Σήμερα, 5 Οκτώβρη 2025, η Διεθνής Ημέρα κατά της Πορνείας –ή, αλλιώς, International Day of No Prostitution– μας καλεί να σταθούμε απέναντι σε ένα φαινόμενο που η αστική τάξη βαφτίζει “ελεύθερη επιλογή” και η πραγματικότητα αποδεικνύει σύγχρονη δουλεία.
Καθιερωμένη από το 2002 με πρωτοβουλία φεμινιστριών στις ΗΠΑ, σε συνεργασία με οργανώσεις όπως η Coalition Against Trafficking in Women, αυτή η μέρα γεννήθηκε ως κραυγή αντίστασης ενάντια στην εμπορία ανθρώπων και την εκμετάλλευση γυναικών και παιδιών. Δεν είναι τυχαίο που ξεκινά από εκεί: στις ΗΠΑ, όπου ο καπιταλισμός έχει μετατρέψει το γυναικείο σώμα σε εμπόρευμα, εκατομμύρια γυναίκες –κυρίως από φτωχές χώρες– πέφτουν θύματα trafficking, με το 80% να κατευθύνεται σε σεξουαλική εκμετάλλευση.
Αλλά η ιστορία δεν ξεκινά το 2002, όταν καθιερώθηκε αυτή η μέρα. Ρίχνοντας μια ματιά πίσω, βλέπουμε ότι η πορνεία δεν είναι “αιώνια” φύση, αλλά κατασκευή της πατριαρχίας και του κεφαλαίου.
Ιστορικές Ρίζες: Από την Ιερή Πορνεία στη Βιομηχανική Εκμετάλλευση
Η πορνεία εμφανίζεται από την αρχαιότητα ως εργαλείο κοινωνικού ελέγχου. Στη Μεσοποταμία, όπου όλες οι νέες περνούσαν από ιερές τελετές σε ναούς, η σεξουαλική πράξη βαφτιζόταν “ιερή” –αλλά στην ουσία εξυπηρετούσε την πατριαρχική αναπαραγωγή και την οικονομική εκμετάλλευση.
Στην αρχαία Ελλάδα, εταίρες όπως η Φρύνη και η Ασπασία του Περικλή αναδείκνυαν μια “ρομαντικοποιημένη” εικόνα, αλλά η πλειοψηφία των γυναικών –σκλάβες και φτωχές– εκδιδόταν βίαια, με την πόλη-κράτος να ρυθμίζει τα μπουρδέλα ως “κοινωνική βαλβίδα” για την καταστολή της εργατικής τάξης.
Στο Βυζάντιο, η συνοικία Ζεύγμα –ένα οργανωμένο σύστημα πορνείας– έφερνε έσοδα στο κράτος, ενώ μια πρώην πόρνη, η Θεοδώρα, ανέβαινε στον θρόνο δίπλα στον Ιουστινιανό, αποδεικνύοντας πώς η εκμετάλλευση μπορεί να γίνει “επιτυχία” για ελάχιστες.
Η νεότερη ιστορία φέρνει την πορνεία στο εργοστάσιο του καπιταλισμού. Στη Γαλλία του 19ου αιώνα, ο Ναπολέων την νομιμοποιεί με “άδεια πορνείας”, μετατρέποντας γυναίκες σε κρατικά εμπορεύματα για να ελέγξει την εργατική εξέγερση. Στη Βιέννη της Μαρίας Θηρεσίας, ο αυστηρός Κώδικας κατά της πορνείας απέτυχε παταγωδώς, σπρώχνοντας τις γυναίκες σε κρυφά δίκτυα εκμετάλλευσης. Και στην Οκτωβριανή Επανάσταση, η Μπολσεβίκικη εξουσία προσπάθησε να την εξαλείψει ως “προϊόν σάπιου καπιταλισμού”, δημιουργώντας κέντρα επανεκπαίδευσης –αλλά η αντεπανάσταση και η οικονομική πείνα την επανέφεραν, δείχνοντας ότι χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη, η εκμετάλλευση επιβιώνει.
Το 1975, στο Λύον της Γαλλίας, 100 γυναίκες κατέλαβαν την εκκλησία του Σαιν-Νιζιέ, απαιτώντας τέλος στους εξευτελισμούς και την αστυνομική βία –μια εξέγερση που γέννησε την International Whores’ Day στις 2 Ιούνη, αλλά και ενέπνευσε την αντίσταση ενάντια στην πορνεία ως βία.
Η Σημερινή Κατάσταση: Trafficking ως Όπλο του Καπιταλισμού
Σήμερα, η πορνεία δεν είναι “επάγγελμα”, αλλά βιομηχανία δισεκατομμυρίων, με 4,5 εκατομμύρια θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης παγκοσμίως –το 27% παιδιά, κυρίως κορίτσια.
Στην Ελλάδα, η κρίση του 2009 την τριπλασίασε: αύξηση 150% στις γυναίκες που στράφηκαν στην πορνεία για επιβίωση, με παντρεμένες μητέρες και νέες επαγγελματίες να πέφτουν θύματα “επιβίωσης”.
Η νομιμοποίηση της πορνείας (νόμος 2736/1999) δημιούργησε μόνο 1.000 νόμιμες θέσεις, αφήνοντας 20.000 γυναίκες –άλλες Ελληνίδες, άλλες από Ανατολική Ευρώπη, Νιγηρία, Ασία– εκτεθειμένες σε κρυφά δίκτυα.
Το 2025, η Ελλάδα παραμένει πύλη εισόδου για trafficking: 170.000 μετανάστες ετησίως, με παιδιά και γυναίκες να πέφτουν σε παγίδες “δουλειάς” που ορισμένες καταλήγουν σε μπουρδέλα, ξενοδοχεία και online πλατφόρμες.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, βαθιά βυθισμένη στη νεοφιλελεύθερη ατζέντα, αποτυγχάνει: λιγότερες αναγνωρίσεις θυμάτων, αστυνομικοί που έχουν κάνει το νταβατζιλίκι κύρια δουλειά του και νόμοι που τιμωρούν τα θύματα αντί τους δράστες.
Αφήστε μια απάντηση