Στις 17 Οκτώβρη 1961, το Παρίσι έγινε σκηνικό μιας από τις πιο σκοτεινές και λιγότερο γνωστές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας της Γαλλίας: τη βίαιη καταστολή μιας ειρηνικής διαδήλωσης Αλγερινών μεταναστών, που κατέληξε σε μια σφαγή με δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες, νεκρούς.
Η τραγωδία αυτή, γνωστή ως «Η Σφαγή της 17ης Οκτωβρίου», παρέμεινε για δεκαετίες στο περιθώριο της επίσημης ιστοριογραφίας, αποσιωπημένη από το γαλλικό κράτος.
Το ιστορικό πλαίσιο
Η Αλγερία, αποικία της Γαλλίας από το 1830, βρισκόταν το 1961 στο αποκορύφωμα του αιματηρού πολέμου για την ανεξαρτησία της (1954-1962). Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (FLN) ηγούνταν του αγώνα κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας, ενώ στη μητρόπολη, οι Αλγερινοί μετανάστες ζούσαν υπό καθεστώς διακρίσεων, φτώχειας και αστυνομικής καταστολής. Στις αρχές Οκτωβρίου, ο αρχηγός της παρισινής αστυνομίας, Maurice Papon, επέβαλε απαγόρευση κυκλοφορίας αποκλειστικά για τους Αλγερινούς, μια ξεκάθαρα ρατσιστική πολιτική.
Η διαδήλωση και η σφαγή
Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απαγόρευση κυκλοφορίας και για να υποστηρίξουν τον αγώνα για την ανεξαρτησία, το FLN κάλεσε τους Αλγερινούς του Παρισιού σε ειρηνική διαδήλωση στις 17 Οκτωβρίου. Περίπου 30.000 άνθρωποι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, κατέβηκαν στους δρόμους, ντυμένοι με τα καλά τους, χωρίς όπλα, κρατώντας μόνο συνθήματα για ελευθερία και ισότητα. Η διαδήλωση ήταν ειρηνική, αλλά η αντίδραση της αστυνομίας ήταν βίαιη.
Υπό τις διαταγές του Papon, η αστυνομία επιτέθηκε με μανία. Οι διαδηλωτές ξυλοκοπήθηκαν άγρια, πυροβολήθηκαν εν ψυχρώ, ενώ πολλοί πνίγηκαν στον Σηκουάνα, καθώς οι αστυνομικοί τους έριχναν στα παγωμένα νερά του ποταμού.
Οι συλλήψεις ξεπέρασαν τις 11.500, με χιλιάδες να κρατούνται σε στάδια και κέντρα κράτησης υπό απάνθρωπες συνθήκες. Ο ακριβής αριθμός των νεκρών παραμένει άγνωστος μέχρι σήμερα, με εκτιμήσεις να κυμαίνονται από 50 έως και 200 θύματα, ενώ εκατοντάδες τραυματίστηκαν.
Η συγκάλυψη και η σιωπή
Η γαλλική κυβέρνηση, με την υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης, συγκάλυψε το γεγονός. Επίσημα, αναφέρθηκαν μόνο «δύο νεκροί», ενώ η αλήθεια αποσιωπήθηκε. Ο Papon, γνωστός για τη συνεργασία του με το καθεστώς του Vichy κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν τιμωρήθηκε ποτέ για τη σφαγή.
Τα αρχεία της αστυνομίας παρέμειναν κλειστά για δεκαετίες, και η γαλλική κοινωνία, εν μέσω του πολέμου της Αλγερίας, απέστρεψε το βλέμμα.
Μόλις τη δεκαετία του 1990, χάρη στις προσπάθειες ιστορικών, ακτιβιστών και απογόνων των θυμάτων, το γεγονός άρχισε να έρχεται στο φως. Το 2012, ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ αναγνώρισε επίσημα τη σφαγή, αποκαλώντας την «αιματηρή καταστολή», αλλά η πλήρης ανάληψη ευθύνης από το γαλλικό κράτος παραμένει ελλιπής.
Η σφαγή της 17ης Οκτωβρίου 1961 αποτελεί μια ζοφερή υπενθύμιση της αποικιοκρατικής βίας και του ρατσισμού που διαπερνά την ιστορία της Δύσης. Είναι, παράλληλα, ένα σύμβολο αντίστασης των Αλγερινών, που διεκδίκησαν την αξιοπρέπειά τους απέναντι σε ένα καταπιεστικό σύστημα.
Αφήστε μια απάντηση