Το γεγονός
Η ισραηλινή SK Group έγινε ο μοναδικός ιδιοκτήτης της ΕΛΒΟ (ELVO 2020), αγοράζοντας τα υπόλοιπα μερίδια της κοινοπραξίας που είχε από το 2021. Αυτό παρουσιάζεται ως «στρατηγική δέσμευση/επένδυση».
1) Ποιος πληρώνει – ποιος εισπράττει
Κοινωνικοποίηση ζημιών, ιδιωτικοποίηση κερδών:
Η ΕΛΒΟ μπήκε σε ειδική εκκαθάριση από το 2014. Το 2021 τα περιουσιακά της στοιχεία πέρασαν σε ισραηλινά συμφέροντα με τίμημα ~3 εκατ. ευρώ (υπόσχεση μελλοντικών επενδύσεων/φόρων). Δηλαδή, το Δημόσιο “σήκωσε” για χρόνια το κόστος, και η αξιοποίηση περνά σε ιδιώτη με χαμηλό τίμημα.
Σταθερή ροή δημόσιου χρήματος μπροστά:
Η Ελλάδα έχει πολυετές αμυντικό πρόγραμμα >€25 δισ. έως το 2036. Αυτό σημαίνει σίγουρη εγχώρια ζήτηση για όποιον ελέγχει την παραγωγική βάση—δηλαδή τώρα την SK. Δημόσιο χρήμα → ιδιωτικά έσοδα.
Ευρωπαϊκό περιβάλλον που «σπρώχνει» την άμυνα:
Το 2024 η ΕΕ παρουσίασε την EDIS/EDIP: στόχος περισσότερες κοινές προμήθειες, “Buy European” και χρηματοδοτικά εργαλεία. Οι καθαρά μη-ΕΕ ελεγχόμενες εταιρείες έχουν περιορισμούς στη χρηματοδότηση ΕΕ, αλλά αν έχουν παραγωγή εντός ΕΕ (όπως η ΕΛΒΟ) μπορούν να μπουν σε εθνικές προμήθειες και, υπό προϋποθέσεις, σε σχήματα συνεργασίας. Με απλά λόγια: το δημόσιο/ευρωπαϊκό πλαίσιο εγγυάται ζήτηση· ο ιδιώτης ιδιοκτήτης απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της αξίας.
2) Ποιος ελέγχει τα μέσα παραγωγής & την υπεραξία
Ιδιοκτησία/έλεγχος:
Με 100% στην SK, ο στρατηγικός έλεγχος, το IP και τα margins πάνε στον όμιλο. Η Ελλάδα (ως κράτος-αγοραστής) μένει με ρόλο μονοπωλιακού πελάτη (ΥΠΕΘΑ) και ρυθμιστή, όχι παραγωγού.
Κλίμακα ομίλου & κάθετη ολοκλήρωση:
Η SK Group έχει χαρτοφυλάκιο (IWI, Meprolight, Israel Shipyards κ.ά.). Αυτό πιέζει τις τιμές των εγχώριων προμηθευτών (λόγω εσωτερικής προμήθειας από θυγατρικές) και κλειδώνει τεχνολογικά πρότυπα/αλυσίδες αξίας εντός ομίλου. Το υψηλότερο κομμάτι προστιθέμενης αξίας (σχεδίαση, κρίσιμα υποσυστήματα) τείνει να μένει εκτός Ελλάδας, με εγχώριο μερίδιο “τελικής συναρμολόγησης/ένταξης”.
3) Εργασία: θέσεις, μισθοί, διαπραγματευτική ισχύς
Υποσχέσεις για θέσεις vs. δομή απασχόλησης:
Πριν τη μεταβίβαση γινόταν λόγος για εκατοντάδες προσλήψεις και «αναγέννηση» της παραγωγής στη Σίνδο. Πράγματι υπάρχουν κινήσεις/αγγελίες, αλλά η εμπειρία του κλάδου λέει ότι χωρίς σταθερή παραγωγική αλυσίδα με υψηλή τοπική προστιθέμενη αξία, οι μισθολογικές/εργασιακές συνθήκες πιέζονται (ευελιξία, εργολαβίες, sub-contracting).
