρετανικός στρατός πραγματοποιεί εκτεταμένες συλλήψεις Καθολικών στο Μπέλφαστ, με πρόσχημα την εκκαθάριση του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA). Στις 16 του Γενάρη, η τοπική κυβέρνηση των Προτεσταντών ανακοινώνει τη δημιουργία νέου στρατοπέδου συγκέντρωσης, όπου κρατούνται οι συλληφθέντες Καθολικοί. Ταυτόχρονα, παρατείνεται για άλλους έξι μήνες η απαγόρευση ανοιχτών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας. Είναι η σταγόνα που κάνει το νερό να ξεχειλίσει στο ποτήρι της μειονότητας. Την επομένη, η Ενωση Πολιτικών Ελευθεριών, μια οργάνωση που πρωτοστατεί στις κινητοποιήσεις των Καθολικών, εξαγγέλλει για τις 30 του Γενάρη, στο Λοντοντέρι, το λίκνο του κινήματος για την απελευθέρωση της Β. Ιρλανδίας, συγκέντρωση και πορεία, με στόχους την αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων και την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από τη Βόρεια Ιρλανδία.
Την Κυριακή 30 του Γενάρη 1972, παρά την απειλητική ατμόσφαιρα, ένα μαχητικό πλήθος περίπου 10.000 Καθολικών συγκεντρώνεται σε μια από τις καθολικές συνοικίες και ξεκινά πορεία για το ιστορικό κέντρο του Λοντοντέρι. Οταν οι δυνάμεις καταστολής σταματάνε τους διαδηλωτές, οι διοργανωτές της πορείας καλούν τον κόσμο να διαλυθεί για να μη δώσουν πάτημα στον αντίπαλο. Πραγματικά, το πλήθος διαλύεται, ενώ τελευταία αποχωρεί μια ομάδα νεαρών που είχαν προηγουμένως πετάξει πέτρες κατά των σιδερόφραχτων αστυνομικών. Τη στιγμή της αποχώρησης, όμως, βγαίνουν από τα οδοφράγματα της Αστυνομίας οι αλεξιπτωτιστές της «Para-1» και αρχίζουν να καταδιώκουν τους διαδηλωτές, να συλλαμβάνουν αδιακρίτως και να κακοποιούν βάναυσα όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Ταυτόχρονα, τεθωρακισμένα οχήματα των ειδικών δυνάμεων εισβάλλουν από τρία διαφορετικά σημεία και αποβιβάζουν στρατιώτες που παίρνουν θέσεις απέναντι στους εναπομείναντες διαδηλωτές. Ξαφνικά, ακούγονται ριπές αυτομάτου όπλου και ένας 17χρονος πέφτει νεκρός. Ακολουθεί πανικός, πανδαιμόνιο, καταιγισμός πυροβολισμών και μέσα στα επόμενα δέκα λεπτά, η άσφαλτος βάφεται κόκκινη από το αίμα 13 νεκρών και 16 βαριά τραυματισμένων. Ολα σχεδόν τα θύματα είναι νέοι και παιδιά, ηλικίας 16-25 ετών.
Ο θρήνος στα γκέτο των Καθολικών συνοδεύεται από πολιτικό σάλο. Ο βουλευτής του Εργατικού Κόμματος Τζον Χιούμ, αυτόπτης μάρτυρας της σφαγής, καταγγέλλει ότι πωρωμένοι αλεξιπτωτιστές πυροβολούσαν πισώπλατα άοπλους εφήβους που προσπαθούσαν να σωθούν και μιλάει για «Ματωμένη Κυριακή», όπως θα μείνει στην Ιστορία η 30ή του Γενάρη 1972.
Πηγή: “Ριζοσπάστης”
Πιο συγκεκριμμένα
Στις 30 Ιανουαρίου 1972, η «Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα της Βόρειας Ιρλανδίας» διοργανώνει πορεία διαμαρτυρίας. Αιτία αποτέλεσε η κατάσταση που επικρατούσε όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα ενώ, βασικοί στόχοι ήταν, η αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων και η αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από την Β. Ιρλανδία.
