Σαν σήμερα, στις 24 Αυγούστου 1572, το Παρίσι και στη συνέχεια όλη η Γαλλία βυθίστηκαν σε ένα από τα πιο αιματηρά εγκλήματα της ευρωπαϊκής ιστορίας: τη Σφαγή του Αγίου Βαρθολομαίου. Ένα γεγονός που δεν ήταν ούτε «θεία δίκη», ούτε «τυχαία έκρηξη μίσους», αλλά μια προσχεδιασμένη κρατική δολοφονία, οργανωμένη από την άρχουσα τάξη της εποχής για να τσακίσει το ανερχόμενο κίνημα των Ουγενότων.
Η μήτρα του εγκλήματος
Η Γαλλία του 16ου αιώνα σπαρασσόταν από θρησκευτικούς πολέμους, που στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά πολιτικο-κοινωνικές συγκρούσεις για την εξουσία και τον έλεγχο του πλούτου. Οι Ουγενότοι –προτεστάντες– συγκέντρωναν γύρω τους τμήματα της ανερχόμενης αστικής τάξης και λαϊκά στρώματα που ασφυκτιούσαν κάτω από την καθολική μοναρχία και τους φεουδάρχες. Η καθολική Εκκλησία και το Στέμμα, με την Αικατερίνη των Μεδίκων μπροστάρισσα, είδαν την ύπαρξή τους να απειλείται και προχώρησαν σε μαζική εξόντωση.
Το μακελειό
Τη νύχτα της 23ης προς 24η Αυγούστου, με αφορμή τον γάμο της Μαργαρίτας των Βαλουά με τον προτεστάντη Ερρίκο της Ναβάρρας –γάμος που διαφημίστηκε ως «ένωση ειρήνης»– οι δυνάμεις του στέμματος εξαπέλυσαν συντονισμένη επίθεση. Στρατιώτες, παρακρατικοί και καθολικοί όχλοι άρχισαν να σφάζουν μαζικά Ουγενότους ηγέτες και απλούς πολίτες. Τα παρισινά σοκάκια πνίγηκαν στο αίμα, τα σπίτια λεηλατήθηκαν, οι γυναίκες βιάστηκαν, τα παιδιά κατακρεουργήθηκαν. Η σφαγή εξαπλώθηκε σε πολλές πόλεις και κράτησε εβδομάδες. Οι νεκροί υπολογίζονται από 10.000 έως και 30.000.
Τα πολιτικά συμπεράσματα
Η Σφαγή του Αγίου Βαρθολομαίου δεν ήταν «τυφλή θρησκευτική βία». Ήταν συνειδητή ταξική επιλογή. Η άρχουσα τάξη, για να διασώσει τα προνόμιά της, δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει το πιο βάρβαρο όπλο: τη θρησκευτική μισαλλοδοξία. Η Εκκλησία, ο Θρόνος και οι φεουδάρχες χρησιμοποίησαν τον φανατισμό ως εργαλείο εξουσίας. Έσπειραν τον τρόμο για να πνίξουν κάθε φωνή αμφισβήτησης. Και, όπως πάντα, το αίμα που χύθηκε ήταν κυρίως λαϊκό.
Απόηχος και σημερινά διδάγματα
Η είδηση της σφαγής συγκλόνισε όλη την Ευρώπη. Οι καθολικοί φανατικοί πανηγύρισαν, οι προτεστάντες μίσησαν ακόμα πιο πολύ τη Ρώμη, και η Γαλλία βυθίστηκε σε ακόμη βαθύτερο χάος. Ο Ερρίκος της Ναβάρρας επέζησε αλλά μόνο αφού «προσκύνησε», δηλώνοντας καθολικός. Αργότερα, ως Ερρίκος Δ΄, θα παίξει τον ρόλο του «συμβιβαστή» για να αποκατασταθεί η ισορροπία του συστήματος.
Η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου είναι μια ματωμένη υπενθύμιση ότι οι άρχουσες τάξεις, όταν απειλούνται, καταφεύγουν πάντα στη βία, στον φανατισμό και στη μαζική δολοφονία. Ότι οι λαοί δεν έχουν τίποτα να περιμένουν από τους «σωτήρες» της εξουσίας –ούτε από θρόνους, ούτε από εκκλησίες– παρά μόνο νέα δεσμά και νέα σφαγεία.
Αφήστε μια απάντηση