Σαν σήμερα, στις 4 Οκτωβρίου 2009, έφυγε από τη ζωή η Μερσέντες Σόσα, η μεγάλη κυρία του λατινοαμερικάνικου τραγουδιού. Η «La Negra», όπως την αποκαλούσαν, δεν υπήρξε απλώς μια σπουδαία φωνή· υπήρξε η ψυχή ενός ολόκληρου λαού, η ηχώ των καταπιεσμένων, το στόμα εκείνων που δεν είχαν φωνή.
Η Σόσα γεννήθηκε το 1935 στο Τουκουμάν της Αργεντινής και από πολύ νωρίς τα τραγούδια της έγιναν κομμάτι της παράδοσης του Nueva Canción, της νέας λατινοαμερικάνικης μουσικής που έδωσε σάρκα και οστά στους αγώνες για δικαιοσύνη, ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας στην Αργεντινή, διώχθηκε, τα τραγούδια της λογοκρίθηκαν και η ίδια αναγκάστηκε σε εξορία. Όμως ούτε για μια στιγμή δεν σίγησε· η φωνή της ακουγόταν πάντοτε δυνατά, από τα στάδια του Μπουένος Άιρες μέχρι τις γειτονιές της Μαδρίτης και τις πλατείες του Παρισιού.
Η Μερσέντες Σόσα τραγουδούσε για τους εργάτες, τους φτωχούς, τις γυναίκες, τους ιθαγενείς της Λατινικής Αμερικής· τραγουδούσε για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια. Το έργο της συνδέθηκε με τα πιο αγνά αισθήματα διεθνιστικής αλληλεγγύης και η ίδια έγινε παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης.
Η απώλειά της το 2009 προκάλεσε τριήμερο εθνικό πένθος στην Αργεντινή. Αλλά στην πραγματικότητα η Σόσα δεν έφυγε ποτέ· κάθε φορά που ένας λαός τραγουδά ενάντια στην αδικία, η φωνή της επιστρέφει.
Στη δική μας χώρα, η μνήμη καλλιτεχνών όπως η Μερσέντες Σόσα συνομιλεί με τη δική μας ιστορία. Μας θυμίζει τη Μακρόνησο, τον Γράμμο, τις εξορίες και τις φυλακές· μας θυμίζει πως η τέχνη μπορεί να γίνει όπλο, όπως το τραγούδι του Θεοδωράκη, όπως οι στίχοι του Ρίτσου.
Δεκαέξι χρόνια μετά τον θάνατό της, η Μερσέντες Σόσα παραμένει μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης. Κι όπως η ίδια έλεγε:
«Δεν τραγουδάω για να τραβήξω χειροκρότημα. Τραγουδάω για να δείξω την αλήθεια.»
Και αυτό ακριβώς είναι που μας λείπει σήμερα: η αλήθεια. Μια αλήθεια βαθιά κόκκινη, όπως οι αγώνες, όπως το αίμα, όπως η ίδια η ζωή.
Αφήστε μια απάντηση