Φοιτητές, εργάτες και οργανώσεις είχαν συγκροτήσει την Ένωση, η οποία κυρίως υποστήριζε την ισοτιμία όλων των πολιτών, την απόσυρση των νόμων που επέβαλλαν διακρίσεις, τη δίκαιη λύση των στεγαστικών ζητημάτων και διανομή των αγροτικών εκτάσεων, τη διάλυση της Βασιλικής Προτεσταντικής Αστυνομίας και την κατάργηση του άρθρου πέντε, το οποίο προέβλεπε κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Το πρώτο Τάγμα του Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών αναλαμβάνει την επιτήρηση της πορείας υπό την επίβλεψη του συνταγματάρχη Ντέρεκ Ουίλφορντ και του υποδιοικητή Μάικ Τζάκσον. Δέκα χιλιάδες άτομα βρίσκονται στους δρόμους σε μία διαδήλωση, που αρχικά εξελίσσεται ήρεμα. Οι διαδηλωτές πλησιάζουν τα οδοφράγματα και οι δυνάμεις καταστολής τους καταδιώκουν. Παράλληλα, πραγματοποιούνται συλλήψεις.
Σε λίγο ακούγονται οι πρώτοι πυροβολισμοί και επικρατεί πανικός.
26 ατομα πυροβολήθηκαν από τα μέλη του 1ου Τάγματος του Βρετανικού Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών, του οποίου ηγούνταν ο Συνταγματάρχης Ντέρεκ Ουίλφορντ και ο υποδιοικητής (αργότερα Στρατηγός) Μάικ Τζάκσον. 13 άνθρωποι, 6 εκ των οποίων ήταν ανήλικοι, πέθαναν αμέσως, ενώ άλλος ένας πέθανε ύστερα από 4½ μήνες υποκύπτοντας στα τραύματά του. Δύο άτομα τραυματίστηκαν από οχήματα του στρατού. Πολλοί μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένων και δημοσιογράφων, πιστοποιούν ότι όλοι όσοι πυροβολήθηκαν ήταν άοπλοι. Πέντε από εκείνους πυροβολήθηκαν στην πλάτη. Σύμφωνα με το πόρισμα μακροχρόνιας έρευνας, κανένα από τα θύματα δεν έφερε την παραμικρή ευθύνη. Απεναντίας, ο στρατός άνοιξε πυρ απροειδοποίητα, χωρίς να απειλείται. H συγκεκριμένη μέρα θα ονομαστεί “Ματωμένη Κυριακή”
Η «Ματωμένη Κυριακή» έγινε πηγή έμπνευσης για καλλιτέχνες και συγκροτήματα. Οι U2 γράφουν το 1983 το τραγούδι διαμαρτυρίας «Sunday, Bloody Sunday», ο Τζων Λένον το «The Luck of the Irish» και ο Πώλ Μακάρτνεϋ το single «Give Ireland Back to the Irish». Επίσης γυρίστηκαν δύο ταινίες για τα γεγονότα, τα «Bloody Sunday» και «Sunday».
Η διεθνής κατακραυγή που ξέσπασε ανάγκασε τη Συντηρητική κυβέρνηση του Έντουαρντ Χηθ να προχωρήσει σε έρευνα του αιματηρού συμβάντος.Ο αρχιδικαστής Γουάιτζερι, που επελήφθη της υποθέσεως, δεν απέδωσε ευθύνες στους στρατιώτες, επειδή δέχθηκε τον ισχυρισμό τους ότι πυροβολήθηκαν πρώτοι από κάποιους διαδηλωτές, παρά τις περί του αντιθέτου καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων.
Στις 15 Ιουνίου 2010, μετά από 38 χρόνια, δόθηκε στη δημοσιότητα το επίσημο πόρισμα για τα γεγονότα της «Ματωμένης Κυριακής». Η έκθεση ανέφερε πως κανένα από τα θύματα δεν είχε την παραμικρή ευθύνη για τα γεγονότα που χαρακτηρίστηκαν «αδικαιολόγητα». Παράλληλα, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε και επίσημα συγνώμη για το γεγονός.
Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο
Ένας Βρετανός πρώην στρατιώτης είναι ο πρώτος που συλλαμβάνεται σε σχέση με τη Ματωμένη Κυριακή, καθώς 43 χρόνια μετά οι έρευνες για τα τραγικά γεγονότα στο Ντέρι της Βόρειας Ιρλανδίας περνούν σε νέα φάση.
Ο 66χρονος που συνελήφθη και ανακρίνεται σε αστυνομικό τμήμα του Μπέλφαστ είναι πρώην μέλος του Βρετανικού Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών. Είναι ο πρώτος που συλλαμβάνεται, «σηματοδοτώντας μία νέα φάση στις έρευνες, οι οποίες θα συνεχιστούν για κάποιο διάστημα», όπως δήλωσε ο επικεφαλής των ερευνών. Σύμφωνα με το πόρισμα μακροχρόνιας έρευνας, κανένα από τα θύματα δεν έφερε την παραμικρή ευθύνη. Απεναντίας, ο στρατός άνοιξε πυρ απροειδοποίητα, χωρίς να απειλείται.
Αφήστε μια απάντηση