Ο αναγνωρισμένος ως ο μεγαλύτερος ποιητής της Λατινικής Αμερικής και κατά τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες «ο σπουδαιότερος ποιητής του 20ού αιώνα», Πάμπλο Νερούντα, πέθανε στις 23 Σεπτεμβρίου 1974, δώδεκα μέρες μετά από το στρατιωτικό πραξικόπημα στην πατρίδα του, τη Χιλή.
Γεννημένος το 1904, γιος σιδηροδρομικού υπαλλήλου, ο Ρικάρντο Νεφτάλι Ελιέζερ Ρέγιες Μπασοάλτο (όπως ήταν το πραγματικό του όνομα) δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα σε ηλικία μόλις δέκα ετών σε ένα επαρχιακό περιοδικό. Το ψευδώνυμο με το οποίο καθιερώθηκε το πήρε από δύο ποιητές: τον Γάλλο Πωλ Βερλαίν και τον Τσέχο Γιάν Νερούντα.
Το 1921 εγκαταστάθηκε στο Σαντιάγκο, όπου σπούδασε γαλλική φιλολογία, και στα 1927-35 εργάστηκε στο χιλιανό διπλωματικό σώμα, σε διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων και στην Ισπανία, όπου συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Φεδερίκο Γκαρσία Λόρκα.
Οι εμπειρίες του από χώρες που ζούσαν υπό αποικιοκρατική κατοχή, αλλά κυρίως από την Ισπανία, στην οποία είχαν οξυνθεί εκείνα τα χρόνια οι πολιτικο-κοινωνικές αντιθέσεις που θα οδηγούσαν, το 1936, στον εμφύλιο πόλεμο, συνέβαλαν καθοριστικά στον αριστερό προσανατολισμό του ποιητή και στην ένταξή του στο Κ.Κ. Χιλής, με συνέπεια την απόλυσή του από το διπλωματικό σώμα.
Όταν το 1948 το Κ.Κ. Χιλής τέθηκε εκτός νόμου, ο Νερούντα διέφυγε στην Ευρώπη και έζησε για μεγάλο διάστημα στο ιταλικό νησί Κάπρι. Από την εκεί διαμονή του είναι εμπνευσμένο μυθιστόρημα του Αντόνιο Σκάρμετα, πάνω στο οποίο βασίστηκε αργότερα το σενάριο της κινηματογραφικής ταινίας του Μάικλ Ρέντφορντ «Ο ταχυδρόμος».
Έχοντας αναγνωριστεί πλέον ως ο κορυφαίος χιλιανός ποιητής, ο Νερούντα συνέχισε και την πολιτική του δραστηριότητα, που κορυφώθηκε στα 1970-73, όταν ανήλθε στην κυβέρνηση το αριστερό μέτωπο της Λαϊκής Ενότητας και ο πρόεδρος Σαλβαδόρ Αλιέντε.
Το 1971 απονεμήθηκε στον Νερούντα το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η απονομή του προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από τη χιλιανή Δεξιά, τις ΗΠΑ κ.λπ., αλλά υποστηρίχτηκε από τις κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες όλου του κόσμου. Τον επόμενο χρόνο ο Μίκης Θεοδωράκης –αυτοεξόριστος τότε στην Ευρώπη- μελοποίησε ένα από τα πιο σημαντικά έργα του ποιητή, το «Κάντο Χενεράλ» («Γενικό Τραγούδι»), που εμπνέεται από τους αγώνες των λαών της Λατινικής Αμερικής για ελευθερία και αξιοπρέπεια. Την προγραμματισμένη παρουσίαση του ορατόριου με συναυλία στη Χιλή ματαίωσε η επιβολή της δικτατορίας του Πινοσέτ.
Ο θάνατος του Νερούντα συνδέεται άμεσα με την ψυχική συντριβή που του προκάλεσε το πραξικόπημα. Η χούντα προσπάθησε να αποτρέψει τη δημόσια κηδεία του, χωρίς να το κατορθώσει. Τη μέρα εκείνη πραγματοποιήθηκε και η πρώτη αντιδικτατορική εκδήλωση, με τον κόσμο που αψηφώντας τις απειλές της αιματοβαμμένης χούντας συνόδευσε τον ποιητή στην τελευταία του κατοικία, φωνάζοντας αντιδικτατορικά συνθήματα.
Όπως ήταν αναμενόμενο, τα ποιήματα του Νερούντα απαγορεύτηκαν στη Χιλή, μέχρι το 1990. 
“Πατρίδα, έχεις γεννηθεί από ξυλοκόπους,
από τέκνα αβάφτιστα, από μαραγκούς,
από κείνους που δώσαν σαν παράξενο πουλί
μια σταγόνα αίμα πετούμενο
και σήμερα θα γεννηθείς και πάλι σκληρή,
μες από εκεί που ο προδότης και ο δεσμοφύλακας
σε πιστεύανε παντοτινά θαμμένη.
Σήμερα, όπως και τότε, θα γεννηθείς απ’ το λαό.
Σήμερα θα βγεις μες απ’ το κάρβουνο και το δρόσι.
Σήμερα θα καταφέρεις να τραντάξεις τις πόρτες
με χέρια κακοπαθιασμένα, με κομμάτια
ψυχής που περισώθηκε, με δέσμες
από βλέμματα που ο θάνατος δεν έσβησε:
εργαλεία φοβερά
κάτω απ’ τα κουρέλια, έτοιμα για τη μάχη”
Απόσπασμα από το «Κάντο Χενεράλ»
[…] vathikokkino […]