Στο προηγούμενο μας κείμενο θίξαμε τον μισογυνισμό του Χριστιανισμού. Εύστοχα, όμως, αναγνώστρια μας επισήμανε – στην παρουσία μας στο f/b- ότι πρόκειται για δομικό γνώρισμα όχι μόνο του Χριστιανισμού, αλλά συνολικά των τριών μεγάλων Αβρααμικών θρησκειών: Ιουδαϊσμού, Χριστιανισμού και Ισλάμ.
Και οι τρεις θρησκείες μοιράζονται τις ίδιες βάσεις: την πίστη σε έναν Θεό, την έννοια της προφητείας και τον σεβασμό σε κοινές μορφές – τον Αβραάμ, τον Μωυσή, τον Ιησού. Δεν είναι τυχαίο ότι αποκαλούνται «Αβρααμικές». Η καταγωγή τους εντοπίζεται στον Ιουδαϊσμό και όλες κληρονόμησαν όχι μόνο το θεολογικό οικοδόμημα, αλλά και την πατριαρχική κοινωνική οργάνωση που το συνόδευε.
Ο Ιουδαϊσμός
Η γυναίκα στην Παλαιά Διαθήκη σπάνια εμφανίζεται ως αυτόνομο υποκείμενο. Η Εύα είναι η «αιτία της πτώσης», η Δαλιδά σύμβολο προδοσίας, ενώ οι νόμοι ρυθμίζουν τη γυναίκα ως περιουσιακό στοιχείο του άνδρα. Η μητρότητα παρουσιάζεται ως μόνη της αξία, η ατεκνία ως στίγμα.
Ο Χριστιανισμός
Η Καινή Διαθήκη, ιδιαίτερα μέσα από τις επιστολές του Παύλου, κληρονομεί και βαθαίνει αυτή την αντίληψη: «Η γυναίκα να σιωπά στις εκκλησίες»∙ «ο άνδρας είναι κεφαλή της γυναίκας». Η Μαρία η Μαγδαληνή παραμένει αιώνες στιγματισμένη ως «πόρνη», ενώ η Παναγία γίνεται πρότυπο «αγνής υποταγής». Έτσι διαμορφώθηκε το διπλό στερεότυπο: η γυναίκα είτε ως αμαρτωλή που σέρνει τον άνδρα στην καταστροφή είτε ως άγιο ον που υπηρετεί την πατρότητα του Θεού.
Το Ισλάμ
Το Κοράνι και η σαρία δίνουν θεσμική μορφή στην ανισότητα. Η πολυγαμία για τον άνδρα επιτρέπεται, το διαζύγιο του είναι εύκολο, η μαρτυρία της γυναίκας μετράει το μισό από του άνδρα. Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως «φυλασσόμενες» ιδιοκτησίες και η σεξουαλικότητα τους ελέγχεται μέχρι και στην ενδυμασία.
Κοινός παρονομαστής
Παρά τις διαφορές σε δόγματα και τελετουργικά, ο κοινός παρονομαστής είναι σαφής: η γυναίκα υποβιβάζεται, η φωνή της φιμώνεται, η σεξουαλικότητά της δαιμονοποιείται. Δεν είναι «παρεκτροπή» κάποιων ιερωμένων, αλλά συστατικό κομμάτι των ίδιων των «ιερών» κειμένων.
Σήμερα
Η δύναμη αυτών των παραδόσεων παραμένει. Από τον ορθόδοξο κλήρο που επιμένει ότι «η γυναίκα φταίει για την αμαρτία», μέχρι τις ισλαμικές θεοκρατίες που λιθοβολούν γυναίκες για «μοιχεία», κι ως τον υπερορθόδοξο Ιουδαϊσμό που διαχωρίζει γυναίκες στα λεωφορεία της Ιερουσαλήμ, ο μισογυνισμός παραμένει ενεργό όπλο καταπίεσης.
Συνεπώς, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, ο μισογυνισμός του Χριστιανισμού δεν είναι εξαίρεση, αλλά κομμάτι μιας ευρύτερης παράδοσης που ξεκινάει από τις Αβρααμικές θρησκείες συνολικά. Κι αν κάτι πρέπει να «θαφτεί» στον 21ο αιώνα, δεν είναι η γυναικεία φωνή, αλλά οι πατριαρχικές αυτές δομές που για αιώνες κρατούν την κοινωνία μας σε σκοτάδι.
Αφήστε μια απάντηση