Συνδικάτα & συμβάσεις:
Η ισχύς των εργαζομένων θα κριθεί από κλαδικές/επιχειρησιακές ΣΣΕ, από τη συνδικαλιστική παρουσία στο εργοστάσιο και από το αν οι παραγγελίες «γράφουν» πολύ εγχώρια δουλειά ή απλή συναρμολόγηση kit. Ιστορικά, τα offsets/«αντισταθμιστικά» στην Ελλάδα είχαν τριβές και αστοχίες—δηλαδή δεν εγγυώνται πραγματική εγχώρια παραγωγή υψηλής αξίας.
4) Κυριαρχία/«αυτοδυναμία» vs. πραγματική βιομηχανική πολιτική
Το επιχείρημα της “στρατηγικής αυτονομίας”:
Η κυβέρνηση/όμιλος μιλούν για ενίσχυση εγχώριας βάσης. Από ταξική σκοπιά, αυτό μετριέται όχι στο branding αλλά στα δικαιώματα IP, στις αλυσίδες προμήθειας, στο μερίδιο τοπικής προστιθέμενης αξίας, και στο πού μένουν τα κέρδη. Με την ΕΛΒΟ 100% ιδιωτική/ξένη, το κράτος απλώς προ-αγοράζει (με δημόσιο χρήμα) παραγωγή σε περιουσιακό στοιχείο που δεν ελέγχει.
Ευρωπαϊκή κατεύθυνση:
Η EDIS/EDIP σπρώχνει τα κράτη να αγοράζουν/παράγουν «εντός Ευρώπης». Μια μη-ΕΕ ελεγχόμενη εταιρεία με μονάδα στην ΕΕ μπορεί να «κουμπώσει» σε εθνικές συμβάσεις και σε μερικά σχήματα συνεργασίας, αλλά πιθανόν έχει περιορισμούς σε ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Άρα, ο λογαριασμός πέφτει κυρίως σε εθνικό προϋπολογισμό — ξανά μεταφορά πόρων προς ιδιωτική κερδοφορία.
5) Τι θα σήμαινε «ταξικά ευνοϊκότερη» αρχιτεκτονική
Αν το κριτήριο είναι εργασία/δημόσιο συμφέρον, τότε η «στρατηγική δέσμευση» θα έπρεπε να δεθεί με σκληρούς όρους:
1.Τοπική προστιθέμενη αξία με ρήτρες: ελάχιστο ποσοστό ελληνικών υποσυστημάτων/κατεργασίας και ποινικές ρήτρες αν γίνει απλή συναρμολόγηση.
2.Μεταφορά τεχνογνωσίας & IP: συν-ιδιοκτησία σε κομβικά σχέδια/πρότυπα για τον Ελληνικό Στρατό, ώστε να μην υπάρχει απόλυτο vendor lock-in.
3.Εργασιακές εγγυήσεις: ΣΣΕ με κλιμακούμενους μισθούς ανά παραγωγικό δείκτη, ρήτρες μη-εργολαβοποίησης κρίσιμων ειδικοτήτων, ισχυρά σχήματα κατάρτισης.
4.Διαφάνεια αντισταθμιστικών: δημοσιοποίηση εκτέλεσης offsets, με τρίτο ελεγκτή και ακύρωση/πρόστιμα σε αθέτηση.
5.Δημόσια συμμετοχή/χρυσή μετοχή: ειδικά όταν το κράτος είναι ο βασικός πελάτης, συμμετοχή στη στρατηγική (π.χ. δικαιώματα βέτο σε αποεπενδύσεις, εξαγωγές, κλείσιμο γραμμών).
Ο λογαριασμός (φορολογικό/αγοραστικό βάρος) είναι δημόσιος·
Ο έλεγχος και τα κέρδη τείνουν να είναι ιδιωτικά/εκτός χώρας·
Αφήστε μια απάντηση